ebook Świat przeżywany w socjologii Sławomir Mandes

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2012

Monografia poświęcona pojęciu świata przeżywanego w socjologii, które zostało wprowadzone do języka nauk społecznych przez Alfreda Schutza. Próba dotarcia do genezy pojęcia, analiza badań prowadzonych przy jego zastosowaniu, ocena przyszłych perspektyw badawczych.

"Po pierwsze, autor rekonstruuje genezę pojęcia świata przeżywanego i jego wprowadzenie do języka nauk społecznych, które dokonało się głównie za sprawą Alfreda Schutza. Po drugie, autor przygląda się uważnie, jak to nazywa, naukowym programom badawczym, nawiązującym do koncepcji świata przeżywanego. Po trzecie, tym zabiegom analitycznym towarzyszy refleksja metodologiczna, odwołująca się idei programów badawczych Imre Lakatosa. Innymi słowy, w toku analizy autor wprowadza kolejne rodzaje oglądów: począwszy od stricte rekonstrukcyjnego, a skończywszy na refleksji metateoretycznej, aby lepiej i dokładniej prześledzić socjologiczny potencjał tkwiący w koncepcji świata przeżywanego."

Z recenzji Aleksandra Manterysa

Spis treści ebooka Świat przeżywany w socjologii

Wstęp. Zakres pracy 9
Pojęcie świata przeżywanego we współczesnej socjologii 13

CZĘŚĆ I. ONTOLOGIA ŚWIATA PRZEŻYWANEGO. REKONSTRUKCJA GŁÓWNYCH ELEMENTÓW 21

ROZDZIAŁ I. Transcendentalno-hermeneutyczny nurt socjologii 23

1.1. Spór o metodę 24
1.2. Socjologia rozumiejąca Maxa Webera 27

ROZDZIAŁ II. Struktury świata przeżywanego w ontologii społecznej Alfreda Schütza 43

2.1. Świat przeżywany a codzienność 45
2.1.1. Codzienność 48
2.1.2. Społeczne ustrukturyzowanie codzienności 50
2.2. Problem intersubiektywności (rozumienia) 53
2.2.1.Problem intersubiektywności w fenomenologii 53
2.2.2. Rozważanie wtrącone, „sensowne przeżycie” – specyfika ujęcia Alfreda Schütza 56
2.2.3. Problem rozumienia 59
2.2.4. Rozwinięcie tezy o alter ego: teza o przekładalności perspektyw 62
2.3. Przekraczanie granic poprzez aprezentację: znaki, symbole – język 66
2.3.1. Założenia teorii znaku 66
2.3.2. Znaki, symbole, transcendencja 71
2.3.3. Wskaźniki i oznaki 73
2.3.4. Znak: forma aprezentacji intersubiektywnej rzeczywistości 74
2.3.5. Symbole: aprezentujące mosty pomiędzy rzeczywistościami 80
2.3.6. Znaki, symbole, społeczeństwo 82
2.3.7. Język, świadomość, poznanie 85
2.4. Czyn, działanie, rozumienie działania. Ku teorii działania społecznego 89
2.4.1. Zachowanie i działanie 90
2.4.2. Motyw „żeby” i „ponieważ“. Motywacyjna struktura działania i czynu 93
2.4.3. Racjonalne działanie i racjonalność działania 96
2.4.4. Działanie społeczne 99

CZĘŚĆ II. REKONSTRUKCJA PROGRAMÓW BADAWCZYCH, OPIERAJĄCYCH SIĘ NA KONCEPCJI ŚWIATA PRZEŻYWANEGO 107

ROZDZIAŁ III. Założenia dalszej analizy – koncepcja programów badawczych Imre Lakatosa 109

ROZDZIAŁ IV. Konsekwencje metodologiczne. Metody badania świata przeżywanego według Alfreda Schütza 118

4.1. Problem statusu nauk społecznych 118
4.2. Postulaty metodologiczne 128
4.3. Przykładowe analizy Alfreda Schütza 134
4.3.1. „Obcy” 134
4.3.2. Światły obywatel 137
4.4. Podsumowanie 143

ROZDZIAŁ V. Thomas Luckmann – świat przeżywany jako protosocjologia 145

5.1. Analizy świata przeżywanego jako protosocjologia 146
5.1.1. Socjologia a fenomenologia 146
5.1.2. Protosocjologia 149
5.1.3. Protosocjologiczna interpretacja wyników analiz Alfreda Schütza 155
5.1.4. Przykład protosocjologicznych analiz Thomasa Luckmanna 159
5.2. Programy badawcze zbudowane wokół koncepcji protosocjologii 162
5.2.1. Konsekwencje protosocjologii dla socjologii. Fenomenologiczna socjologia wiedzy 162
5.2.2. Badania nad religijnością jako przykład realizacji programu badawczego 176
5.2.3. Badania nad problemem spójności społecznej jako przykład realizacji programu badawczego 180
5.2.4. Teoria działania Thomasa Luckmanna 186
5.2.5. Teoria języka i komunikacji 191
5.2.5.1. Teoria języka 191
5.2.5.2. Teoria komunikacji jako rozwinięcie teorii języka 194
5.2.6. Badania nad moralnością jako przykład realizacji programu badawczego 198
5.3. Podsumowanie 202

ROZDZIAŁ VI. Program badawczy socjologii hermeneutycznej 204

6.1. Socjologia hermeneutyczna Hansa-Georga Soeffnera 205
6.1.1. Nauki społeczne jako hermeneutyka 206
6.1.2. Miejsce świata przeżywanego w socjologii hermeneutycznej 216
6.1.3. Hermeneutyka jako interpretacja świata przeżywanego 218
6.2. Socjologia hermeneutyczna Ronalda Hitzlera 225
6.3. Etnografia świata przeżywanego Anne Honer 230
6.4. Przykłady realizacji programu badawczego socjologii hermeneutycznej 234
6.4.1.Teoria rytuałów społecznych Hansa-Georga Soeffnera 234
6.4.1.1. Badania nad religijnością 237
6.4.1.2. Analiza rytuałów społecznych na przykładzie działania policji 239
6.4.2. Badania Ronalda Hitzlera 241
6.5. Podsumowanie. Thomasa Luckmanna krytyka hermeneutyki 244

ROZDZIAŁ VII. Świat przeżywany i system w teorii Jürgena Habermasa 247

7.1. Geneza pojęcia świata przeżywanego i systemu 249
7.1.1. Wczesne prace 249
7.1.2. Logika nauk społecznych – ujęcie z perspektywy filozofii nauki 251
7.1.3. Problem logiki ewolucji społecznej 255
7.2. Pojęcie świata przeżywanego w Teorii działania komunikacyjnego 259
7.2.1. Teoria Jürgena Habermasa w kontekście fenomenologii Edmunda Husserla i Alfreda Schütza 259
7.2.2. Pojęcie działania komunikacyjnego 263
7.2.3. Świat przeżywany jako kontekst sytuacji 267
7.2.4. Strukturalne komponenty świata przeżywanego – proces racjonalizacji 273
7.2.5. System społeczny a świat przeżywany 277
7.2.6. Kolonizacja świata przeżywanego 280
7.3. Podsumowanie 283

Zakończenie 287
Bibliografia 297
Indeks osób 307