Za darmo

ebook Rozwój nauki w biofilozofii Georges’a Canguilhema Marcin J. Leszczyński

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2020

Wielka tradycja Sorbony ucieleśnia się moim zdaniem w osobie Georges’a Canguilhema, następcy Gastona Bachelarda jako dyrektora Instytutu historii nauki i techniki uniwersytetu w Paryżu. Za granicą Francji i być może też w swoim kraju pozostaje wśród powojennych „klasyków do czytania” najbardziej niedoceniany. […] W moich oczach Georges Canguilhem jest jednym z najważniejszych historyków nauki, których wydała Europa. Charakterystyczna dla jego badań mieszanka oryginalności i precyzji była czymś unikalnym. Ogromnie mnie cieszyła znajomość z epistemologiem, wielkim naukowcem, a jednocześnie człowiekiem prawym, pełnym uczciwości i szlachetności, odważnym członkiem Ruchu Oporu.
Wolf Lepenies
Qu’est-ce qu’un intellectuel européen?, s. 17
Biofilozofia rozwijana przez Georges’a Canguilhema pozostaje koncepcją szerzej nieznaną, a jej autor pojawia się raczej na marginesie, gdy mowa jest o innych filozofach francuskich. Bez wątpienia znajomość poglądów Canguilhema wyjaśnia wiele zjawisk w powojennej historii intelektualnej we Francji. Jednakże i bez tego kontekstu oryginalne filozoficzne dokonania Canguilhema posiadają niezwykłą wręcz aktualność w dobie posthumanizmu, transhumanizmu i potrzeby stworzenia filozofii techniki. W tej książce staram się zrekonstruować te elementy Canguilhemowskiej koncepcji, które posłużą mi do odpowiedzi na pytanie: na czym polega i przez co jest umożliwiony rozwój nauki?

Spis treści ebooka Rozwój nauki w biofilozofii Georges’a Canguilhema

Wprowadzenie 7
Canguilhem – filozoficzny historyk nauki 11
Czy będę mówił o filozofii nauki? 14
Układ treści 16
Metoda 20
Podziękowania 22

Biografia i ścieżka intelektualna 23

Pojęcia biofilozofii 31
Jednostka i milieu 31
Życie 36
Uwagi o „filozofii życia” (Nietzsche i Bergson) 48
Technika 50
Nauka i jej prawdziwość 55
Filozofia i jej rola 59
Czym jest pojęcie? 63
Pojęcie to problem 67
Normatywność jako próba ujęcia życia w sposób ilościowy? 69

Zmiana i rozwój naukowy 73
Modele rozwoju nauki 74
Modele rekonstrukcji zmiany naukowej. Historiografia nauki 83
Ciągłość i zerwanie 84
Historia nauki, czyli czego? 88
Podsumowanie. Ontologiczne założenia historii nauki 93

Przedmiot historii nauki według Georges’a Canguilhema 97
Czym jest filozoficzna historia nauki? 97
Pojęcie jako przedmiot historii nauki 107
Ideologia naukowa 109
Ideologia? 111
Ideologia naukowa i zasady jej historycznej rekonstrukcji 113
Zastąpienie ideologii naukowej nauką 117
Pojawienie się ideologii naukowej 119

Zakończenie 121
Canguilhemowski model rozwoju nauki 121

Summary 127

Bibliografia 131

Indeks 141