-11%

ebook Teoria sytuacjonizmu w zastosowaniu. Prusy i Rzesza przed Trybunałem Państwa Jerzy W. Ochmański

Wydawca: Uniwersytet im.Adama Mickiewicza w Poznaniu

Rok wydania: 2020

Republika Weimarska była jednym z najbardziej skomplikowanych i burzliwych okresów niemieckiej historii. Jej ostateczny upadek przypieczętowało wprowadzenie do Prus rządów komisarycznych w lipcu 1932 r. Działanie to miało charakter sprzecznego z konstytucją zamachu stanu. O legalności akcji rządu Rzeszy rozstrzygnąć miał Trybunał Państwa z siedzibą w Lipsku. Przedstawiciele strony rządowej (Schmitt, Jacobi, Bilfinger) dowodzili zgodności z konstytucją działań podjętych w stosunku do Prus, przytaczając argumenty jednocześnie, że jedynie silne rządy prezydenckie są w stanie zapewnić krajowi spokój i uchronić od chaosu. Strona pruska (Giese, Anschütz, Peters, Nawiasky, Heller) dowodziła żywotności liberalnego konstytucjonalizmu, rządów parlamentarnych i państwa prawa. Autor sytuuje proces lipski w jego kontekście historycznym, bada instytucje, prawo i myśl polityczną Republiki Weimarskiej. Historia sporu konstytucyjnego Rzeszy i Prus z roku 1932 może stanowić punkt odniesienia do wyzwań dzisiejszej demokracji konstytucyjnej, stanowiąc część wieku XX, jest jednocześnie niespodziewanie współczesna, będąc elementem fundamentalnej dyskusji o treść rządów prawa i granice dziś stawiane władzy.

Spis treści ebooka Teoria sytuacjonizmu w zastosowaniu. Prusy i Rzesza przed Trybunałem Państwa

Wprowadzenie XI
Rozdział I. Konstruowanie systemu i antysystemu 1
I. Artykuł 48 w pracach Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego 1
1. Zagadnienia wstępne. Kult źródeł 1
2. Dyskusja czytania pierwszego 9
3. Czytanie drugie projektu 14
4. Wnioski. Brzmienie art. 48 w konstytucji weimarskiej 15
II. Zasady podstawowe konstytucji weimarskiej 17
1. Gerhard Anschütz. Państwowość – Unitaryzm – Demokracja 17
2. Egzekucja – Dyktatura – Federalizm (Carl Bilfinger, Gerhard Anschütz, Carl Schmitt, Erwin Jacobi, Hans Nawiasky) 22
3. Carl Schmitt. Idea dyktatury komisarycznej i suwerennej 27
4. Dyktatura w praktyce konstytucyjnej. Carl Schmitt i Erwin Jacobi w roku 1924 32
5. Krytyka pozytywistów. Hans Nawiasky 41
6. Podmiot suwerenności. Carl Schmitt, Hermann Heller 44
III. Zagadnienia kontroli. Staatsgerichtsbarkeit 46
1. Podstawy prawne. Zakres kontroli 46
2. Stanowisko nauki. Kim jest strażnik konstytucji? 48
3. Carl Schmitt w sprawie strażnika konstytucji 52
Rozdział II. Sytuacja prawna Prus 62
1. Zagadnienia wstępne 62
2. Podstawowe zagadnienia konstytucyjne 64
3. Balans wewnątrz legislatywy. Konrad Adenauer i Otto Braun 72
4. Relacja „pionowa” Prusy – Rzesza 77
5. Meandry polityki SPD 88
Rozdział III. Pełnomocnicy 96
1. Zagadnienia wstępne. Polityczna rola jurysprudencji 96
2. Prawnicy nowego państwa 98
3. Carl Schmitt. Oryginalność „Ruchliwego Umysłu” 105
4. Erwin Jacobi. Prekursor prawa pracy
5. Carl Bilfinger. „Arystokrata Ducha”
6. Fritz Poetzsch-Heffter. Specjalista – Praktyk
7. Ekskurs 1: Carl Schmitt o konstytucyjności powołania komisarza Rzeszy w Prusach 121
8. Ekskurs 2: Carl Bilfinger w uzupełnieniu stanowiska Schmitta 126
9. Gerhard Anschütz. Mistrz pozytywistycznego komentarza 128
10. Friedrich Giese. Zapomniany klasyk pozytywizmu 133
11. Hermann Heller. Outsider z temperamentem 138
12. Hans Nawiasky. Pierwszy emigrant 143
13. Hans Peters. Opór 147
14. Krótkie podsumowanie 152
15. Erwin Bumke. Samobójstwo 1945 154
16. Ekskurs 3: Friedrich Giese i pozytywistyczna „rzeczowość” 158
Rozdział IV. Ostatnie gabinety Republiki 162
1. Istota „złej pogody”. W poszukiwaniu punktów zwrotnych 162
2. Upadek rządu Hermanna Müllera. Brüning kanclerzem Rzeszy 163
3. Reelekcja Hindenburga 170
4. Franz von Papen. Baron kanclerzem Rzeszy 179
Rozdział V. Proces 188
I. Regulacja art. 48 w komentarzach „dla nauki i praktyki” 188
1. Wprowadzenie 188
2. Początki – komentarz Friedricha Giesego 189
a. Przesłanki egzekucji Rzeszy 190
b. Stosowanie dyktatury 191
3. Stanowisko klasyczne: Gerhard Anschütz 193
a. Egzekucja Rzeszy 194
b. Dyktatura 195
4. Analiza krytyczna: „zemsta” (na) ustawodawcy 200
II. Zagadnienia przedprocesowe 203
1. Tekst rozporządzenia 203
2. Oficjalne stanowisko rządu przekazane prasie 204
3. Kanclerz von Papen w orędziu do narodu z dnia 20 lipca 1932 r. 206
4. Zarządzenie tymczasowe StGH z 25 lipca 1932 r. 209
5. Skargi 212
III. Proces. Lipsk 10–17 października 1932 r. 214
1. Polityzacja wymiaru sprawiedliwości 214
2. Dzień pierwszy, 10 października. Otwarcie rozprawy. Zagadnienia wstępne 223
3. Dzień drugi, 11 października. Wykładnia ust. 1 art. 48. 232
4. Dzień trzeci, 12 października, Kontynuacja wykładni ust. 1 art. 48 250
5. Dzień trzeci. Kompetencje prezydenta z ust. 1 art. 48 262
6. Dzień czwarty, 13 października. Kontynuacja analiz ust. 1 art. 48 266
7. Dzień czwarty. Przesłanki stosowania ust. 2 art. 48. Dyktatura 281
8. Dzień piąty, 14 października. Przesłanki ust. 2 art. 48. Ciąg dalszy 287
9. Dzień piąty. Granice sędziowskiego prawa do kontroli 305
10. Dzień szósty, 17 października. Podsumowanie założeń procesowych, mowy końcowe 312
IV. Wyrok 328
1. Zagadnienia wprowadzające 328
2. Rozstrzygnięcie. Kwestie procesowe 331
3. Zgodność rozporządzenia z ust. 1 i 2 art. 48 konstytucji. „Judicial activism” Trybunału 335
4. Komentarze teorii i praktyki 345
Epilog 350
Bibliografia 355
Wykaz najważniejszych skrótów 369
Indeks osób 371
Summary: Situationist Theory in Action. Prussia and the Reich before the German Supreme Court 379