ebook Przemiany syntez niemożliwych W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania Łukasz Michalski

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2016

Praca pt. "Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania" zgłębia meandry narracji współczesnych syntez historycznowychowawczych wykorzystywanych w kształceniu akademickim. Trzy główne cele podjętych badań prowadzą kolejno od charakterystyki narracji podręcznikowej w ramach historii wychowania, przez sformułowanie zarysu jej przemian, ku konfrontacji z tym, co wydarzyło się w ostatnim stuleciu w ramach teorii historiografii (zwłaszcza w kontekście tzw. ethical turn).

Wyjściowa perspektywa pracy podkreśla wagę wymiaru narracyjnego podręczników akademickich, zatem prowadzi do postrzegania tego typu tekstów nie tylko jako syntez faktów z przeszłości, lecz także dzieł cechujących się konkretnym sposobem nazywania opisywanych fenomenów wychowania, siatką pojęć, stylem argumentacji czy warstwą aksjologiczną. Dla ich ujęcia wykorzystano tutaj wizję tekstu, którą formułuje w książce pt. "Granice historyczności" Barbara Skarga. Koncepcja ta zakłada istnienie czterech „warstw”, w których realizuje się znaczenie treści – są to: problematyka, kategorie, reguły sensu, epistema. Każdy z analizowanych w pracy podręczników jest opisywany zgodnie z tak zarysowanym podziałem. Szerszych rozważań wymagały zwłaszcza realizowane w syntezach historycznowychowawczych reguły sensu, dla których ujęcia przyjęta została dodatkowo tropologiczna wizja historiografii autorstwa Haydena White’a.

Zbadanie charakterystyki poszczególnych podręczników pozwoliło na wyznaczenie linii rozwojowych tego typu pisarstwa naukowego biegnących od międzywojnia do czasów bardzo nieodległych i pozwala równocześnie dostrzec, jak historycznie zmieniała się (lub nie) narracja na każdym z czterech poziomów treści i na ile jest ona zbieżna z przemianami współczesnej teorii historiografii.

Spis treści ebooka Przemiany syntez niemożliwych

Spis treści

Przedmowa / 7

Rozdział 1. The truth is out there – o znaczeniu wyjścia poza konwencję badań historycznowychowawczych / 9
1.1. Wstęp / 11
1.2. „Ciche” przełomy metodologiczne, czyli (nie)dostępna panorama badawcza teorii historiografii / 11
1.3. Synteza jako fiasko – ramy wysiłków badawczych / 18

Rozdział 2. Ku teorii podręcznika historii wychowania / 31
2.1. Wstęp / 33
2.2. Teoria podręcznika akademickiego / 34
2.2.1. Wprowadzenie / 34
2.2.2. Socjalizacja i wyzwalanie / 38
2.2.3. Gramatyka wiedzy / 42
2.2.4. Rytualne zaklęcia / 46
2.2.5. Dekonstrukcja podręcznika / 55
2.3. Konteksty teorii podręcznikowej syntezy historycznowychowawczej / 59
2.3.1. Wstęp / 59
2.3.2. Impuls filozoficzny oraz synteza niemożliwa / 62
2.3.3. Impuls psychologiczny oraz syntezy skreślone / 68
2.3.4. Impuls socjologiczny oraz synteza zapomniana / 72
2.4. Przemiany teorii historiografii / 82
2.5. Dzieje podręcznikarstwa historii wychowania / 94

Rozdział 3. Implikacje warstwowej koncepcji tekstu dla narracji podręcznikowej historii wychowania / 111
3.1. Wstęp / 113
3.2. Warstwa pierwsza: problematyka tekstu / 114
3.3. Warstwa druga: kategorie / 118
3.4. Warstwa trzecia: reguły sensu / 120
3.4.1. Tropologia / 122
3.4.2. Kodyfikatory / 134
3.5. Warstwa czwarta: epistema / 137
3.5.1. A priori myślenia / 137
3.5.2. Charakter autorytetu dziejów jako sedno myślenia epoki / 138
3.5.3. Pułapki i zobowiązanie afirmacji przeszłości / 141

Rozdział 4. Charakterystyka narracji podręcznikowej historii wychowania / 145
4.1. Wstęp / 147
4.2. Problematyka tekstu / 149
4.3. Kategorie / 174
4.4. Reguły sensu / 190
4.5. Epistema / 235

Rozdział 5. Historycznowychowawcze dyskursy faktyczne i możliwe / 251
5.1. Wstęp / 253
5.2. Przemiany podręcznikowych syntez historycznowychowawczych / 254
5.2.1. Problematyka tekstu / 254
5.2.2. Kategorie / 257
5.2.3. Reguły sensu / 259
5.2.4. Epistema / 272
5.3. Humanistyczny potencjał narracji historycznowychowawczej / 283
5.4. „Szkodliwe oczywistości” historiografii wychowania / 295

Zakończenie: Ponad hermeneutykę / 301

Bibliografia / 307
Indeks osobowy / 323

Summary / 331
Zusammenfassung / 333