Za darmo

ebook Polskie i słoweńskie predykatory kauzatywne z parafrazą przymiotnikową Agnieszka Zatorska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2013

Monografia jest poświęcona polskim i słoweńskim predykatorom kauzatywnym z para-frazą przymiotnikową. Autorka dokonuje charakterystyki predykatorów kauzatywnych z parafrazą przymiotnikową ze względu na rodzaje struktur zdaniowych oraz typologii struktur predykatowo-argumentowych, których odzwierciedleniem są zdania zawiera-jące analizowane czasowniki. Zawiera też wnioski dotyczące powiązania między budo-wą semantyczno-składniową struktur zdaniowych realizujących predykat kauzatywny a rodzajem przymiotników wchodzących w skład parafraz. Dotyczy to obydwu uwzględ-nianych w analizie języków – polskiego i słoweńskiego.
Znajdują się w niej rozważania nad znaczeniem i budową morfologiczną polskich i sło-weńskich kauzatywów z przymiotnikową parafrazą.
Praca jest cennym wkładem w slawistyczne badania konfrontatywne. Autorka jako pierwsza porusza problem kauzatywów odprzymiotnikowych w dwu pokrewnych języ-kach. Przedstawia stan badań dotyczących problemu kauzatywności w językoznawstwie słowiańskim i europejskim (także amerykańskim), w licznych odwołaniach w dalszych rozdziałach.

Spis treści ebooka Polskie i słoweńskie predykatory kauzatywne z parafrazą przymiotnikową

WSTĘP 11

ROZDZIAŁ I. KAUZATYWNOŚĆ W LINGWISTYCE 15
1. Kauzatywność w badaniach językoznawczych 15
1.1. Kauzatywność w opisach języka słoweńskiego 44
1.2. Kauzatywność w opisie języka polskiego 48
1.3. Kauzatywność w badaniach porównawczych – język polski a inne języki 55

ROZDZIAŁ II. ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE. CELE, ZAKRES, METODA PRACY 61
1. Przyjęty model opisu 61
1.1. Podstawowe pojęcia składni semantycznej 62
1.2. Dwa poziomy semantyczne zastosowane w modelu tej pracy 62
1.3. Zastosowanie terminów składni semantycznej w modelu pracy. Termin predykator 63
1.4. Metoda parafrazy 64
2. Cele pracy 64
3. Zakres pracy 65
3.1. Pierwsze kryterium zaliczenia danego predykatora do badanego zbioru ‒ obecność komponentu (s)powodować na płaszczyźnie treści 65
3.2. Drugie kryterium ‒ możliwość sparafrazowania za pomocą przymiotnika 65
3.3. Trzecie kryterium ‒ występowanie relacji słowotwórczej między verbum a parafrazującym adiectivum 66
4. Dobór materiału 67
4.1. Problemy i szczegółowe rozstrzygnięcia dotyczące zakreślenia badanego zbioru 68
4.2. Kształt parafrazy 69
4.3. Prezentacja materiału w tekście pracy 73
4.4. Sposób prezentacji analizowanych czasowników i przymiotników w indeksach 74
5. Kompozycja pracy i uwagi techniczne 76

ROZDZIAŁ III. PRZYMIOTNIK SKŁADNIKIEM PARAFRAZY 77
1. Wyodrębnienie klasy leksemów przymiotnych. Definicja przymiotnika 77
1.1. Funkcje przymiotnika 79
1.2. Badania z zakresu słowotwórstwa przymiotnika – polskie i słoweńskie 81
1.3. Semantyka przymiotnika 88
1.4. Typy przymiotników 91
2. Predykatory z różnymi typami przymiotników w parafrazach – klasy predykatorów 94
2.1. Predykatory o parafrazach zawierających przymiotniki nazywające cechy inherentne 94
2.2. Predykatory parafrazowane przez przymiotniki relacyjne 113
2.3. Przymiotniki wartościujące w parafrazach 118
2.4. Kumulacja cech wyrażanych przez różnego rodzaju przymiotniki w parafrazach. Złożoność semantyczna przymiotników z parafraz 119
2.5. Przymiotniki predyspozycyjne jako podstawa parafraz 120
2.6. Przymiotniki tzw. materiałowe jako podstawa parafraz 121
2.7. Słoweńskie przymiotniki dzierżawcze (svojilni pridevniki) a parafrazy 121
2.8. Obecność polskich dzierżawczych i relacyjnych w parafrazach 121
3. Polisemia przymiotników z parafraz a znaczenia jednostek predykatywnych 122
3.1. Aneks wybranych gniazd leksykalnych w języku polskim i słoweńskim 122
4. Przymiotnik w parafrazach analizowanych predykatorów – wnioski 124

