ebook Stanisław Konarski przed Świętym Oficjum (1769-1771) Wprowadzenie. Edycja akt procesu. Komentarz Paweł Zając OMI

Wydawca: Uniwersytet im.Adama Mickiewicza w Poznaniu

Rok wydania: 2023

Odważna podróż w głąb historii polskiego oświecenia i pasjonującego konfliktu idei – książka Stanisław Konarski przed Świętym Oficjum (1769-1771) autorstwa Pawła Zająca OMI, wydana przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w 2023 roku, ukazuje dramatyczne losy jednej z najwybitniejszych postaci polskiej myśli intelektualnej XVIII wieku.

Ksiądz Stanisław Konarski (1700–1773), znany pijar i obrońca chrześcijaństwa, w swojej ostatniej książce O religii poczciwych ludzi z 1769 roku, poruszył kontrowersyjne tematy, które nie tylko przyciągnęły uwagę ówczesnych czytelników, ale także wywołały szeroki skandal.

Nieznane dotąd materiały z archiwum Dykasterii Doktryny Wiary (dawniej Świętego Oficjum) rzucają nowe światło na proces, który przeprowadzono w kurii rzymskiej. Dzięki nim możemy dokładnie prześledzić burzliwą historię książki, która mogła trafić do Indeksu ksiąg zakazanych, mimo że jej autor zamierzał bronić chrześcijaństwa przed osiemnastowiecznym deizmem.

Ta fascynująca publikacja zapewnia czytelnikom nie tylko wgląd w życie i twórczość Stanisława Konarskiego, ale także ukazuje skomplikowane relacje między nauką a religią w epoce oświecenia.

Jeśli interesujesz się historią, literaturą piękną czy chcesz odkryć najlepsze ebooki, ta książka jest dla Ciebie. Pobierz Stanisław Konarski przed Świętym Oficjum (1769-1771) w formacie PDF i zagłęb się w niezwykłą historię, która nadal inspiruje badaczy i miłośników literatury.

Dostępny w sklepie z ebookami, kup Stanisław Konarski przed Świętym Oficjum (1769-1771) i ciesz się wygodnym czytaniem na różnych urządzeniach.

Oto Twoja szansa, aby stać się częścią tej niezwykłej opowieści o intelektualnej walce i ludzkiej odwadze w obliczu przeciwności losu. Nie przegap okazji i kup e-booka już teraz!

Spis treści ebooka Stanisław Konarski przed Świętym Oficjum (1769-1771)

Wykaz najważniejszych skrótów 7

CZĘŚĆ PIERWSZA. Geneza i recepcja książki O religii poczciwych ludzi 9

Wstęp 11

1. Stanisław Konarski – szkic biograficzny 19

2. O religii poczciwych ludzi – historia książki i jej interpretacji 33
a) Pozytywnie o Konarskim i jego O religii poczciwych ludzi 34
b) Negatywnie o Konarskim i O religii poczciwych ludzi 39
c) O religii poczciwych ludzi w ogniu lwowskiej dysputy 50
d) Ponownie w obronie dzieła Konarskiego 60
e) Od faktografii do interpretacji historii idei, XX-XXI w. 65
f) Streszczenia i interpretacje O religii poczciwych ludzi 71

3. Poczciwość według „filozofów” i Konarskiego 75
a) Koncepcja poczciwości w XVII-XVIII w. – stopniowa sekularyzacja, do Encyklopedii włącznie 76
b) De viro honesto et bono cive ab ineunte aetate formando, 1754 84
c) O religii poczciwych ludzi – w obronie chrześcijańskiego fundamentu cnoty 91

4. Konarski przeciw deizmowi 95
a) Antychrześcijańska ofensywa „filozofów” 95
b) Wzorce osiemnastowiecznych apologii chrześcijaństwa 106
c) Polski deizm na progu panowania Stanisława Augusta 118
d) Antydeistyczna polemika w środowisku warszawskich pijarów 124
e) Deizm w O religii poczciwych ludzi 129

5. Kłopoty z jurysdykcją kościelną 137
a) Staropolski antyklerykalizm i spory o compositio inter status 137
b) Sprawy kościelne w początkach panowania Stanisława Augusta 141
c) Jurysdykcja na marginesie O religii poczciwych ludzi 151

6. O religii poczciwych ludzi w Świętym Oficjum w towarzystwie Voltaire’a i Marmontela 155
a) Dysydenci, tolerancja i Konarski 155
b) Voltaire i tolerancja w Polsce 162
c) Belizariusz Marmontela z perspektywy polskiej 166
d) „Polski” pozew przeciwko Voltaire’owi i Marmontelowi 172
e) Tolerancja w Religii poczciwych ludzi 180

7. Denuncjacja książki O religii poczciwych ludzi, jej pierwsi oskarżyciele i obrońcy 183
a) Polemiki z Konarskim już na początku lat sześćdziesiątych, zaangażowanie w projekt reform Czartoryskich i w „sprawę dysydencką” 183
b) Zamoyski przekonuje Konarskiego do publikacji O religii poczciwych ludzi 185
c) Reakcje krytyczne i środowiska, z których pochodziły 188
d) Treść krytycznych recenzji polskich teologów 190
e) Obrońcy Konarskiego – pijarzy, biskupi, z Młodziejowskim na czele 194

8. Rzymski proces Stanisława Konarskiego, 1769-1770 209
a) Wyznaczenie głównych recenzentów i tłumaczenie książki 213
b) Dodatkowi recenzenci rzymscy 218
c) Sprzeczne werdykty i ostateczne zdanie papieża 230
d) Reakcja Konarskiego i przygotowanie poprawionej wersji książki, zgodnie z zaleceniami 237

Zakończenie 241

CZĘŚĆ DRUGA. Edycja akt procesu i komentarz 245

1. Wstęp do edycji 247
a) Ogólne rozmieszczenie tekstów na stronie i trzy rodzaje przypisów 247
b) Transkrypcja staropolskiego druku O religii poczciwych ludzi i związane z nią komentarze merytoryczne . 249
c) Transkrypcja archiwaliów włoskich i łacińskich 251

2. Indeks opublikowanych archiwaliów 255

3. Indeks sygnatur opublikowanych archiwaliów (bez wariantów) 257

4. Dzieła starożytne i średniowieczne cytowane przez Stanisława Konarskiego w O religii poczciwych ludzi (bez wskazywania na konkretne edycje) 259

5. Dzieła nowożytne cytowane przez Stanisława Konarskiego w O religii poczciwych ludzi oraz przez polskich teologów – krytyków Konarskiego 261

6. Cytaty biblijne wykorzystane przez Stanisława Konarskiego w O religii poczciwych ludzi (lewa kolumna) oraz wzmiankowane w dokumentacji procesu (prawa kolumna) 263

7. Słowniczek słów staropolskich i wybranych łacińskich słów występujących w tekście O religii poczciwych ludzi w jego wydaniu warszawskim z 1769 r. 265

TRANSKRYPCJA, KOMENTARZ I TŁUMACZENIE AKT PROCESU STANISŁAWA KONARSKIEGO PRZED ŚWIĘTYM OFICJUM 269

Bibliografia 801
Indeks osób 817
Ilustracje 827
Summary. Stanisław Konarski before the Holy Office (1769-1771) 847