ebook Ujawnienie praw osobistych i roszczeń w księdze wieczystej Paweł Hadyna

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2024

Publikacja kompleksowo omawia zagadnienia związane z ujawnianiem praw osobistych oraz roszczeń w księdze wieczystej. Autor przedstawia kryteria wpisu oraz konsekwencje ujawnienia praw względnych w tej księdze, ze specjalnym uwzględnieniem problematyki pierwszeństwa praw osobistych i roszczeń wobec innych praw, w tym ograniczonych praw rzeczowych. Analizuje, czy pierwszeństwo praw osobistych i roszczeń stanowi odrębną instytucję prawną różniącą się od rozszerzonej skuteczności, która jest przyznawana tym prawom względnym w związku z ich ujawnieniem w księdze wieczystej.

W książce znajdują się również rozważania dotyczące relacji między przepisami ustawy o księgach wieczystych i hipotece a regulacjami przyznającymi niektórym prawom osobistym i roszczeniom rozszerzoną skuteczność niezależnie od wpisu do księgi wieczystej. Ze względu na poruszone w książce praktyczne aspekty dokonywania wpisów oraz skutków ujawnienia praw względnych w księdze wieczystej może być ona przydatna sędziom, adwokatom, radcom prawnym i notariuszom. „Praca ta wypełnia dotkliwą lukę w polskiej literaturze prawniczej. Przyczyni się do usunięcia głównych niejasności i rozbieżności w zakresie identyfikacji zróżnicowanych płaszczyzn wzmocnienia prawa względnego przez wpis w księdze wieczystej, ustalenia, czy pierwszeństwo praw względnych stanowi zupełnie oddzielną instytucję od instytucji z art. 17 u.k.w.h., oraz określenia relacji między regulacją rozszerzonej skuteczności wierzytelności w kodeksie cywilnym a ujęciem ustawy wieczystoksięgowej”. z recenzji dra hab. Adama Bieranowskiego, profesora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego

Spis treści ebooka Ujawnienie praw osobistych i roszczeń w księdze wieczystej

Wykaz skrótów , str. 15
Wprowadzenie , str. 19
Rozdział I
Ogólna charakterystyka praw osobistych i ,roszczeń podlegających ujawnieniu w ,księdze wieczystej , str. 25

Uwagi wstępne , str. 25

1.1. Pojęcie praw osobistych i ,roszczeń , str. 26
1.2. Prawa osobiste jako wiązka uprawnień , str. 40
1.3. Cel wpisu praw osobistych i ,roszczeń do ,księgi wieczystej , str. 42

Stan prawny nieruchomości , str. 47

2.1. Problematyka terminologii ustawowej , str. 47
2.2. Charakter wpisów w ,księdze wieczystej , str. 51
2.3. Stan prawny nieruchomości a ,prawa osobiste i ,roszczenia , str. 54
Rozdział II
Katalog praw osobistych i ,roszczeń podlegających ujawnieniu w ,księdze wieczystej , str. 67

Przesłanki wpisu praw osobistych i ,roszczeń do księgi wieczystej , str. 67

1.1. Uwagi wstępne , str. 67
1.2. Przegląd stanowisk dotyczących przesłanek ujawnienia praw osobistych i ,roszczeń w ,księdze wieczystej , str. 68
1.3. Pojęcie wpisu w ,wypadkach przewidzianych w ,przepisach ustawowych , str. 74
1.4. Wnioskowanie przez analogię , str. 82

Problematyka dopuszczalności wpisu w ,księdze wieczystej na ,tle wybranych praw osobistych i ,roszczeń , str. 90