ROZDZIAŁ IV. STRUKTURY PROPOZYCJONALNE A TYPY FRAZ ZDANIOWYCH. SEMANTYKA PARAFRAZUJĄCEGO PRZYMIOTNIKA A REALIZACJE SEMANTYCZNO-SKŁADNIOWE FRAZY Z PREDYKATOREM KAUZATYWNYM 125
1. Charakterystyka predykatorów kauzatywnych z parafrazą przymiotnikową ze względu na rodzaje struktur zdaniowych 125
1.1. Prymarna struktura predykatowo-argumentowa dla zdań fundowanych na predykacie kauzatywnym P (P, Q) 126
1.2. Struktury semantyczne stanowiące podklasy struktury prymarnej 126
2. Typologia struktur predykatowo-argumentowych, których odzwierciedleniem są zdania zawierające analizowane czasowniki 127
2.1. Struktury predykatowe niższego rzędu 127
2.2. Struktury fundowane na predykatach wyższego rzędu 127
3. Typy fraz zdaniowych 128
3.1. Typy fraz zdaniowych dla predykatów niższego rzędu oraz rodzaje ich składników 128
3.2. Frazy zdaniowe wywiedzione ze struktur propozycjonalnych wyższego rzędu 134
4. Problemy i zjawiska ujawnione przy klasyfikacji badanego materiału na podstawie struktur predykatowo-argumentowych i fraz zdaniowych 139
4.1. Kształt i wybór struktur semantycznych i ich wpływ na kształt fraz zdaniowych 139
4.2. Klasyfikacja czasowników w oparciu o typ struktury semantycznej 140
4.3. Cechy selekcyjne nakładane na argumenty dla struktur predykatowo-argumentowych wyrażanych przez zdania z badanymi predykatorami 142
5. Kształt struktury semantycznej a zróżnicowanie treściowe ‒ znaczenia przenośne uwarunkowane polisemią przymiotnika 143
6. Cechy semantyczne przymiotnika z parafrazy a kształt struktury semantycznej opartej na predykatorze kauzatywnym 144
6.1. Przymiotniki jakościowe w parafrazach a typy struktur semantycznych 145
6.2. Przymiotniki relacyjne w parafrazach a typy struktur semantycznych 146
6.3. Przymiotniki sposobu w parafrazach a typy struktur semantycznych 146

ROZDZIAŁ V. SŁOWNICZEK WYBRANYCH JEDNOSTEK PREDYKATYWNYCH POLSKICH I SŁOWEŃSKICH 147
Słowniczek wybranych predykatorów polskich 147
Słowniczek wybranych predykatorów słoweńskich. 205

ROZDZIAŁ VI. VERBUM JAKO WYKŁADNIK STRUKTURY Z PREDYKATEM KAUZATYWNYM (CZAS WEWNĘTRZNY. RODZAJE CZYNNOŚCI. FORMALIZACJA TREŚCI ‒ PREFIKSY) 267
1. Kategorie werbalne a charakterystyka materiału 268
2. Czas wewnętrzny predykatora 269
2.1. Podział na predykatory teliczne i rezultatywne 269
2.2. Czasowniki dwuaspektowe – słoweńskie dvovidski glagoli 272
3. Wybrane kategorie semantyczne 274
3.1. Znaczenia inchoatywne 275
3.2. Znaczenia terminatywne 276
3.3. Znaczenia finitywne 278
3.4. Znaczenia restauratywne 279
3.5. Inne kategorie semantyczne temporalne i nietemporalne modyfikujące znaczenia kauzatywów 280
3.6. Kauzatywność 281
3.7. Kombinacje cech semantycznych 281
4. Zagadnienia związane z kształtem formalnym derywatów kauzatywnych w obu językach 282
4.1. Kształt formalny analizowanych derywatów kauzatywnych w języku polskim 282
4.2. Kształt formalny analizowanych derywatów kauzatywnych w języku słoweńskim 283
5. Semantyka a funkcje prefiksów 284
5.1. Prefiksy ujawnione w budowie analizowanych predykatorów kauzatywnych – materiał polski 285
5.2. Prefiksy ujawnione w budowie analizowanych predykatorów kauzatywnych – materiał słoweński 293
6. Wnioski konfrontatywne 299
6.1. Dystrybucja formacji telicznych i rezultatywnych w języku polskim i słoweńskim 299
6.2. Dystrybucja prefiksów w obu językach ‒ porównanie 300

ROZDZIAŁ VII. KATEGORIA INTENSYWNOŚCI W SEMANTYCE BADANYCH KAUZATYWÓW 303
1. Intensywność w badaniach lingwistycznych 303
1.1. Kategoria intensywności w dotychczasowych opisach polskich i słoweńskich predykatorów kauzatywnych z parafrazą przymiotnikową 304
2. Kategoria intensywności komponentem treści badanych predykatorów kauzatywnych 305
2.1. Językowe wykładniki wzmocnionej intensywności dla predykatorów kauzatywnych z parafrazą przymiotnikową 305
2.2. Językowe wykładniki osłabionej intensywności dla predykatorów kauzatywnych z parafrazą przymiotnikową 306
3. Wnioski konfrontatywne 307

PODSUMOWANIE 309
BIBLIOGRAFIA 315
WYKAZ ŹRÓDEŁ 331
WYKAZ SYMBOLI I SKRÓTÓW 333
INDEKSY CZASOWNIKÓW I PRZYMIOTNIKÓW POLSKICH I SŁOWEŃSKICH 335
POLISH AND SLOVENE CAUSATIVES PARAPHRASED BY ADJECTIVES (Summary) 373
OD REDAKCJI 375