Za darmo

ebook Problem intencjonalności działania wychowawczego Anna Wróbel

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2014

Książka jest interdyscyplinarnym studium teoretycznych podstaw działania wychowawczego, osadzonym we współczesnym dyskursie paradygmatycznym, stanowi efekt hermeneutycznej interpretacji wybranych teorii pedagogicznych. Znajdujemy w niej odpowiedź na pytanie, jak odwołanie się do kategorii intencjonalności zmienia strukturę teorii pedagogicznej i sens nadany działaniu wychowawczemu jako podstawowemu elementowi praktyki pedagogicznej. Najważniejsze ustalenia teoretyczne zawarte w pracy są związane z(ze):
– intencjonalnością jako kategorią badawczą i jej miejscem na mapach myśli współczesnych nauk humanistyczno-społecznych (filozofii, psychologii i socjologii),
– analizą działania wychowawczego i jego właściwości w perspektywie wybranych formacji paradygmatycznych (strukturalizm, funkcjonalizm, interpretatywizm, radykalny humanizm),
– sformułowaniem dwóch koncepcji działania wychowawczego w kontekście pedagogii współdziałania oraz pedagogii skuteczności,
– wskazaniem pedagogicznych implikacji intencjonalnej instrumentalności wychowania.
Publikacja z pewnością dostarczy takich impulsów, które pozwolą łączyć myślenie z działaniem, wzmacniać refleksyjny namysł nad realizowaną praktyką pedagogiczną i rekonstruować przesłanki tego działania. Rozumienie sensu własnego działania wynika przecież z myślenia i jest podstawą nadawania znaczeń.

Spis treści ebooka Problem intencjonalności działania wychowawczego

Wprowadzenie 11

Rozdział I. Opis przyjętego stanowiska badawczego 21
1. Cel badań 21
2. Przedmiot badań 25
3. Podstawowe założenia dotyczące przedmiotu badań. Teorie pedagogiczne jako elementy przestrzeni edukacyjnej 28
4. Główne konteksty teoretyczne dotyczące przyjętego przedmiotu badań 29
4. 1. Relacja teoria - praktyka pedagogiczna jako perspektywa badań własnych 29
4. 2. Relacja teoria - praktyka jako element pedagogicznego myślenia 33
4. 3. Pedagogia jako sztuka konstruowania własnych działań pedagogicznych 40
4. 4. Dyskurs edukacyjny jako przedmiot badań współczesnej pedagogiki 44
5. Przyjęta perspektywa badawcza i zastosowana metoda badań 54
6. Działanie wychowawcze jako kategoria pogranicza. Obszar badań własnych na mapie podstawowych subdyscyplin pedagogicznych i dziedzin wiedzy o wychowaniu 62
7. Działanie wychowawcze jako kategoria badawcza. Poszukiwanie znaczeń 69
7. 1. Pedagogiczna teoria działania 71
7. 2. Pojęcie działania wychowawczego 72
7. 3. Działanie wychowawcze jako kategoria poznawcza 74
7. 4. Struktura procesu wychowawczego i modele działania 75
7. 5. Teoretyczne podstawy działania wychowawczego jako dziedzina wiedzy pedagogicznej i przedmiot badań 77

Rozdział II. Intencjonalność jako kategoria badawcza i jej miejsce na mapach myśli współczesnych nauk humanistyczno-społecznych. Wybrane egzemplifikacje 79
1. Intencjonalność jako kategoria interdyscyplinarna 80
1. 1. Intencjonalność w myśli filozoficznej 80
1. 2. Intencjonalność w myśli psychologicznej 93
1. 3. Intencjonalność w myśli socjologicznej 103

