ebook Szkoła – nauczyciel – wychowanie Irena Szybiak

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2016

Księgę jubileuszową Profesor Ireny Szybiak, przygotowaną przez uczniów i współpracowników, otwierają teksty na temat historii wychowania - dyscypliny, której Autorka poświęciła swoją pracę naukową. Obrazują szerokie spojrzenie Profesor Ireny Szybiak na to zagadnienie, a także na dzieje Katedry Oświaty i Wychowania na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego.

Pozostałe artykuły zostały ujęte w 3 grupy zagadnień: szkoła – nauczyciel – wychowanie. W każdej ułożono teksty w układzie chronologiczno-problemowym. Uwagę zwraca bogaty warsztat badawczy Autorki, przede wszystkim jednak wnikliwa analiza źródeł rękopiśmiennych oraz szerokie spojrzenie na literaturę przedmiotu, a także dociekliwość, wnikliwość i rzetelność oraz ogromna umiejętność syntetyzowania treści.

W dorobku naukowym prof. Szybiak wyróżniają się publikacje poświęcone polskiej edukacji w dobie Oświecenia. Dominują wśród nich oryginalne, źródłowe prace na temat Komisji Edukacji Narodowej, które do dnia dzisiejszego cieszą się wysokim uznaniem specjalistów. […] Oceniam bardzo pozytywnie naukowe walory publikacji Ireny Szybiak oraz ogromny dorobek dydaktyczny i organizacyjny, a także dojrzałość metodologiczną, o której świadczy m.in. dobra znajomość warsztatu nie tylko pedagoga, lecz także historyka (Prof. dr hab. Józef Miąso).

Obszerny dorobek prof. Ireny Szybiak świadczy o rozbudowanym, rzetelnym warsztacie naukowym, starannie przemyślanym profilu badań, o osiągnięciu ciekawych, wartościowych oraz inspirujących wyników związanych z szeroko rozumianymi dziejami oświaty, myśli pedagogicznej, historii kultury umysłowej i dziedzictwa narodowego (Prof. dr hab. Lech Mokrzecki).

Wszystkie autorskie publikacje Ireny Szybiak są w pełni oryginalnymi, zawsze dobrze udokumentowanymi opracowaniami, opartymi na doskonale wyselekcjonowanej krajowej i zagranicznej literaturze oraz na źródłach drukowanych i dokumentach archiwalnych przechowywanych w Warszawie, Wilnie i Petersburgu co powoduje, że ich wartość poznawcza jest trwała i budzi respekt dla końcowych ustaleń i wniosków (Prof. dr hab. Karol Poznański).

Irena Szybiak jest znaną i od wielu lat […] uznaną w środowisku historyków wychowania badaczką i znawczynią epoki Oświecenia. Dla wielu spośród historyków wychowania była i jest nadal niekwestionowanym autorytetem naukowym, etycznym oraz wzorem nauczyciela akademickiego. […] Dzięki jej twórczości naukowej i dydaktycznej […] została w sposób istotny wzbogacona nasza wiedza o kulturze, edukacji, intelektualistach i działaczach oświatowych oraz wybitnych postaciach polskiego Oświecenia (Prof. dr hab. Krzysztof Jakubiak).

Spis treści ebooka Szkoła – nauczyciel – wychowanie

Przedmowa (Anna Wiłkomirska) 11
Wstęp (Janina Kamińska, Adam Fijałkowski) 13
Spis publikacji Profesor Ireny Szybiak 17
Promotorstwo i recenzje 29

I. Historia wychowania 31
Kilka uwag o miejscu historii wychowania w programach kształcenia pedagogów: tradycje i współczesność 33
Katedra Historii Oświaty i Wychowania (1953–2003) 43

II. Szkoła 93
Z dziejów szkoły 95
Szkoła a narodowość w świetle oświeceniowych idei i reform edukacyjnych (kilka refleksji) 150
Wpływ poglądów Stanisława Konarskiego na działalność Komisji Edukacji Narodowej 159
Ksiądz Adrian Dębski – benedyktyn w kręgu idei Komisji Edukacji Narodowej 169
Kazania jubileuszowe księdza Michała Franciszka Karpowicza, czyli u początków polskiej edukacji dorosłych 183
Szkoły parafialne w Wielkim Księstwie Litewskim w czasach Komisji Edukacji Narodowej 193
Sieć szkół średnich Komisji Edukacji Narodowej 223
Studenci Szkoły Głównej Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1783–1793 (próba ujęcia liczbowego) 235
Pierwsze wybory rektora Szkoły Głównej w Wilnie (1799). Przyczynek do porozbiorowych dziejów Uniwersytetu Wileńskiego 243

III. Nauczyciel 257
Zawód nauczyciela a Komisja Edukacji Narodowej 259
Praktyka stanu nauczycielskiego w świetle instrukcji dla wizytatorów szkół Komisji Edukacji Narodowej 268
Nauczyciele świeccy w Szkole Wydziałowej Warszawskiej
(1781–1794) 284
Nauczyciele szkół Komisji Edukacji Narodowej w Wielkim Księstwie Litewskim wobec wydarzeń politycznych w latach 1788–1793 [współautor Adam Fijałkowski] 291
Portret zbiorowy nauczycieli szkół średnich Komisji Edukacji Narodowej 315
Zawód nauczycielski w projektach i przepisach edukacyjnych w Księstwie Warszawskim 330
Stanisław Staszic o szkole, nauczycielach i absolwentach 346
Filomackie dyskusje o zawodzie nauczycielskim 359
Studia nauczycielskie i pedagogika na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1816–1830 379
Krystyna Lacha Szyrmy rozważania o stanie nauczycielskim
w 1830 roku, na pierwszym w Polsce odnowieniu doktoratu 405
Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Liceum Krzemienieckim 414
Nauczyciele szkół średnich w latach 1795–1939 i ich wkład w kulturę polską 425
Szkoły dla nauczycieli elementarnych w Anglii w pierwszej połowie XIX wieku 436

IV. Wychowanie 445
Idee wychowawcze Jeana-Jacques’a Rousseau w przepisach dla szkół Komisji Edukacji Narodowej [współautorka Janina Kamińska] 447
Plan wychowania narodowego Michała Lepeletiera 457
Edukacja Stanisława Grabowskiego w świetle korespondencji Stanisława Augusta 479
O przystojnym wychowaniu chłopców 488
Czytając Staszica… 496
Idea społeczeństwa wykształconych w pismach Stanisława Staszica 503
Jędrzej Śniadecki o wychowaniu dzieci chorych i upośledzonych 518
Krzemieniecka edukacja Juliusza Słowackiego 526
Wiedza o organizmie człowieka w polskich programach nauczania (od XVIII do XX wieku) 535
Problemy upowszechniania zasad higieny w czasach Komisji
Edukacji Narodowej 556
Zagadnienia edukacyjne polskiego oświecenia na łamach czasopism polskich w dwudziestoleciu 1989–2009 565

Indeks nazwisk 579