ebook Samobójstwo w kulturze dzisiejszej Halszka Witkowska

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2021

Autorka tej książki podjęła próbę znalezienia odpowiedniego języka do rozmowy o ludzkiej autodestrukcji. Prezentowane studium porównawcze, zestawiające autentyczne zapisy pozostawiane przez samobójców z ich kulturowymi przedstawieniami, umożliwia dostrzeżenie różnic między tymi tekstami. Interdyscyplinarne podejście, w którym wykorzystane zostały drogi interpretacyjne zarówno kulturoznawcze, językoznawcze, jak i suicydologiczne, pozwala na otwarcie dialogu naukowego z narracją tworzoną przez kulturę, media i społeczeństwo.

Zapis, jaki zostawia po sobie samobójca, jest tekstem, na który została nałożona warstwa stereotypów, mitów i wyobrażeń. Wokół samobójcy oraz jego czynu zbudowano opowieść na podstawie przekazów, które przez lata dostarczały prasa, kino, literatura, a w ostatnim czasie Internet. Narracja ta, odwołująca się do samobójstw bohaterów literackich, filmowych, a także postaci z pierwszych stron medialnych doniesień, mało ma jednak wspólnego z dramatem śmierci w odosobnieniu i rozpaczy, który rozgrywa się każdego dnia, w świecie pozbawionym rozgłosu oraz blasku reflektorów.

A comparative study which juxtaposes original suicide notes with their cultural representations and allows for seeing the differences between such texts. An interdisciplinary approach, which uses cultural, language and suicidal interpretations thus enabling a scientific dialogue with the narrative created by culture, media and society.

Spis treści ebooka Samobójstwo w kulturze dzisiejszej

Uwagi wstępne 11

Część I. Wprowadzenie
Rozdział 1
Samobójstwo i list samobójcy – defi nicje, statystyki, typologia 19
1.1. Definicje 19
1.2. Typologia zachowań samobójczych – podstawowe teorie 23
1.3. Statystyki zachowań samobójczych w Polsce i na świecie – skala zjawiska 27
1.3.1. Świat 27
1.3.2. Polska 29
1.4. List samobójcy – defi nicja i częstotliwość zjawiska 30
Rozdział 2
Historia badań listu pożegnalnego 36
2.1. Badania polskie 36
2.2. Badania zagraniczne 40
Rozdział 3
List samobójcy jako fakt kulturowy i gatunek wypowiedzi 54
3.1. Samobójstwo jako fakt kulturowy 54
3.2. List samobójcy jako fakt kulturowy 63
3.3. List samobójcy jako gatunek wypowiedzi 72

Część II. Autentyczne zapisy tekstów samobójców
Rozdział 4
Struktura tekstu w listach samobójców 79
Rozdział 5
Monolog ostateczny 88
Rozdział 6
List samobójcy jako wypowiedź performatywna 101
Rozdział 7
Samobójca i jego świadectwo 125
7.1. Sytuacja graniczna 126
7.2. Sytuacja graniczna – końcowy akt czy część procesu? 127
7.3. Samobójstwo to samotna podróż 129
7.4. Społeczna izolacja samobójcy 131
7.5. Samobójca i morderca 132
7.6. Obrzęd przejścia i pojęcie liminalności 133
7.7. Liminalność w problematyce suicydalnej 134
7.8. Gdzie jest miejsce dla samobójcy? 135
7.9. Świadectwo 137
Rozdział 8
Funkcje tekstu pożegnalnego 141
8.1. Strategia pierwsza – nadawca używający funkcji 143
8.2. Strategia druga − nadawca rozwijający użyte funkcje 147
8.3. Znaczenia funkcji tekstu pożegnalnego dla zrozumienia celu zapisu 150

Część III. List samobójcy w kulturze
Rozdział 9
Obraz samobójstwa we współczesnej kulturze masowej 155
Rozdział 10
Obraz listu pożegnalnego i samobójcy w filmie fabularnym 169
10.1. Samobójstwo jako temat filmowy 172
10.2. Weronika postanawia umrzeć 174
10.3. Skazani na Shawshank 178
10.4. Trzy billboardy za Ebbing, Missouri 180
10.5. Jak piszą fi lmowi samobójcy? 183
10.6. Podsumowanie – samobójstwo jako triada 186
Rozdział 11
Samobójca i list pożegnalny w literaturze 188
11.1. Samobójcy wyimaginowani i ich listy 192
11.2. List N.N. 194
11.3. Listy Wertera 198
11.4. List Kokorina 208
11.5. Listy bohaterów literackich w porównaniu z autentycznymi zapisami samobójców 214
Rozdział 12
Listy samobójców w Internecie 219
12.1. Zagrożenia i nowe możliwości 219
12.2. E-pożegnanie i listy samobójców 232
12.2.1. Metodologia badawcza 232
12.2.2. E-pożegnanie − opis zjawiska 233
12.2.3. Strony zawierające przykłady listów pożegnalnych 237
12.2.4. Fora internetowe 240
12.2.5. Portale: Facebook, Instagram, Tumblr, Twitter, YouTube 246
12.2.6. Prywatne blogi 251
12.2.7. Strony publikujące poezję i opowiadania 254
12.2.8. Doniesienia prasowe 260
12.3. Wnioski 265

Część IV. Zakończenie
Rozdział 13
Kilka słów o samobójstwie, czyli różnica między narracją a relacją 271
13.1. Śmierci nie ma 272
13.2. Narracja o samobójstwie 273
13.3. List pożegnalny jako relacja 275

Podsumowanie 277
Bibliografia 278
Źródła analizowane 278
Źródła wykorzystane 279
Spis załączników 290
Autentyczne listy z akt prokuratur warszawskich 290
Przykłady wątków suicydalnych w Internecie 291
Załączniki 293
Indeks nazwisk 359
Indeks rzeczowy 365