Rozdział III. Analiza działania wychowawczego i jego właściwości w perspektywie wybranych formacji paradygmatycznych 125
1. Paradygmatyczne ramy analizy działania wychowawczego. Określenie pola badań 125
2. Działanie wychowawcze jako oddziaływanie na innych. Przyjęte pola znaczeniowe i ramy pojęciowe 130
3. Skuteczny projekt działania wychowawczego jako zespół metod i środków - perspektywa strukturalistyczna 136
3. 1. Rekonstrukcja głównych tez paradygmatu strukturalistycznego 136
3. 2. Strukturalistyczna teoria wychowania 139
3. 3. Cechy wychowania jako działania w dyskursie strukturalistycznym 149
4. Działanie wychowawcze jako aktywność zdeterminowana społecznie – perspektywa funkcjonalistyczna 150
4. 1. Rekonstrukcja głównych tez dyskursu funkcjonalistycznego 150
4. 2. Funkcjonalistyczna teoria wychowania 152
4. 3. Cechy wychowania jako działania w perspektywie funkcjonalistycznej 159
5. Działanie wychowawcze jako świadoma aktywność nastawiona na wzmacnianie procesu konstruowania subiektywnych znaczeń - perspektywa paradygmatu interpretatywnego 160
5. 1. Główne tezy paradygmatu interpretatywistycznego 160
5. 2. Dyskurs pedagogiki alternatywnej na przykładzie nieautorytarnych teorii wychowania 163
5. 3. Cechy wychowania jako działania w dyskursie pedagogiki alternatywnej 173
6. Działanie wychowawcze jako/czy specyficzna podmiotowa aktywność – perspektywa paradygmatu radykalnie humanistycznego/krytycznego 174
6. 1. Główne tezy dyskursu radykalnie humanistycznego 174
6. 2. Krytyczno-emancypacyjna teoria wychowania 178
6. 3. Cechy wychowania jako działania w perspektywie radykalnego humanizmu 187

Rozdział IV. Koncepcje działania wychowawczego. Dwa wymiary przestrzeni wychowawczej 189
1. Działanie wychowawcze jako wychowywanie innych do samowychowania. Perspektywa pedagogii współdziałania 191
1. 1. Ontologia działania wychowawczego jako wychowywania innych do samowychowania 194
1. 2. Relacja wychowawca - wychowanek 197
1. 3. Antropologiczny kontekst działania wychowawczego jako wychowywania innych do samowychowania 202
1. 4. Racjonalność działania wychowawczego jako wychowywania innych do samowychowania 206
1. 5. Ambiwalencja jako stan towarzyszący działającemu wychowawcy 210
1. 6. Pedagogia współdziałania. Podstawowe pytania i racje działania 212
2. Działanie wychowawcze jako działanie intencjonalnie instrumentalne. Perspektywa pedagogii skuteczności 216
2. 1. Ontologia działania wychowawczego jako działania intencjonalnie instrumentalnego 216
2. 2. Antropologiczne konteksty realizacji działania intencjonalnie instrumentalnego 223
2. 3. Relacja między wychowawcą a wychowankiem 225
2. 4. Typ racjonalności dominujący w działaniu intencjonalnie instrumentalnym 227
2. 5. Omnipotencja jako stan towarzyszący działającemu wychowawcy 228
2. 6. Pedagogia skuteczności. Podstawowe pytania i racje działania 229

Rozdział V. Pedagogiczne implikacje intencjonalnej instrumentalności wychowania. Fenomen pewnej pedagogii 233
1. Intencjonalność we współczesnej myśli pedagogicznej 235
1. 1. Intencjonalność jako kategoria opisowa, jako pojęcie określające ontologiczne własności działającego podmiotu 237
1. 2. Intencjonalność jako kategoria wartościująca, jako pojęcie określające cechę działania wychowawczego 240
1. 3. Sensotwórcza i strukturotwórcza funkcja intencjonalności 242
2. Intencjonalność w wychowywaniu innych. Fenomen pedagogiki instrumentalnej/adaptacyjnej 244
2. 1. Intencjonalna instramentalność a wiedza o wychowaniu. Status/tożsamość pedagogiki i teorii wychowania jako dyscyplin naukowych 244
2. 2. Intencjonalna instrumentalność działania wychowawczego a relacja teoria - praktyka pedagogiczna 248
2. 3. Pedagogia czy pedagogizm? Intencjonalna instrumentalność a sztuka konstruowania własnych działań wychowawczych 249

Konkluzja/Zamiast zakończenia 253
Bibliografia 259
Indeks nazwisk 287
The Problem of Intentionality of the Upbringing Activity. Theoretical Study (Summary) 295
Od redakcji 297