ebook Umowa międzynarodowego przewozu drogowego towarów na podstawie CMR Krzysztof Wesołowski

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2013

W książce omówiono instytucje prawne unormowane w konwencji genewskiej z 1956 r. o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR), m.in. list przewozowy, rozporządzanie towarem, przeszkody w przewozie i wydaniu towaru, zasady odpowiedzialności, ustalania wysokości odszkodowania, dochodzenia roszczeń, przewozy wykonywane przez kilku przewoźników - zgodnie z regułami wykładni właściwymi dla norm zawartych w konwencjach międzynarodowych. Wskazano problemy wynikające z CMR i przytoczono - poddane krytycznej analizie - rozwiązania wynikające z literatury i orzecznictwa. Autor przedstawił też wiele własnych propozycji rozstrzygnięć wraz z ich naukowym uzasadnieniem.

Wykładnia przepisów CMR uwzględnia szeroki kontekst wynikający z przepisów prawa międzynarodowego, unijnego i krajowego. Książka zawiera uwagi prawnoporównawcze, odnoszące się do innych konwencji międzynarodowych z dziedziny prawa przewozowego.

Adresaci:

Publikacja przeznaczona jest dla prawników zajmujących się problematyką umowy przewozu zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym - sędziów, adwokatów, radców prawnych, pracowników przedsiębiorstw przewozowych i spedycyjnych oraz ubezpieczycieli.

Spis treści ebooka Umowa międzynarodowego przewozu drogowego towarów na podstawie CMR

Wykaz skrótów
str. 15

Wstęp
str. 21

Część pierwsza
Konwencja CMR jako podstawa prawna umowy międzynarodowego przewozu drogowego towarów
str. 29

Rozdział 1
Konwencja CMR - historia, ogólna charakterystyka, miejsce w systemie prawa, wykładnia
str. 31

1.1. Geneza międzynarodowej regulacji przewozu drogowego towarów
str. 31

1.2. Zmiany (uzupełnienia) konwencji CMR
str. 34

1.3. Ogólna charakterystyka konwencji CMR
str. 40

1.4. Miejsce konwencji CMR w porządku prawnym
str. 45

1.4.1. Konwencja CMR a prawo krajowe
str. 45

1.4.2. Konwencja CMR a normy kolizyjne
str. 53

1.4.3. Konwencja CMR a prawo Unii Europejskiej
str. 57

1.4.4. Konwencja CMR a inne konwencje międzynarodowe
str. 64

1.5. Interpretacja postanowień konwencji CMR
str. 70

1.5.1. Uwagi wprowadzające
str. 70

1.5.2. Podmioty dokonujące wykładni konwencji CMR
str. 72

1.5.3. Reguły wykładni konwencji CMR
str. 76

1.6. Podsumowanie
str. 94

Rozdział 2
Zakres zastosowania przepisów konwencji CMR
str. 100

2.1. Uwagi wprowadzające
str. 100

2.2. Warunki stosowania konwencji CMR
str. 103

2.2.1. Trasa przewozu jako podstawowy warunek zastosowania konwencji CMR
str. 103

2.2.2. Umowa międzynarodowego przewozu drogowego a przewóz drogowy
str. 104

2.2.3. Umowa przewozu według konwencji CMR
str. 106

2.3. Zastosowanie konwencji CMR do przewozów multimodalnych
str. 113

2.4. Zastosowanie konwencji CMR do umów międzynarodowego przewozu, w których nie określono środka transportowego lub z opcją wykonania przewozu innym niż umówiony środek transportu
str. 121

