-11%

ebook Problem władzy politycznej Michael Huemer

Wydawca: Instytut Ludwiga von Misesa

Rok wydania: 2019

Michael Huemer jest profesorem filozofii Uniwersytetu Colorado Boulder. Jest autorem ponad sześćdziesięciu artykułów naukowych i sześciu książek. W swoich pracach porusza szczególnie zagadnienia związane z etyką, epistemologią i filozofią polityczną. Huemer jest zwolennikiem intuicjonizmu etycznego – przekonuje, że powinniśmy móc wyprowadzić swoje przekonania moralne z prostych intuicji etycznych wspólnych dla większości ludzi, których znamy.
To podejście Huemer stosuje zarówno do rozważania kwestii szczegółowych, np. uzasadniając prawo do posiadania broni, jak i stawiając pytania o kwestie fundamentalne dla życia społecznego – np. czy możemy uzasadnić istnieje państwa, bazując właśnie na naszych moralnych intuicjach. Tej kwestii poświęcona jest książka Huemera Problem władzy politycznej. O przymusie i posłuszeństwie, którą polscy czytelnicy mogą przeczytać dzięki wydawnictwu Instytutu Misesa.
W pierwszej części książki Huemer szczegółowo przygląda się popularnym w filozofii próbom uzasadnienia państwa. Szczególną uwagę poświęca teoriom Johna Rawlsa, dominującym dzisiaj na uniwersytetach całego świata. Huemer metodycznie podważa rozumowania Rawlsa i przekonuje, że temu filozofowi nie udało się stworzyć dobrego uzasadnienia dla istnienia państwowych instytucji. Takiego uzasadnienia Huemer nie znajduje także u innych myślicieli.
Druga część książki odpowiada na kilka pytań. Skoro istnienia państwa nie możemy dobrze uzasadnić, to dlaczego ludzie i tak pragną żyć w ramach takich instytucji? Czy społeczeństwo bez państwa mogłoby normalnie istnieć? Jak w takim społeczeństwie wyglądałaby kwestia obrony przed przestępstwami, agresją państw czy atakami terrorystycznymi? Odpowiadając na te pytania, Huemer szeroko sięga do dorobku innych nauk – psychologii społecznej czy stosunków międzynarodowych. Dzięki temu kreśli realistyczną i optymistyczną wizję społeczeństwa, które mogłoby żyć bez władzy politycznej.
Książka Huemera spotkała się ze świetnymi recenzjami - została uznana za niezwykle świeże i ważne ujęcie problemu państwa. Autora na wykłady regularnie zaprasza Institute for Humane Studies – jedna z najstarszych wolnościowych organizacji w Stanach Zjednoczonych. Bryan Caplan, ekonomista z George Mason University, tak podsumował osiągnięcia Huemera: „Huemer prezentuje zupełni nową obronę libertarianizmu, która łączy zalety podejścia deontologicznego i konsekwencjalistycznego, unikając jednocześnie ich słabych stron”.
Polskie wydanie swoją przedmową opatrzył dr Włodzimierz Gogłoza z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Według jego słów: „książka Huemera jest najlepiej napisaną pracą spośród wszystkich dostępnych obecnie opracowań poświęconych libertariańskiej krytyce państwa i alternatywom dla niego”. Z kolei dr Jakub Bożydar Wiśniewski zauważa, że: „w swojej książce Michael Huemer wykazuje, że nie istnieje i nie może istnieć nic takiego jak uzasadniona władza polityczna. I choć większości czytelników tego rodzaju konkluzja może się początkowo wydawać bardzo radykalna, siła książki Huemera tkwi w tym, że ową konkluzję potrafi on wywieść z najbardziej niekontrowersyjnych, zdroworozsądkowych przesłanek”.

