Za darmo

ebook Ryszard Kilvington Robert Podkoński

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2016

Już autorzy średniowiecznych tekstów zapoczątkowali proces, który zwykło się nazywać rewolucją naukową. Czy siedemnastowieczna rewolucja naukowa zaistniałaby bez poprzedzających ją scholastycznych dysput, których niektórzy uczestnicy doszukiwali się w pomysłach średniowiecznych przyrodników antycypacji idei nowożytnych fizyków. Inni natomiast stwierdzali, że nauka siedemnastowieczna w najmniejszym stopniu nie była kontynuacją filozofii przyrody wieków średnich, nawet pomimo tego, iż wiele jej elementów uderzająco przypominało koncepcje uznane przez fizykę nowożytną. Należy tutaj podkreślić, że zwolennicy zarówno jednej, jak i drugiej opcji za kryterium nowoczesności uznawali głównie wykorzystanie matematyki do opisu i rozwiązywania problemów fizycznych. Wysiłki historyków nauki próbujących rozwiązać tę kwestię ujawniły jednakże wiele zaskakujących i ciekawych aspektów średniowiecznej filozofii przyrody. Dzięki ich pracy wypełnionych zostało przynajmniej kilka pustych miejsc w skomplikowanej i wielopoziomowej układance, jaką jest obraz historii ludzkiego geniuszu. Celem niniejszej pracy jest zapełnienie kolejnej luki w tym obrazie.

Spis treści ebooka Ryszard Kilvington

PRZEDMOWA 7

ROZDZIAŁ I. Struktura wielkości ciągłych w filozofii przyrody Arystotelesa 11

ROZDZIAŁ II. Spór o naturę wielkości ciągłych i nieskończoności na Uniwersytecie Oksfordzkim w początkach czternastego wieku 17
II. 1. Struktura świata według Roberta Grosseteste’a 19
II. 2. Nieskończoność a zagadnienie wieczności wszechświata 25
II. 3. Henryka z Harclay koncepcja nieskończoności i struktury wielkości ciągłych 28
II. 4. Logika przeciw atomizmowi – Wilhelm z Alnwick i Wilhelm Ockham 38
II. 5. Geometria przeciw atomizmowi – Jan Duns Szkot 51

ROZDZIAŁ III. Struktura i natura wielkości ciągłych w kwestii Utrum continuum sit divisibile in infinitum Ryszarda Kilvingtona 59
III. 1. Ryszard Kilvington i jego dzieła – stan badań 60
III. 2. Kwestia Utrum continuum sit divisibile in infinitum na tle pozostałych pism Ryszarda Kilvingtona 63
III. 3. Struktura kwestii 67
III. 4. Wykorzystanie metod matematycznych w odniesieniu do problemu struktury wielkości ciągłych w kwestii Utrum continuum sit divisibile in infinitum 69
III. 4.1. Rachunek proporcji 69
III. 4.2. Punkty jako granice 75
III. 4.3. Wielkości nieskończenie małe – angulus contingentiae 81
III. 4.4. Pojęcie ‘równości’ w geometrii i filozofii przyrody 86
III. 4.5. Wielkości nieskończenie duże – linea girativa 90
III. 4.6. „Totum est sua parte maius” 97
III. 4.7. „Totum est maius quam partes suae” 99
III. 5. Związki matematyki z filozofią przyrody w kwestii Utrum continuum sit divisibile in infinitum 102
III. 5.1. Nieadekwatność praw matematyki wobec scholastycznej filozofii przyrody 104
III. 5.2. Użyteczność matematyki dla filozofii przyrody 106
III. 6. Podsumowanie 111

ROZDZIAŁ IV. Rozwiązania problemu struktury kontinuum wypracowane przez autorów współczesnych Kilvingtonowi 115
IV. 1. Traktat De indivisibilibus Adama Wodehama 115
IV. 2. Tractatus de continuo Tomasza Bradwardine’a 120
IV. 3. Zwolennicy i oponenci koncepcji struktury kontinuum i nieskończoności Ryszarda Kilvingtona 128
IV. 3.1. Krytyka koncepcji nieskończoności Ryszarda Kilvingtona w De causa Dei Tomasza Bradwardine’a 128
IV. 3.2. Spadkobiercy pomysłów Ryszarda Kilvingtona 134
IV. 3.2A. „Geometria nieskończoności” – linea girativa w kwestiach do Sentencji Rogera Rosetha 135
IV. 3.2B. Komentarz do Sentencji Grzegorza z Rimini 139
IV. 3.2C. Tractatus de infinito Jana Burydana 142
Zakończenie 151
Bibliografia 157
Indeks osób 167
Indeks pojęć 169
Summary 173