2.5. Umowa przewozu a umowa spedycji
str. 125

2.5.1. Uwagi wprowadzające
str. 125

2.5.2 Treść zobowiązania charakterystycznego jako kryterium rozróżnienia
str. 126

2.5.3. Pomocnicze kryteria oceny charakteru umowy
str. 128

2.5.4. Kwestia tzw. zryczałtowanego wynagrodzenia
str. 130

2.6. Przewozy piggy-back (",na barana",)
str. 131

2.6.1. Istota przewozów typu piggy-back
str. 131

2.6.2. Stosowanie przepisów konwencji CMR do przewozów ",na barana", jako reguła
str. 133

2.6.3. Warunki stosowania innych przepisów niż konwencja CMR do oceny odpowiedzialności przewoźnika drogowego
str. 137

2.6.4. Zakres odesłania
str. 143

2.6.5. Cel regulacji art. 2 konwencji CMR
str. 144

2.6.6. Wskazanie właściwych przepisów
str. 147

2.6.7. Wysokość odszkodowania
str. 155

2.6.8. Zasady odnoszące się do przewoźnika drogowego, będącego jednocześnie przewoźnikiem innej gałęzi transportu
str. 155

2.7. Podsumowanie
str. 156

Część druga
Zawarcie i wykonanie umowy międzynarodowego przewozu drogowego towarów
str. 161

