ebook Role Unii Europejskiej w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu Justyna Zając

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2010

Książka jest politologiczną analizą ról Unii Europejskiej w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Przedstawia czynniki, które wpływają na treść polityki Unii na tym obszarze i analizuje poszczególne role UE: aktywnego aktora w rozwiązywaniu konfliktu arabsko-izraelskiego, promotora środków budowy zaufania, partnerstwa i bezpieczeństwa oraz rozbrojenia, promotora reform gospodarczych i zrównoważonego rozwoju regionu, propagatora wartości demokratycznych, praw człowieka i dialogu międzykulturowego. Autorka ukazuje specyfikę zaangażowania Unii Europejskiej w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie na tle innych aktorów zewnętrznych oraz podejmuje próbę oceny efektywności jej oddziaływań w tym regionie.

Spis treści ebooka Role Unii Europejskiej w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu

Wykaz najważniejszych skrótów 8

Wstęp 9

Rozdział I. Teoria ról międzynarodowych 17

1. Definiowanie „ról” w naukach społecznych 17
1.1. Rola a tożsamość 21
1.2. Rola a pozycja 23
2. „Role międzynarodowe” jako kategoria nauk społecznych 24
3. Uwarunkowania ról międzynarodowych 26
3.1. Uwarunkowania wewnętrzne 28
3.2. Uwarunkowania zewnętrzne 32
4. Typologie ról międzynarodowych 34
5. Efektywność ról międzynarodowych 39
6. Przydatność teorii ról międzynarodowych do analizowania oddziaływań międzynarodowych Unii Europejskiej 42
7. Konkluzje 46

Rozdział II. Uwarunkowania ról Unii Europejskiej 50

1. Położenie geopolityczne oraz potencjał ludnościowy, gospodarczy, naukowo-techniczny i militarny UE 50
2. Pozycja międzynarodowa UE 53
3. Tożsamość międzynarodowa UE 57
4. Historyczne związki Europy z Afryką Północną i Bliskim Wschodem 66
5. Sytuacja wewnętrzna w państwach Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu 72
5.1. Niedemokratyczne systemy rządów i niestabilność polityczna 73
5.2. Trudna sytuacja gospodarcza i społeczna 78
6. Wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa europejskiego generowane w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu 83
6.1. Konflikt arabsko-izraelski 84
6.2. Nielegalne migracje 87
6.3. Fundamentalizm i terroryzm islamski 90
6.4. Degradacja środowiska naturalnego 92
6.5. Zagrożenia militarne
7. Konkluzje 95

Rozdział III. Koncepcja ról Unii Europejskiej 97

1. Dokumenty programowe 97
2. Rola aktywnego aktora w rozwiązywaniu konfliktu arabsko-izraelskiego 104
3. Rola promotora środków budowy zaufania, partnerstwa i bezpieczeństwa oraz rozbrojenia 109
4. Rola promotora reform ekonomicznych oraz zrównoważonego rozwoju regionu 114
5. Rola propagatora wartości demokratycznych, praw człowieka i dialogu międzykulturowego 119
6. Instrumenty finansowe realizacji ról UE 122
7. Konkluzje 128

Rozdział IV. Rola aktywnego aktora w rozwiązywaniu konfliktu arabsko-izraelskiego 131

1. Aktywność dyplomatyczna 131
2. Współtworzenie palestyńskich struktur państwowych 140
3. Udzielanie pomocy rozwojowej i humanitarnej Palestyńczykom 148
4. Wspieranie rozwoju współpracy regionalnej 160
5. Konkluzje 164

Rozdział V. Rola promotora środków budowy zaufania, partnerstwa i bezpieczeństwa oraz rozbrojenia 166

1. Promowanie środków budowy zaufania i partnerstwa 166
2. Zwalczanie nielegalnych migracji oraz przestępczości zorganizowanej 172
3. Promowanie ograniczenia zbrojeń w regionie i utworzenia strefy wolnej od broni masowego rażenia 176
4. Konkluzje 180

Rozdział VI. Rola promotora reform ekonomicznych oraz zrównoważonego rozwoju regionu 182

1. Wspieranie reform w państwach regionu oraz współtworzenie eurośródziemnomorskiej strefy wolnego handlu 182
2. Promowanie integracji gospodarczej państw arabskich 194
3. Inicjowanie i wspieranie zrównoważonego rozwoju regionu 196
3.1. Energetyka 196
3.2. Transport 199
3.3. Turystyka 201
3.4. Ochrona środowiska naturalnego 202
4. Konkluzje 209

Rozdział VII. Rola propagatora wartości demokratycznych, praw człowieka i dialogu międzykulturowego 211

1. Propagowanie wartości demokratycznych i praw człowieka w państwach Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu 211
2. Promowanie dialogu międzykulturowego 219
3. Konkluzje 227

Rozdział VIII. Specyfika ról Unii Europejskiej 229

1. Instytucjonalizacja stosunków z państwami regionu 229
2. Kompleksowość działań 232
3. Zasada warunkowości 234
4. Multilateralizm jako metoda działania 237
5. Konkluzje 244

Rozdział IX. Efektywność ról Unii Europejskiej 247

1. Racjonalność koncepcji ról 247
2. Stopień realizacji koncepcji ról 254
3. Poziom akceptacji ról UE przez państwa Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu 267
4. Konkluzje 274
Zakończenie 276
Aneksy 282
Bibliografia 295
Spis tabel i wykresów 337
Indeks osób 340
Indeks nazw geograficznych 348