2.1. Uwagi ogólne , str. 90
2.2. Roszczenia związane z ,przeniesieniem i ,ustanowieniem praw rzeczowych , str. 91
2.2.1. Roszczenie o ,przeniesienie własności nieruchomości oraz roszczenie o ,przeniesienie użytkowania wieczystego , str. 92
2.2.2. Roszczenie o ,ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego , str. 95
2.2.3. Roszczenie o ,ustanowienie użytkowania wieczystego , str. 102
2.2.4. Roszczenie o ,przeniesienie ograniczonego prawa rzeczowego , str. 108
2.3. Prawo pierwokupu i ,prawo odkupu , str. 114
2.4. Określenie zarządu lub sposobu korzystania z ,nieruchomości oraz wyłączenie uprawnienia do ,żądania zniesienia wspólności prawa , str. 117
2.4.1. Określenie zarządu lub sposobu korzystania z ,nieruchomości , str. 117
2.4.2. Wyłączenie uprawnienia do żądania zniesienia współwłasności nieruchomości , str. 120
2.4.3. Wyłączenie uprawnienia do żądania zniesienia wspólności prawa użytkowania wieczystego , str. 121
2.4.4. Wyłączenie uprawnienia do ,żądania zniesienia wspólności spółdzielczego własnościowego prawa do ,lokalu , str. 124
2.4.5. Wyłączenie uprawnienia do ,żądania zniesienia wspólności innych praw , str. 125
2.5. Uprawnienia do korzystania z ,nieruchomości , str. 128
2.5.1. Uwagi ogólne , str. 128
2.5.2. Przegląd stanowisk w ,sprawie ujawnienia poszczególnych praw osobistych dających możliwość korzystania z ,nieruchomości , str. 130
2.5.3. Wspólne cechy praw osobistych umożliwiających korzystanie z ,nieruchomości , str. 133
2.5.4. Dopuszczalność ujawnienia w ,księdze wieczystej praw osobistych związanych z ,korzystaniem z ,nieruchomości, których wpis nie został expressis ,verbis ,przewidziany w ,ustawie , str. 139

Kwalifikacja prawna wybranych uprawnień z ,perspektywy wpisu do ,księgi wieczystej , str. 144

3.1. Postanowienia umowy o ,oddanie nieruchomości gruntowej w ,użytkowanie wieczyste dotyczące sposobu korzystania z ,nieruchomości , str. 144
3.2. Pierwszeństwo nabycia własności nieruchomości , str. 145
3.3. Prawo wykupu nieruchomości rolnej , str. 147
3.4. Ostrzeżenia , str. 147
3.5. Ograniczenie sposobu korzystania z ,nieruchomości na ,podstawie decyzji starosty, o ,której stanowi art. ,124 ,ust. ,1 ,u.g.n. , str. 150
3.6. Ograniczenia w ,rozporządzaniu nieruchomością, użytkowaniem wieczystym lub ,spółdzielczym własnościowym prawem do ,lokalu i ,inne wybrane wpisy w ,księdze wieczystej , str. 154
Rozdział III
Zagadnienia wspólne związane z ,katalogiem praw osobistych i ,roszczeń podlegających ujawnieniu w ,księdze wieczystej , str. 157

Wpis przyszłych praw osobistych i ,roszczeń do księgi wieczystej , str. 157

1.1. Zasady ujawniania przyszłych praw osobistych i ,roszczeń w ,księdze wieczystej , str. 157
1.2. Odróżnienie przyszłych praw osobistych i ,roszczeń od ,istniejących , str. 169
1.3. Kształtowanie się praw osobistych i ,roszczeń w ,czasie , str. 170
1.3.1. Uwagi ogólne , str. 170
1.3.2. Etap poprzedzający zawarcie umowy , str. 172
1.3.3. Umowa przedwstępna , str. 174
1.3.4. Oferta , str. 185
1.3.5. Zawarcie umowy , str. 190
1.3.6. Testament , str. 193

Dopuszczalność ujawnienia w ,księdze wieczystej prawa osobistego lub ,roszczenia wynikającego ze ,stosunku prawnego, którego stroną nie ,jest właściciel , str. 195

2.1. Uwagi ogólne , str. 195
2.2. Stanowiska prezentowane w ,piśmiennictwie , str. 197
2.3. Skutki wpisu do księgi wieczystej prawa osobistego lub ,roszczenia wynikającego ze ,stosunku prawnego, którego stroną nie ,jest właściciel nieruchomości , str. 200
2.4. Ujawnienie praw osobistych i ,roszczeń skierowanych wobec podmiotu niebędącego właścicielem nieruchomości , str. 208
Rozdział IV
Skutki wpisu praw osobistych i ,roszczeń do księgi wieczystej , str. 211

Uwagi wstępne , str. 211
Rozszerzona skuteczność prawa osobistego lub ,roszczenia na ,tle art. ,17 ,u.k.w.h. , str. 214

2.1. Historia regulacji , str. 214
2.2. Znaczenie określenia &bdquo,skuteczność&rdquo, w ,art. ,17 ,u.k.w.h. , str. 219
2.2.1. Skuteczność jako możliwość ochrony prawa względnego przed naruszeniami , str. 221
2.2.2. Skuteczność prawa względem nabywcy rzeczy , str. 223
2.2.3. Skuteczność względem innego prawa jako możliwość jego wykonywania (trwania) , str. 224
2.2.4. Skuteczność w ,postępowaniu egzekucyjnym lub ,upadłościowym , str. 234
2.2.5. Skuteczność prawa, którego przeniesienie lub ,ustanowienie nastąpiło wskutek realizacji ujawnionego w ,księdze wieczystej roszczenia , str. 236