Rozdział 3
Zawarcie umowy przewozu. List przewozowy CMR
str. 163

3.1. Zawarcie umowy przewozu
str. 163

3.1.1. Konsensualny charakter umowy przewozu na gruncie konwencji CMR
str. 163

3.1.2. Forma i sposoby zawierania umowy międzynarodowego przewozu drogowego towarów
str. 165

3.1.3. Uprawnienie do zawarcia umowy przewozu
str. 166

3.2. List przewozowy
str. 168

3.2.1. Uwagi wprowadzające
str. 168

3.2.2. Istota listu unormowanego konwencją CMR
str. 169

3.2.3 Rozbieżności między warunkami umowy przewozu a treścią listu przewozowego
str. 172

3.2.4. Wielość listów przewozowych
str. 173

3.2.5. Osoby wystawiające list przewozowy
str. 175

3.2.6. Brak listu przewozowego i jego nieprawidłowości
str. 178

3.2.7. Forma listu przewozowego
str. 184

3.2.8. Elektroniczny list przewozowy
str. 186

3.2.9. Treść listu przewozowego
str. 190

3.2.10.List przewozowy jako dowód
str. 193

3.2.11.Inne funkcje listu przewozowego
str. 209

3.2.12.Odpowiedzialność za treść listu przewozowego
str. 213

3.2.13. Działanie przewoźnika na rachunek nadawcy przy wystawianiu listu przewozowego
str. 216

3.3. Podsumowanie
str. 217

Rozdział 4
Sytuacja prawna stron na etapie wykonywania umowy
str. 221

4.1. Uwagi wprowadzające
str. 221

4.2. Przygotowanie towaru do przewozu
str. 222

4.3. Wybór pojazdu
str. 224

4.4. Czynności ładunkowe, rozmieszczające, zabezpieczające
str. 225

4.5. Obowiązek dostarczenia dokumentów i informacji
str. 230

4.6. Rozporządzanie towarem
str. 233

4.6.1. Istota rozporządzania towarem
str. 233

4.6.2. Osoba uprawniona do rozporządzania towarem
str. 239

4.6.3. Warunki rozporządzania towarem
str. 248

4.7. Prawa i obowiązki odbiorcy
str. 264

4.7.1. Sytuacja prawna odbiorcy - uwagi ogólne
str. 264

4.7.2. Prawo żądania wydania listu przewozowego i towaru
str. 266

4.7.3. Obowiązek zapłaty należności przewoźnika, obowiązek udzielenia zabezpieczenia
str. 271

4.8. Przeszkody w przewozie i wydaniu towaru
str. 278

4.8.1. Istota przeszkód w przewozie i wydaniu towaru
str. 278

4.8.2. Obowiązek zażądania instrukcji
str. 281

4.8.3. Osoby legitymowane do wydawania instrukcji
str. 283

4.8.4. Zasady postępowania w sytuacji braku instrukcji osoby uprawnionej
str. 287

4.8.5. Prawo do wyładunku towaru i ukończenia przewozu
str. 289

4.8.6. Sprzedaż towaru
str. 295

4.8.7. Uprawnienie przewoźnika do zwrotu kosztów
str. 297

4.8.8. Przepisy właściwe dla oceny odpowiedzialności odszkodowawczej przewoźnika
str. 302

4.9. Podsumowanie
str. 306

Część trzecia
Odpowiedzialność przewoźnika
str. 313

Rozdział 5
Ogólne zagadnienia odpowiedzialności przewoźnika według konwencji CMR
str. 315

5.1. Zakres regulacji
str. 315

5.2. Wzorzec regulacji
str. 320

5.3. Osoby, za które przewoźnik ponosi odpowiedzialność
str. 327

5.4. Podsumowanie
str. 333

Rozdział 6
Przesłanki odpowiedzialności przewoźnika za szkody w przewożonych towarach i opóźnienie dostawy
str. 336

6.1. Uwagi ogólne
str. 336

6.2. Szkoda
str. 339

6.2.1. Uwagi ogólne
str. 339

6.2.2. Zaginięcie towaru
str. 344

6.2.3. Uszkodzenie
str. 357

6.3. Związek czasowy z przewozem
str. 359

6.4. Związek przyczynowy
str. 365

6.5. Problematyka winy
str. 371

6.5.1. Wina jako przesłanka odpowiedzialności
str. 371

6.5.2. Miernik staranności
str. 380

6.5.3. Niemożliwość powoływania się na stan techniczny pojazdu
str. 382

6.6. Opóźnienie dostawy
str. 388

6.7. Akt zachowawczy w postaci zgłoszenia zastrzeżenia dotyczącego opóźnienia dostawy
str. 393

6.8. Podsumowanie
str. 402

Rozdział 7
Okoliczności zwalniające przewoźnika od odpowiedzialności
str. 407

7.1. Uwagi wprowadzające
str. 407

7.2. Zagadnienia dowodowe
str. 409

7.2.1. Ciężar dowodu
str. 409

7.2.2. Istota domniemania z art. 18 ust. 2 konwencji CMR
str. 413

7.3. Wzajemny stosunek pomiędzy poszczególnymi przyczynami zwalniającymi
str. 414

7.4. Wina osoby uprawnionej i inne okoliczności leżące po jej stronie
str. 418

7.4.1. Wina osoby uprawnionej
str. 418

7.4.2. Brak opakowania przesyłki lub jego wadliwość
str. 425

7.4.3. Manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towarów przez nadawcę lub odbiorcę
str. 429

7.4.4. Niedostateczność lub wadliwość cech i numerów na sztukach przesyłki
str. 445

7.5. Zlecenie osoby uprawnionej niewynikające z winy przewoźnika
str. 447

7.6. Wada towaru i naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować ich całkowite lub częściowe zaginięcie lub uszkodzenie
str. 450

7.6.1. Wada towaru a naturalne właściwości towaru
str. 450

7.6.2. Kwestie dowodowe
str. 453

7.6.3. Ubytki naturalne
str. 456

7.7. Okoliczności, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których skutkom nie mógł zapobiec
str. 457

7.7.1. Uwagi wprowadzające
str. 457

7.7.2. Napady przez uzbrojonych napastników, podpalenia
str. 458

7.7.3. Wypadki drogowe
str. 465

7.7.4. Strajki
str. 468

7.7.5. Warunki atmosferyczne
str. 470

7.7.6. Wydanie towaru osobie nieuprawnionej
str. 471

7.8. Ograniczenie obowiązku naprawienia szkody
str. 473

7.8.1. Zakres zastosowania
str. 473

7.8.2. Kryterium ograniczenia
str. 476

7.8.3. Ograniczenia obowiązku naprawienia szkody a ograniczenie wysokości odszkodowania
str. 479

7.9. Podsumowanie
str. 480

Rozdział 8
Odpowiedzialność przewoźnika z innych tytułów niż szkody w substancji towaru i opóźnienie w dostawie
str. 488