Spis treści ebooka Problem władzy politycznej

PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO

PRZEDMOWA

CZĘŚĆ I. ZŁUDZENIE AUTORYTETU

ROZDZIAŁ 1. PROBLEM AUTORYTETU POLITYCZNEGO

1.1. Polityczna przypowieść

1.2. Pojęcie autorytetu: pierwsza próba

1.3. Działanie a podmiot sprawczy: potrzeba autorytetu

1.4. Znaczenie przymusu i zasięg autorytetu

1.5. Pojęcie autorytetu: druga próba

1.6. Komentarz na temat metodologii

1.7. Plan książki

ROZDZIAŁ 2. TRADYCYJNA TEORIA UMOWY SPOŁECZNEJ

2.1. Tradycja umowy społecznej

2.2. Teoria bezpośredniej umowy społecznej

2.3. Teoria domniemanej umowy społecznej

2.4. Warunki ważności porozumień

2.5. Czy umowa społeczna jest ważna?

2.5.1. Trudność wycofania się

2.5.2. Nieuznanie bezpośredniego sprzeciwu

2.5.3. Bezwarunkowe narzucenie

2.5.4. Brak wzajemnego zobowiązania

2.6. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 3. TEORIA HIPOTETYCZNEJ UMOWY SPOŁECZNEJ

3.1. Argumenty z hipotetycznej zgody

3.2. Hipotetyczna zgoda w zwykłej etyce

3.3. Hipotetyczna zgoda i rozsądność

3.3.1. Hipotetyczne porozumienie jako dowód rozsądności

3.3.2. Czy można osiągnąć porozumienie?

3.3.3. Ważność hipotetycznej zgody

3.4. Hipotetyczna zgoda i ograniczenia etyczne

3.4.1. Rawlsowska teoria umowy jako wyjaśnienie autorytetu

3.4.2. Czy można osiągnąć porozumienie?

3.4.3. Ważność hipotetycznej zgody, część pierwsza: wskazanie na uczciwe rezultaty

3.4.4. Ważność hipotetycznej zgody, część druga: warunki wystarczające rzetelnego rozumowania moralnego

3.4.5. Ważność hipotetycznej umowy, część trzecia: warunki konieczne rzetelnego rozumowania moralnego

3.5. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 4. AUTORYTET DEMOKRACJI

4.1. Naiwny majorytaryzm

4.2. Demokracja deliberatywna i legitymacja

4.2.1. Idea demokracji deliberatywnej

4.2.2. Demokracja deliberatywna jako fantazja

4.2.3. Nieistotność deliberacji

4.3. Równość i autorytet

4.3.1. Argument z równości

4.3.2. Absurdalnie wymagająca teoria sprawiedliwości?

4.3.3. Wspieranie demokracji przez posłuszeństwo

4.3.4. Czy demokratyczna równość jest wyjątkowo publiczna?

4.3.5. Poszanowanie osądu innych ludzi

4.3.6. Przymus i traktowanie innych jako gorszych

4.3.7. Od zobowiązania do legitymacji?

4.4. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 5. KONSEKWENCJALIZM I UCZCIWOŚĆ

5.1. Konsekwencjalistyczne argumenty za obowiązkiem politycznym

5.1.1. Struktura konsekwencjalistycznych argumentów za obowiązkiem politycznym

5.1.2. Korzyści z państwa

5.1.3. Powinność czynienia dobra

5.1.4. Problem indywidualnej zbędności

5.2. Konsekwencjalizm reguł

5.3. Uczciwość

5.3.1. Uczciwościowa teoria obowiązku politycznego

5.3.2. Posłuszeństwo jako koszt dóbr politycznych

5.3.3. Obowiązek polityczny dysydentów

5.3.4. Partykularność i kwestia alternatywnych dóbr

5.4. Problem legitymacji

5.4.1. Konsekwencjalistyczne wyjaśnienie legitymacji

5.4.2. Kompleksowość i niezależność od treści

5.4.3. Zwierzchność

5.5. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 6. PSYCHOLOGIA AUTORYTETU