Jurydyczna konstrukcja skuteczności nadawanej ujawnionym w ,księdze wieczystej prawom osobistym i ,roszczeniom stosownie ,do ,art. ,17 ,u.k.w.h. , str. 242

3.1. Skuteczność przyznawana prawom osobistym i ,roszczeniom przez ,art. ,17 ,u.k.w.h. w ,razie zbycia nieruchomości , str. 242
3.2. Roszczenia zmierzające do zmiany stanu prawnorzeczowego nieruchomości a ,późniejsze obciążenia nieruchomości , str. 254
3.3. Mieszane konstrukcje w ,zakresie skuteczności ujawnionych w ,księdze wieczystej praw ,względnych w ,świetle art. ,17 ,u.k.w.h. , str. 256
3.4. Konstrukcja zobowiązań realnych w ,świetle art. ,17 ,u.k.w.h. , str. 258

Przesłanki uzyskania przez prawo względne rozszerzonej skuteczności na ,podstawie art. ,17 ,u.k.w.h. , str. 262

4.1. Nabycie prawa w ,drodze czynności prawnej , str. 262
4.2. Status prawa nabytego w ,drodze czynności prawnej , str. 267
4.3. Chwila wpisu prawa względnego do ,księgi wieczystej a ,chwila nabycia prawa w ,drodze czynności prawnej , str. 268
4.4. Ograniczenie zakresu zastosowania art. ,17 ,u.k.w.h. w ,przypadku służebności przymusowych , str. 272

Relacja art. ,59 ,k.c. do art. ,17 ,u.k.w.h. , str. 273

Rozdział V
Skutki wpisu prawa, do którego odnosi się ujawnione w ,księdze wieczystej roszczenie , str. 277

Uwagi wstępne , str. 277
Historia regulacji , str. 278
Wpis podlegającego ochronie roszczenia do ,księgi wieczystej , str. 279
Ujawnienie w ,księdze wieczystej prawa kolidującego , str. 284

4.1. Znaczenie źródła prawa kolidującego dla ,możliwości jego wykreślenia , str. 285
4.2. Sprzeczność z ,wpisem prawa, którego roszczenie dotyczyło, lub inny sposób naruszenia prawa &ndash, przegląd stanowisk , str. 297

Wybrane zagadnienia na tle przesłanki sprzeczności z ,wpisem prawa, którego roszczenie dotyczyło, lub ,innego sposobu naruszenia prawa , str. 305

5.1. Znaczenie przepisów o ,pierwszeństwie dla ziszczenia się przesłanki sprzeczności lub naruszenia prawa w ,inny sposób na ,tle ,art. ,18 ,u.k.w.h. , str. 305
5.2. Prawa osobiste i ,roszczenia jako prawa kolidujące podlegające wykreśleniu w ,świetle art. ,18 ,u.k.w.h. , str. 308
5.3. Hipoteka jako prawo kolidujące naruszające roszczenie o ,przeniesienie prawa , str. 313
5.4. Znaczenie woli stron dla wyłączenia skutków przewidzianych w ,art. ,18 ,u.k.w.h. , str. 321
5.5. Częściowa kolizja praw , str. 324

Ujawnienie w ,księdze wieczystej prawa, do ,którego odnosiło ,się wpisane roszczenie , str. 326
Skutki wykreślenia prawa kolidującego z ,księgi wieczystej , str. 329

Rozdział VI
Pierwszeństwo praw osobistych i ,roszczeń ujawnionych w ,księdze wieczystej , str. 333

Pojęcie pierwszeństwa praw , str. 333
Historia regulacji , str. 334
Odpowiednie stosowanie przepisów o ,pierwszeństwie ograniczonych praw ,rzeczowych , str. 341
Pierwszeństwo prawa, którego ustanowienie było przedmiotem roszczenia ujawnionego w ,księdze wieczystej , str. 347

4.1. Uwagi ogólne , str. 347
4.2. Wpływ art. ,20 ust. ,2 ,u.k.w.h. na ,pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych , str. 349
4.3. Powiązanie ujawnionego w ,księdze wieczystej roszczenia z ,nabytym prawem , str. 352

Relacja przepisów o ,pierwszeństwie praw względnych do ,art. ,17 oraz art. ,18 ,u.k.w.h. , str. 357