8.1. Uwagi wprowadzające
str. 488

8.2. Odpowiedzialność za niezamieszczenie klauzuli paramount
str. 489

8.3. Odpowiedzialność z tytułu zagubienia lub niewłaściwego użycia dokumentów
str. 492

8.4. Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie instrukcji dotyczącej rozporządzania towarem
str. 493

8.5. Odpowiedzialność za niewykonanie obowiązku pobrania
str. 500

8.6. Podsumowanie
str. 504

Rozdział 9
Ustalenie wysokości odszkodowania należnego od przewoźnika
str. 506

9.1. Uwagi wprowadzające
str. 506

9.2. Odszkodowanie za zaginięcie towaru
str. 516

9.2.1. Czas i miejsce miarodajne dla ustalenia wartości towaru
str. 516

9.2.2. Kryteria ustalenia wartości towaru
str. 518

9.2.3. Kwotowe ograniczenie wysokości odszkodowania
str. 523

9.3. Zwrot kosztów związanych z przewozem
str. 536

9.4. Odszkodowanie za uszkodzenie towaru
str. 543

9.5. Ustalenie odszkodowania za zwłokę w przewozie
str. 552

9.6. Deklaracja wartości przesyłki i kwoty specjalnego interesu w dostawie
str. 561

9.7. Odsetki
str. 570

9.8. Kwestia przeliczenia odszkodowania na walutę krajową
str. 572

9.9. Podsumowanie
str. 574

Rozdział 10
Zniesienie prawa do wyłączeń i ograniczeń odpowiedzialności
str. 580

10.1. Uwagi wprowadzające
str. 580

10.2.Wzorce regulacji
str. 581

10.3. Ogólna charakterystyka regulacji zawartej w art. 29 konwencji CMR
str. 584

10.4. Formy winy kwalifikowanej
str. 586

10.5. Zastosowanie prawa polskiego
str. 589

10.6.Wina kwalifikowana w orzecznictwie
str. 591

10.7. Skutki zastosowania art. 29 konwencji CMR
str. 593

10.8. Podsumowanie
str. 598

Część czwarta
Dochodzenie roszczeń na podstawie konwencji CMR
str. 601

Rozdział 11
Legitymacja do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wobec przewoźnika
str. 603

11.1. Uwagi wprowadzające
str. 603

11.2.Wzorce regulacji
str. 607

11.3. Unormowanie konwencji CMR
str. 608

11.3.1.Uwagi ogólne
str. 608

11.3.2.Sposoby rozwiązywania problemu
str. 610

11.3.3. Legitymacja do dochodzenia roszczeń z tytułu szkód w towarze
str. 614

11.3.4. Legitymacja do dochodzenia roszczeń z tytułu szkód poza substancją towaru
str. 619

11.3.5.Podsumowanie
str. 620

Rozdział 12
Akty staranności odbiorcy, przedawnienie roszczeń, reklamacje
str. 622

12.1. Akty staranności odbiorcy
str. 622

12.2. Przedawnienie roszczeń i reklamacje
str. 631

12.2.1. Charakter regulacji. Zakres zastosowania przepisów o przedawnieniu
str. 631

12.2.2.Skutki przedawnienia według konwencji CMR
str. 636

12.2.3.Terminy przedawnienia
str. 637

12.2.4.Początek biegu terminu przedawnienia
str. 638

12.2.5.Reklamacja
str. 642

12.3. Podsumowanie
str. 657

Rozdział 13
Zagadnienia międzynarodowego postępowania cywilnego w konwencji CMR
str. 661

