ebook Sojusznicy z rozsądku Polska i Czechosłowacja w projekcie socjalistycznego internacjonalizmu filmowego w okresie 1945–1970 Ewa Ciszewska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2025

Pobierz fragment

Rozprawa przedstawia historię sukcesów i porażek powojennego projektu filmowej współpracy między Polską a Czechosłowacją. Opisuje proces jego realizacji, kluczowe momenty, które miały decydujący wpływ na przebieg projektu, oraz analizuje przyczyny, dla których niektóre aspekty współpracy były realizowane z nadmiarem, a inne zakończyły się niepowodzeniem. Rozważa również, jakie konsekwencje przyniosła ta współpraca dla obu krajów.
Tematem książki jest transfer kulturowy pomiędzy dwoma krajami socjalistycznymi w okresie zimnej wojny. W tym czasie współpraca filmowa między Polską a Czechosłowacją obejmowała wspólne produkcje filmowe, uczestnictwo w wydarzeniach branżowych i stowarzyszeniach, wymiany edukacyjne oraz wspólne uczestnictwo w festiwalach filmowych. Działania te tworzą – zrekonstruowany z perspektywy czasu – tzw. socjalistyczny internacjonalizm filmowy, czyli zestaw praktyk i postaw odzwierciedlających uczestnictwo w socjalistycznej kulturze filmowej, charakterystycznej dla krajów będących pod wpływem radzieckiej soft power.
Praca dowodzi, że choć socjalistyczny internacjonalizm filmowy nie spełnił założeń politycznych, przejawił się w działaniach praktycznych: w zawodowych kontaktach, w realizowanych i niezrealizowanych projektach filmowych oraz we współtworzeniu wydarzeń kształtujących socjalistyczną kulturę filmową. Projekt ten wspierał modernizację polskiej kinematografii, wzmacniał symboliczny prestiż filmów, umożliwiał zdobywanie wiedzy i rozwijanie kontaktów zawodowych przez studentów, filmowców i pracowników branży filmowej, a także przyczyniał się do budowania wizerunku aktorów i aktorek.

Spis treści ebooka Sojusznicy z rozsądku

Wprowadzenie 7

Rozdział 1. Uwarunkowania współpracy filmowej pomiędzy Polską a Czechosłowacją 31
Barrandov – słowiańskie Hollywood 34
Aleksander Ford w Barrandovie 39

Rozdział 2. Wspólne projekty filmowe 47
Wyzwania koprodukcji – na przykładzie filmu Zadzwońcie do mojej żony 49
Perypetie wokół scenariusza filmu Zadzwońcie do mojej żony 55
Dlaczego Adam Mickiewicz okazał się lepszym kochankiem od Władysława Jagiellończyka? 58
„Co za biurokracja! W Polsce coś podobnego nie zdarzyłoby się!” 59
Braterstwo polsko-czechosłowackie? Tak, ale w rozsądnych granicach 61
Dlaczego w Warszawie nie ma ruin, a w Łodzi nie ma fabryk? 62
Polska – prawie jak zagranica 66
Recepcja filmu w Polsce i w Czechosłowacji 69
Podsumowanie 71

Rozdział 3. Mobilność edukacyjna 75
Polacy w czechosłowackich wyższych szkołach artystycznych 79
Pierwsza fala Polaków na FAMU 84
Druga fala Polaków na FAMU 99
Podsumowanie 107

Rozdział 4. Profesjonalizacja środowiska filmowego 111
Spotkania branżowe, konferencje i sympozja 112
Kontakty Polski i Czechosłowacji w dziedzinie filmu naukowego 116

Rozdział 5. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Karlowych Warach 129
Formuła festiwalu 130
Festiwal filmowy jako przestrzeń realizacji polityki kulturalnej i punkt spotkań filmowców z obu stron żelaznej kurtyny 134
Międzynarodowy Filmowy Festiwal Mas Pracujących jako przedłużenie MFF Karlowe Wary 137
Pierwsze lata MFF Karlowe Wary – filmy i nagrody 140
Próby odnowy formuły festiwalu 144
Podsumowanie 150
Polskie filmy na MFF Karlowe Wary 151
Nagrody dla polskiego kina na MFF w Karlowych Warach 152
Selekcja filmów na festiwal w Karlowych Warach jako odbicie hierarchii festiwali filmowych 158
Lata 1948–1949 – złoty okres polskiego kina na MFF w Karlowych Warach 163
Nagrody z MFF w Karlowych Warach jako element budowania prestiżu polskiego kina w kraju i za granicą 169
Podsumowanie 171
Delegacje, jury, wystawy plakatów 174
Polacy w Jury Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Karlowych Warach 180
Międzynarodowa Wystawa Plakatów i Międzynarodowa Wystawa Fotografii Filmowej 180
Polskie aktorki filmowe w socjalistycznym systemie gwiazd 185
Znaczenie gwiazd dla nowej strategii festiwalu w Karlowych Warach 188
Proces tworzenia gwiazd w socjalistycznej kulturze filmowej – przypadek aktorek z Polski 191
Bilans udziału polskich aktorek na festiwalu w Karlowych Warach 200

Zakończenie 207
Podziękowania 217
Bibliografia 221
Filmografia 241
Nota edytorska 247
Źródła ilustracji 249
Indeks osobowy 251
Streszczenie 257
Summary 259