5.1. Wpływ regulacji zawartej w ,art. ,20 ust. ,2 ,u.k.w.h. na ,ustalanie pierwszeństwa między ,ograniczonymi prawami rzeczowymi , str. 357
5.2. Pierwszeństwo między prawami względnymi a ,ograniczonymi prawami rzeczowymi , str. 360

Połączenie nieruchomości obciążonych prawami osobistymi i ,roszczeniami , str. 370

Rozdział VII
Konsekwencje prawne ujawnienia praw osobistych i ,roszczeń w ,księdze wieczystej &ndash, zagadnienia szczegółowe , str. 375

Rozszerzona skuteczność na tle wybranych praw osobistych i ,roszczeń , str. 375

1.1. Uwagi wstępne , str. 375
1.2. Prawo najmu i ,prawo dzierżawy , str. 376
1.2.1. Zbycie rzeczy najętej w ,czasie trwania najmu lub ,dzierżawy , str. 376
1.2.2. Uprawnienie nabywcy do wypowiedzenia najmu lub dzierżawy , str. 383
1.3. Prawo z ,umowy timeshare , str. 386
1.4. Prawo pierwokupu , str. 389
1.5. Prawo odkupu , str. 396
1.6. Prawo dożywocia , str. 398
1.7. Określenie zarządu lub sposobu korzystania z ,nieruchomości oraz wyłączenie uprawnienia do ,żądania zniesienia wspólności prawa , str. 401

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych w ,przypadku praw osobistych i ,roszczeń , str. 406

2.1. Uwagi ogólne , str. 406
2.2. Uwagi historycznoprawne , str. 407
2.3. Negatywny skutek rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych w ,razie nieujawnienia prawa względnego w ,księdze wieczystej , str. 409
2.4. Niewymienione w ,art. ,5&ndash,8 ,u.k.w.h. rozporządzenia prawami jawnymi z ,księgi ,wieczystej , str. 414
2.4.1. Ustanowienie prawa względnego , str. 416
2.4.2. Przeniesienie prawa względnego , str. 422
Rozdział VIII
Ocena obowiązującej regulacji i ,postulaty de ,lege ferenda , str. 429

Zasady ujawniania praw osobistych i ,roszczeń w ,księdze wieczystej , str. 429

1.1. Terminologia używana w ,ustawie o ,księgach wieczystych i ,hipotece , str. 429
1.2. Współkształtowanie stanu prawnego przez ,prawa osobiste i ,roszczenia , str. 432
1.3. Przesłanki wpisu prawa osobistego lub ,roszczenia do ,księgi wieczystej , str. 433
1.4. Ujawnienie przyszłych praw osobistych oraz ,roszczeń w ,księdze wieczystej , str. 439
1.5. Ujawnienie praw osobistych oraz roszczeń wobec podmiotu niebędącego właścicielem nieruchomości , str. 445

Skutki wpisu praw osobistych i ,roszczeń do ,księgi wieczystej , str. 445

2.1. Znaczenie określenia &bdquo,skuteczność&rdquo, ,w ,świetle art. ,17 ,u.k.w.h. , str. 445
2.2. Odpowiedzialność osób zobowiązanych z ,tytułu prawa osobistego lub roszczenia w ,razie ,zbycia prawa , str. 446
2.3. Realizacja roszczeń materialnoprawnych wobec ,późniejszych obciążeń , str. 448
2.4. Uzyskanie rozszerzonej skuteczności przez ,prawo osobiste lub roszczenie wobec praw ,nabytych w ,drodze czynności prawnej , str. 449
2.5. Zakres praw chronionych na podstawie art. ,18 ,u.k.w.h. , str. 450
2.6. Relacja art. ,18 ,u.k.w.h. do art. ,17 ,u.k.w.h. , str. 451
2.7. Sprzeczność lub innego rodzaju naruszenie wskutek wpisu prawa kolidującego w ,świetle art. ,18 ,u.k.w.h. , str. 452
2.8. Skutki wykreślenia prawa kolidującego z ,księgi wieczystej , str. 453
2.9. Pierwszeństwo praw osobistych i ,roszczeń ujawnionych w ,księdze wieczystej , str. 454
2.10. Rozszerzona skuteczność na tle wybranych praw osobistych oraz roszczeń , str. 456
2.11. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych w ,przypadku praw osobistych i ,roszczeń , str. 457
Bibliografia , str. 459
Orzecznictwo , str. 467