ebook Urodzić naród Marcin Filipowicz

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2008

Książka jest próbą ponownego odczytania twórczości najważniejszych czeskich i słowackich autorek XIX wieku - Boženy Němcovej, Karolíny Světlej, Terézy Novákovej, Eleny Maróthy-Šoltésovej i Terezii Vansovej. Autor korzysta z ustaleń badawczych feministycznej krytyki literackiej. Przeprowadza ona analizę twórczości pisarek przynależnych do dwóch literatur, przy czym jej celem nie jest ujęcie komparatystyczne. U źródeł takiego rozwiązania znalazły się refleksje teoretyczne dotyczące istnienia w literaturze specyficznej kobiecej wspólnoty literackiej, na którą w powyższym przypadku dodatkowo nakłada się pozostawania obu literatur w tym okresie w ścisłym związku, określanym czesko-słowacką wzajemnością kulturową.

Horyzont teoretyczny książki wyznacza nurt feministycznej krytyki literackiej, przy czym autor nie dokonuje jednoznacznego wyboru między anglosaskim a francuskim nurtem feministycznych badań literaturoznawczych, ale stara się również nawiązywać do tradycji prac polskich powstających od połowy lat dziewięćdziesiątych XX wieku.
Trzon książki stanowią cztery kolejne rozdziały rozpatrujące czeską i słowacką literaturę kobiecą II połowy XIX wieku pod kątem problematyki recepcji, organizacji tekstu dzieła literackiego oraz specyfiki tematycznej.

Spis treści ebooka Urodzić naród

Wstęp 9

Rozdział I. Antycypacja feministycznej krytyki literackiej? 22

Rozdział II. XIX-wieczna krytyka literacka a twórczość kobieca 37

Męska krytyka literacka w ocenie feministycznej krytyki literackiej 37
Uwarunkowania społeczne XIX-wiecznej krytyki literackiej w świetle feministycznej krytyki literackiej 42
Niepasujący model 47
Stosunek krytyki literackiej do twórczości kobiecej 62
Odrzucenie i niezrozumienie 75

Rozdział III. Płeć a organizacja tekstu i gatunek literacki 87

Twórczość Boženy Němcovej w świetle projektu écriture féminine 89
Gatunek literacki a płeć 102
Trop arachnologiczny w powieściach Karolíny Světlej 107
Etnografizm Terézy Novákovej 114
Kobieta w podróży 126
Styl kobiecy między oralnością a piśmiennością 143

Rozdział IV. Kobieca tożsamość, czyli co się kryje w powieści tendencyjnej 148

Fallogocentryczny model i jego pęknięcia 149
Ideał czeskiej i słowackiej patriotki oraz jego literacka realizacja 154
První Češka − tożsamość w wolności 161
Maloměstský román raz jeszcze 181
Baśniowy schemat w powieści Sirota Podhradských 194

Rozdział V. Obraz macierzyństwa 209

Czy ulegać konfesji? 209
Macierzyństwo jako temat charakterystyczny dla literatury kobiecej 210
Feministyczna krytyka instytucji macierzyństwa 212
XIX-wieczny ideał matki 215
Literackie obrazy macierzyństwa 218
Macierzyństwo patriotyczne 220
Matka wychowawczyni i strażniczka moralności 224
Co nie mieści się w oficjalnym obrazie 226
Pomiędzy obowiązkiem, ograniczeniem i bolesną miłością 233
Ambiwalencja wielowymiarowa-243

Uwagi końcowe 254

Bibliografia 257

Indeks nazwisk 271