6.1. Doniosłość psychologii

6.1.1. Czy ta książka jest niebezpieczna?

6.1.2. Odwołanie do powszechnej opinii

6.2. Eksperymenty Milgrama

6.2.1. Konstrukcja

6.2.2. Przewidywania

6.2.3. Wyniki

6.2.4. Zagrożenia związane z posłuszeństwem

6.2.5. Zawodność opinii o autorytecie

6.3. Dysonans poznawczy

6.4. Społeczny dowód słuszności i przywiązanie do status quo

6.5. Siła politycznej estetyki

6.5.1. Symbole

6.5.2. Rytuały

6.5.3. Autorytatywny język

6.6. Syndrom sztokholmski i charyzma władzy

6.6.1. Zjawisko syndromu sztokholmskiego

6.6.3. Kiedy mamy do czynienia z syndromem sztokholmskim?

6.6.4. Czy zwykli obywatele są podatni na syndrom sztokholmski?

6.7. Studium przypadków nadużycia władzy

6.7.1. Nowe spojrzenie na My Lai

6.7.2. Stanfordzki eksperyment więzienny

6.7.3. Lekcje płynące ze stanfordzkiego eksperymentu więziennego

6.8. Podsumowanie: anatomia złudzenia

ROZDZIAŁ 7. A JEŚLI AUTORYTETU NIE MA?