13.1. Zagadnienia wspólne
str. 661

13.1.1.Uwagi ogólne
str. 661

13.1.2. Zakres zastosowania przepisów art. 31 konwencji CMR
str. 663

13.2. Jurysdykcja
str. 667

13.2.1.Uwagi wprowadzające
str. 667

13.2.2.Porozumienie prorogacyjne
str. 669

13.2.3.Łączniki wyznaczające jurysdykcję
str. 675

13.2.4. Posiłkowe zastosowanie przepisów ogólnych o jurysdykcji
str. 679

13.3. Zbieg jurysdykcji
str. 683

13.3.1.Zagadnienia ogólne
str. 683

13.3.2. Zakres zastosowania postanowień o zbiegu jurysdykcji
str. 684

13.3.3.Konsekwencje zbiegu jurysdykcji
str. 689

13.4.Wykonanie wyroków i ugód sądów zagranicznych
str. 697

13.4.1. Zakres zastosowania postanowień o wykonywaniu wyroków zagranicznych w konwencji CMR
str. 697

13.4.2.Istota regulacji
str. 699

13.4.3. Kwestia ponownego badania jurysdykcji w ramach postępowania o stwierdzenie wykonalności wyroku sądu zagranicznego
str. 701

13.5. Zakaz stosowania kaucji aktorycznej
str. 703

13.6. Arbitraż
str. 704

13.6.1.Uwagi wprowadzające
str. 704

13.6.2.Klauzula arbitrażowa - forma i treść
str. 706

13.6.3.Osoby związane klauzulą arbitrażową
str. 709

13.7. Podsumowanie
str. 709

Część piąta
Przewozy wykonywane przez kilku przewoźników drogowych
str. 713

Rozdział 14
Przewozy wykonywane na zasadzie podwykonawstwa
str. 715

14.1. Uwagi wprowadzające
str. 715

14.2. Dopuszczalność zatrudnienia podwykonawcy
str. 718

14.3.Odpowiedzialność przewoźnika za przewoźnika-podwykonawcę
str. 719

14.4. Sytuacja prawna osoby uprawnionej w przypadku wykonywania przewozu przez kilku przewoźników nazasadzie podwykonawstwa
str. 720

14.5. Stosunek prawny między przewoźnikiem a przewoźnikiem-podwykonawcą
str. 722

14.6. Podsumowanie
str. 728

Rozdział 15
Przewozy sukcesywne
str. 730

15.1.Warunki uznania przewozu za przewóz sukcesywny
str. 730

15.1.1.Jedność umowy
str. 730

15.1.2.Jedność towaru
str. 737

15.1.3.Jedność listu przewozowego
str. 738

15.1.4.Sposób przyjęcia towaru i listu przewozowego
str. 741

15.1.5. Charakter prawny potwierdzenia odbioru i wpisu nazwiska oraz adresu na drugim egzemplarzu listu przewozowego
str. 743

15.2. Istota sukcesywności przewozu
str. 745

15.2.1.Uwagi wprowadzające
str. 745

15.2.2. Ogólna zasada odpowiedzialności przewoźników sukcesywnych
str. 747

15.2.3. Odpowiedzialność przewoźników sukcesywnych za szkody w towarze i opóźnienie w dostawie
str. 749

15.2.4.Przewoźnicy sukcesywni jako wierzyciele
str. 753

15.3. Relacje pomiędzy przewoźnikami sukcesywnymi
str. 757

15.3.1.Uwagi wprowadzające
str. 757

15.3.2. Charakter prawny przepisów konwencji CMR regulujących problematykę roszczeń regresowych
str. 758

15.3.3.Zakres roszczeń regresowych
str. 760

15.3.4 Kryteria ustalenia przewoźników ponoszących ostatecznie ciężar szkody
str. 762

15.3.5.Kwestie proceduralne
str. 774

15.4. Podsumowanie
str. 785

Uwagi końcowe
str. 789

Bibliografia
str. 795

Orzecznictwo
str. 811

Wykaz aktów prawnych
str. 831