ebook Rynek sztuki w Polsce Monika Bryl

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2016

Od czego zależy cena i wartość poszczególnych dzieł sztuki?
Kiedy i gdzie kupować, a kiedy i jak sprzedawać, aby na dziele sztuki zarobić?
Na czym polegają tzw. okazje, jak nie paść ofiarą fałszerza, czy oszusta?
W powszechnym przekonaniu ceny dzieł sztuki są tak wysokie, że na ich kupno pozwolić sobie mogą tylko najbogatsi. To mit, który należy obalić, aby otworzyć drzwi do świata sztuki: jakkolwiek liczone w setkach tysięcy, a nawet milionach aukcyjne rekordy robią wrażenie, warto wiedzieć, że ceny antyków i dzieł sztuki na naszym rynku zaczynają się już od kilkuset złotych.
Aby rozpocząć kolekcjonerską przygodę trzeba jednak mieć świadomość, jakie dzieła funkcjonują w obrocie rynkowym, w jaki sposób ocenia się ich autentyczność oraz wycenia, a także jakie mechanizmy rządzą rynkiem antykwarycznym. Celem książki jest przekazanie Czytelnikom wiedzy praktycznej, jaka jest podstawowym narzędziem kolekcjonera i inwestora.
Autorka bazując na swoim doświadczeniu zawodowym analizuje obecną kondycję rynku, realne perspektywy jego rozwoju, a przede wszystkim wyjaśnia, na czym polegają tzw. okazje, czyli sytuacje sprzyjające korzystnym dla inwestora transakcjom. Na przykładach pokazuje najbardziej powszechne techniki fałszerskie, dzięki którym zdobędziesz wiedzę na temat najczęściej spotykanych w handlu falsyfikatów. Poznasz także marketingowe sztuczki, jakie stosują ich nieuczciwi sprzedawcy. W publikacji odkryte zostały również tajniki warsztatu antykwariusza: dowiesz się, w jaki sposób ocenia się wartość artystyczną dzieła sztuki, a także jakie czynniki instytucjonalne kształtują jego wartość rynkową. Łącząc teorię z praktyką autorka przekazuje wiedzę, którą eksperci bardzo niechętnie się dzielą.
dr Monika Bryl
Z wykształcenia historyczka sztuki i socjolożka. Od roku 2005 pracuje w zawodzie antykwariusza w domach aukcyjnych. Jest autorką monografii warszawskiej wytwórni brązów Bracia Łopieńscy (2012) oraz ponad 30 artykułów poświęconych ocenie, wycenie oraz inwestowaniu w dzieła sztuki. W roku 2013 otrzymała przyznawaną przez Towarzystwo Przyjaciół Warszawy Odznakę Honorową im. Pamięci Prezydenta Stefana Starzyńskiego.

Spis treści ebooka Rynek sztuki w Polsce

Zamiast wstępu ANTYKWARIUSZ PRZESTRZEGA: INWESTOWANIE W DZIEŁA SZTUKI GROZI CHOROBĄ KOLEKCJONERSKĄ 9

I. LEKCJA 1: ROZPOZNANIE TERENU 15
1.1. Świat antykwaryczny 16
1.1.1. Przestrzenie i miejsca 26
1.1.2. Artefakty: dzieła, kicze, falsyfikaty 31
1.1.3. Uczestnicy: marszandzi, handlarze, kolekcjonerzy, eksperci i pseudoznawcy 37
1.2. Prawo, gospodarka, polska mentalność – uwarunkowania rynku sztuki 46
1.3. Polski rynek sztuki w liczbach 64

II. WARSZTAT ANTYKWARIUSZA: OCENA I WYCENA DZIEŁ SZTUKI 75
2.1. Przestrajanie percepcji 77
2.1.1. Ćwiczenia praktyczne: zakładamy okulary kolekcjonera 79
2.1.2. De gustibus – a jednak kwestia wysoce dyskusyjna 82
2.2. Identyfikacja i ocena autentyczności 90
2.2.1. Oryginał, replika, kopia, reprodukcja, a zatem skomplikowana odpowiedź na pytanie: „czy to jest autentyk?” 91
2.2.2. Falsyfikaty i metody fałszowania – z wizytą w „kuchni pełnej niespodzianek” 102
2.2.3. Szkiełko i oko: metody oceny autentyczności. 108
2.2.4. Wiedza ukryta i paradoks eksperta, czyli o tym, jak początkujący kolekcjoner bywa lepszym znawcą niż doświadczony antykwariusz 127
2.3. Wycena dzieła sztuki 141
2.3.1. Wartość dzieła sztuki ● Wartość artystyczna ● Miejsce w twórczości autora ● Temat ● Materiał i technika ● Wielkość i złożoność kompozycji ● Stan zachowania ● Patyna ● Sygnatury i znaki ● Wiek i czas powstania 142
2.3.2. Czynniki pozaartystyczne ● Notowania artysty ● Proweniencja i historia obiektu ● Życie artystyczne ● Moda i upodobania estetyczne ● Unikatowość 170
2.3.3. Summa summarum: „Był po prostu ładny!”. 179