7.1. Garść implikacji politycznych

7.1.1. Prostytucja i moralizm prawny

7.1.2. Narkotyki i paternalizm

7.1.3. Pogoń za rentą

7.1.4. Imigracja

7.1.5. Ochrona indywidualnych praw

7.1.6. Podatki i finansowanie państwa

7.2. Sprawa pomocy ubogim

7.2.1. Pomoc społeczna i tonące dzieci

7.2.2. Użyteczność programów walki z ubóstwem

7.2.3. Czy programy walki z ubóstwem są prawidłowo ukierunkowane?

7.2.4. Starcie analogii: tonące dzieci a charytatywne rabunki

7.2.5. Jeśli powyższe jest błędne

7.3. Implikacje dla przedstawicieli państwa

7.4. Implikacje dla osób prywatnych

7.4.1. Pochwała nieposłusznych

7.4.2. O akceptowaniu kary

7.4.3. O gwałtownym oporze

7.4.4. W obronie unieważnienia przepisu przez przysięgłych (jury nullification)

7.5. Zastrzeżenia wspierające kult reguł

7.5.1. Czy każdy może robić to, co chce?

7.5.2. Reguły proceduralne a zasady materialne

7.5.3. Podważanie ładu społecznego?

7.5.4. Konsekwencje doktryny niezależności od treści

7.6. Skromny libertariański fundament

CZĘŚĆ II. SPOŁECZEŃSTWO BEZ WŁADZY

ROZDZIAŁ 8. O OCENIE TEORII SPOŁECZNYCH

8.1. Ogólne uwagi o racjonalnej ocenie teorii społecznych

8.1.1. Racjonalna ocena jest oceną porównawczą

8.1.2. Racjonalna ocena jest oceną kompleksową

8.1.3. Odmienne rodzaje państwa i anarchii

8.1.4. Przeciwko przywiązaniu do status quo

8.2. Uproszczona koncepcja ludzkiej natury

8.2.1. Istoty ludzkie są w przybliżeniu racjonalne

8.2.2. Istoty ludzkie są świadome swojego otoczenia

8.2.3. Istoty ludzkie są samolubne, ale nie są socjopatami

8.2.4. Na rzecz uproszczenia

8.2.5. Zastosowanie historyczne

8.3. Utopizm i realizm

8.3.1. Zasada realizmu

8.3.2. Przepis na realistyczny anarchizm

8.3.3. Przeciwko utopijnemu etatyzmowi

ROZDZIAŁ 9. LOGIKA DRAPIEŻNICTWA

9.1. Hobbesowski argument za państwem

9.2. Drapieżnictwo w stanie natury

9.2.1. Rozważania z zakresu teorii gier

9.2.2. Uwarunkowania społeczne wpływające na powszechność przemocy

9.2.3. Przemoc między państwami

9.3. Drapieżnictwo w państwie totalitarnym

9.4. Drapieżnictwo w demokracji

9.4.1. Tyrania większości

9.4.2. Los niegłosujących

9.4.3. Ignorancja i irracjonalność głosujących

9.4.4. Aktywizm: rozwiązanie utopijne

9.4.5. Media informacyjne: śpiące psy stróżujące

9.4.6. Cud agregacji

9.4.7. Nagrody za porażki

9.4.8. Ograniczenia konstytucyjne

9.4.9. O podziale władz i o systemie hamulców i równowagi

9.5. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 10. INDYWIDUALNA OCHRONA W SPOŁECZEŃSTWIE BEZ PAŃSTWA

10.1. Niepaństwowy system sprawiedliwości

10.1.1. Agencje ochrony

10.1.2. Firmy arbitrażowe

10.2. Czy to anarchia?

10.3. Spór między instytucjami ochronnymi

10.3.1. Koszty przemocy

10.3.2. Niezgoda na morderstwo

10.3.3. Konflikt między państwami

10.4. Ochrona dla przestępców

10.4.1. Opłacalność egzekwowania praw

10.4.2. Państwowa ochrona przestępczości

10.5. Sprawiedliwość na sprzedaż

10.5.1. Uprawnienie zastane

10.5.2. Oparcie prawa na sprawiedliwości

10.5.3. Kupowanie sprawiedliwości od państwa

10.6. Bezpieczeństwo dla ubogich

10.6.1. Czy biznes służy ubogim?

10.6.2. Jak dobrze państwo chroni biednych?

10.7. Jakość ochrony

10.8. Przestępczość zorganizowana

10.9. Ochrona czy wymuszenie?

10.9.1. Dyscyplinująca rola konkurencji

10.9.2. Wymuszenia państwowe

10.10. Monopolizacja

10.10.1. Przewaga rozmiarów w walce

10.10.2. Określanie efektywnej wielkości firmy

10.10.3. Monopol państwa

10.11. Zmowa i kartelizacja

10.11.1. Klasyczna bolączka trapiąca kartele

10.11.2. Kartelizacja przy użyciu gróźb przemocy

10.11.3. Kartelizacja przez uniemożliwienie ochrony rozszerzonej

10.12. Wspólnoty mieszkaniowe a państwo

10.13. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 11. SĄDOWNICTWO KARNE I ROZSTRZYGANIE SPORÓW

11.1. Prawość arbitrów

11.2. Obchodzenie systemu przez firmy

11.3. Odrzucenie arbitrażu

11.4. Dlaczego podporządkowywać się arbitrom?

11.5. Źródło prawa

11.6. Środki o charakterze represyjnym a odszkodowanie

11.7. Przestępstwa nienaprawialne

11.8. Nadmierne odszkodowanie

11.9. Jakość prawa i sprawiedliwości w systemie z władzą centralną

11.9.1. Niesłuszne skazania

11.9.2. Nadprodukcja prawa

11.9.3. Cena sprawiedliwości

11.9.4. Fiasko więziennictwa

11.9.5. Reforma czy anarchia?

11.10. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 12. WOJNA I OBRONA SPOŁECZEŃSTWA

12.1. Problem obrony społeczeństwa

12.2. Obrona niepaństwowa

12.2.1. Wojna partyzancka

12.2.2. Trudność podboju terytorium bez rządu

12.2.3. Bierny opór

12.2.4. Wnioski

12.3. Unikanie konfliktu

12.3.1. Naturalna ludzka agresja

12.3.2. Ziemie i zasoby

12.3.3. Spirale konfliktu i spory międzypaństwowe

12.3.4. Stosunki sił

12.3.5. Pokój liberalnych demokracji

12.3.6. Jeśli chcesz wojny, gotuj się do wojny

12.4. Unikanie terroryzmu

12.4.1. Groźba terroryzmu

12.4.2. Korzenie terroryzmu

12.4.3. Rozwiązania siłowe i pokojowe

12.5. Niebezpieczeństwa „bezpieczeństwa narodowego”

12.5.1. Groźba niesprawiedliwej agresji

12.5.2. Ryzyko globalnej katastrofy

12.6. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 13. OD DEMOKRACJI DO ANARCHII

13.1. Przeciwko prezentyzmowi: perspektywy radykalnej zmiany

13.2. Droga ku anarchii

13.2.1. Outsourcing obowiązków sądowych

13.2.2. Outsourcing obowiązków policyjnych

13.2.3. Kres stałych armii

13.2.4. Reszta drogi

13.3. Geograficzne rozprzestrzenianie się anarchii

13.4. Waga idei

13.5. Podsumowanie

13.5.1. Rozumowanie z części I

13.5.2. Rozumowanie z części II

13.5.3. Rozumowanie z tego rozdziału

LITERATURA