III. DZIEŁA SZTUKI NA POLSKIM RYNKU 181
3.1. Malarstwo – Jacek, Wyczół czy Korecki? ● XIX wiek w złoconych ramach ● Monachijczycy – ambasadorowie sztuki polskiej na aukcjach światowych ● Tradycjonaliści zawsze w cenie ● Przełom wieków – lata 1880–1914 ● Stanisławski i uczniowie ● Lata 20., lata 30. ● École de Paris ● Współczesność, która już jest historią sztuki 184
3.2. Grafika – (nie)docenione sztuki reprodukcyjne ● Grafika artystyczna i grafika użytkowa ● Techniki graficzne ● Ocena ● Mapy, weduty i dawni mistrzowie ● Mistrzowie w przystępnych cenach 206
3.3. Rzeźba – zawrotnie cenna Tancerka i nie tylko ● Piękne Madonny, wojownicy i boginie ● Za nazwisko trzeba sporo zapłacić ● Glina z odciskiem dłoni twórcy czy brąz odlany przez rzemieślnika? ● Uwaga na wyskrobane sygnatury, drewnojady i zezowate Wenus ● Taniec z gwiazdami: Salvador Dali wyprzedza Canovę 221
3.4. Rzemiosło – dlaczego dawne rzemiosło, a nie dizajn „made in China”. 228
3.4.1. Srebra – Ars auro prior ● W warsztacie św. Eligiusza ● Szlachetna „12”, carska „84” i zwykła „800”, czyli alfabet kolekcjonera sreber ● Falsyfikaty ● Konserwacja i stan zachowania ● Augsburg, Wrocław, Warszawa ● Cenniejsze niż złoto: kufel gdański i buliera Malcza 229
3.4.2. Platery – mieszczańskie precjoza ● Technika: „Wyrobki z płaszczonego na miedzi srebra” i „wyroby z nowego srebra” – od walcowania na gorąco do elektrolizy ● Znaki: „GALW”, „MET”, „VERIT” – szyfr łatwy do złamania, ale… ● Uwaga! Fałszerze nie próżnują ● Dobre, bo polskie ● Światowe firmy na naszym rynku: WMF i Christofle 246
3.4.3. Brązy – inwestycja z patyną ● Arcydzieła rzemiosła ● Znak wytwórcy – gwarancja jakości ● Cudze chwalicie… Bracia Łopieńscy – marka znana na całym świecie 257
3.4.4. Porcelana – figurka z saskiej porcelany czy ikona śląskiego dizajnu? ● Alchemia „białego złota” ● Jak ocenić? Radzą znani kolekcjonerzy ● „Białe złoto” z królewskich manufaktur ● Dwugłowy orzeł i Oko Opatrzności to dobry znak ● Bliżej współczesności ● Porcelana dalekowschodnia 265
3.4.5. Szkło – coś dla uczulonych na kota ● Dmuchane, prasowane, walcowane – techniki wytwarzania i zdobienia ● XVIII wiek ● Czechy – kraina szkła ● Gallé, Tiffany, Lalique ● „Proszę pana, przecież to Stolle!” ● Kolekcjonerskie i użytkowe ● Henryk Albin Tomaszewski ● Skomplikowana technologia produkcji falsyfikatów ● Ostrożnie, szkło! 284
3.4.6. Broń – dla dużych chłopców i poważnych kolekcjonerów.. ● Arsenał antykwariusza ● Ocena: szable w dłoń ● O co walczą kolekcjonerzy: karabela, Borowski, japońska katana ● Falsyfikaty: nie daj się nabrać na pamiątkę ze sklepu muzealnego 299
3.4.7. Meble – „ludwiki” dla kanapowych leni i art déco dla nieproszonych gości ● Dawna stolarka ● 50% gwarancji – kilka słów o podrabianiu mebli ● Szafy, sekretery, kanapy 309
3.5. Sztuka współczesna – przyszłość rynku? ● Czym jest sztuka dzisiaj? Zaczynamy od niezrozumienia ● Rynek wtórny i rynek pierwotny: marszandzi vs. galerzyści ● Aukcyjne rekordy klasyków nowoczesności ● Młoda Sztuka na rynku aukcyjnym ● Trudna sztuka: jak ocenić? ● Kompas Sztuki ● Galerzyści inwestują w młodych zdolnych 315
3.6. O teorii i praktyce raz jeszcze: nie zawsze skuteczna wiedza w pigułce 337

IV. TRANSAKCJE NA RYNKU SZTUKI 341
4.1. Jak kupić? 342
4.1.1. Targi Sztuki na początek 342
4.1.2. Sezon na sztukę 344
4.1.3. Ceny: rezerwowe, wylicytowane, gwiazdki 345
4.1.4. „Lepiej kupić i żałować, niż nie kupić i też żałować” – wybór obiektu 348
4.1.5. O co zapytać sprzedawcę? 350
4.1.6. Negocjacje 352
4.1.7. Aukcja – czemu nie? 354
4.1.8. Łowcy okazji we wnykach oszustów 358
4.2. Jak sprzedać? 363
4.2.1. Lokata tylko dla cierpliwych 364
4.2.2. Antykwariat czy dom aukcyjny? 365
4.2.3. Wycena dzieła a cena wywoławcza 369
4.2.4. Umowa komisowa czy sprzedaż za gotówkę? 370

ZAKOŃCZENIE. KOLEKCJONER VS. INWESTOR 375

Literatura 381
Indeks nazwisk 391
Indeks rzeczowy 399
Ilustracje 416