ebook Uzależnienia i substancje psychoaktywne Marek Jarema

Wydawca: PZWL

Rok wydania: 2018

Pierwszą osobą, do której zgłasza się pacjent ze swoimi dolegliwościami, jest lekarz POZ. Jego zadaniem jest rozpoznać chorobę i zastosować właściwe leczenie. Czasami konieczne jest określenie, czy istniejące objawy mają swoje źródło w psychice pacjenta, czy odwrotnie – są związane z jego stanem somatycznym.

Zespół autorów pod kierunkiem prof. Marka Jaremy (byłego konsultanta krajowego w dziedzinie psychiatrii) podjął się przygotowania cyklu publikacji, które będą wsparciem dla lekarza POZ w jego codziennej praktyce w takich sytuacjach.

Zawarta w książce wiedza pomoże podjąć decyzję, czy leczyć samemu, czy skierować pacjenta do lekarza psychiatry.

„Uzależnienia i substancje psychoaktywne w praktyce lekarza POZ” są trzecią publikacją z tego cyklu.

W książce obok:

- niezbędnych informacji z zakresu etiologii i patogenezy schorzeń,
- uproszczonego opisu objawów oraz obrazu klinicznego,
- podstawowych wiadomości na temat leczenia farmakologicznego,
- opisu działań pozafarmakologicznych (np. psychoterapii)

czytelnik znajdzie:

- definicje,
- omówienie zasad profilaktyki,
- orzecznictwo.

Spis treści ebooka Uzależnienia i substancje psychoaktywne

1. Ogólne zasady rozpoznawania i postępowania w zaburzeniach spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych – Bogusław Habrat 11
Terminologia i zakresy pojęć 11
Uzależnienia jako część szerszego zakresu problemów medycznych spowodowanych używaniem substancji 12
Zasady postępowania 16
Piśmiennictwo 20
2. Uzależnienie od alkoholu – Andrzej Jakubczyk 21
Epidemiologia zaburzeń związanych z używaniem alkoholu 21
Uzależnienie, picie szkodliwe i ryzykowne 22
Wpływ etanolu na organizm człowieka 25
Metabolizm etanolu 25
Wpływ etanolu na układ nerwowy 26
Wpływ etanolu na układ krążenia 29
Wpływ etanolu na układ pokarmowy 29
Alkohol a nowotwory 29
Rozpoznawanie zaburzeń związanych z używaniem alkoholu 30
Badanie podmiotowe 30
Badanie przedmiotowe 30
Postępowanie z pacjentem w POZ w kontekście problemów związanych z używaniem alkoholu 31
Leczenie farmakologiczne 33
Leczenie alkoholowych zespołów abstynencyjnych 35
Leki przeciwdepresyjne w leczeniu uzależnienia od alkoholu 36
Podsumowanie 38
Piśmiennictwo 38
3. Opioidy – Bogusław Habrat 39
Niemedyczne używanie opioidów 41
Uzależnienia jatrogenne 41
Profilaktyka 42
Użycie jednorazowe lub używanie sporadyczne, zatrucia 43
Używanie szkodliwe 44
Uzależnienie 45
Formy leczenia uzależnienia opioidowego 45
Leczenie substytucyjne 46
Tak zwane leczenie blokerami 48
Detoksykacja i leczenie niefarmakologiczne 49
Piśmiennictwo 51
4. Leki nasenne i anksjolityki – Anna Basińska-Szafrańska 53
Benzodiazepiny (BZD) 54
Charakterystyka problemu 54
Właściwości grupy 56
Podziały BZD 57
Przedawkowanie BZD 60
Uzależnienie od BZD 61
Benzodiazepinowy zespół odstawienny (abstynencyjny, BZA) 68
Leki „Z” (agoniści GABA) 78
Charakterystyka problemu 78
Czas działania 78
Zolpidem 79
Rozpoznanie 80
Różnicowanie 81
Klometiazol 81
Rozpoznanie i różnicowanie 82
Barbiturany 82
Rozpoznanie 83
Różnicowanie 84
Gabapentyna i pregabalina 84
Meprobamat, glutetymid, wodzian chloralu 85
Leczenie uzależnienia od leków nasennych i przeciwlękowych 85
Interwencja 85
Detoksykacja w poradni 86
Profilaktyka 92
Wskazania 92
Czas stosowania 93
Przeciwwskazania 93
Wywiad 94
Stan przedmiotowy 95
Postępowanie 95
Edukacja 96
Piśmiennictwo 96
5. Stymulanty i halucynogeny – Anna Klimkiewicz 97
Środki o działaniu stymulującym (stymulanty) 97
Amfetaminy 99
Kokaina 108
Khat 112
Leczenie uzależnienia od stymulantów 113
Halucynogeny 114
Działanie, szkody zdrowotne 115
Uzależnienie 118
Leczenie uzależnienia od halucynogenów 119
Piśmiennictwo 119
6. Palenie papierosów i uzależnienie od nikotyny – Monika Michalak, Michał Lew-Starowicz 121
Obraz kliniczny i mechanizmy związane z uzależnieniem 122
Kontekst palenia papierosów jako przynależność do grupy. Rozpoczynanie i podtrzymywanie nałogu 123
Kiedy i u kogo rozwija się uzależnienie? 124
Wpływ palenia na działanie leków 126
Leczenie farmakologiczne i behawioralne 127
Metody biologiczne 127
Psychoterapia 128
Elektroniczne papierosy 129
Piśmiennictwo 129
7. Nowe substancje psychoaktywne: obraz kliniczny, rozpoznanie i leczenie – Marcin Wojnar 131
Definicja 131
Rozpowszechnienie 132
Rodzaje NSP 134
Sposoby zdobywania i używania NSP 136
Kluczowe problemy zdrowotne związane z używaniem NSP 136
Rozpoznawanie używania NSP 138
Obraz kliniczny używania NSP 138
Syntetyczne stymulanty 138
Syntetyczne kannabinoidy (agoniści receptorów kannabinoidergicznych – SCRA) 143
Środki uspokajające i nasenne 145
Nowe syntetyczne opioidy 146
Postępowanie wobec osób używających NSP 147
Piśmiennictwo 149
8. Tak zwane nałogi behawioralne – Michał Lew-Starowicz, Bogusław Habrat 151
Czym są tzw. nałogi behawioralne? 151
Zaburzenia uprawiania hazardu 154
Problemowe używanie nowych technologii 156
Kompulsywne zachowania seksualne 157
Obraz kliniczny 157
Rozpoznanie różnicowe 158
Leczenie 159
Pracoholizm 160
Nałogowe opalanie się 161
Nałogowe (kompulsywne) uprawianie ćwiczeń fizycznych 162
Piśmiennictwo 163
9. Postępowanie z osobą pijącą alkohol ryzykownie, szkodliwie oraz uzależnioną od alkoholu – Jadwiga Fudała 165
Krótka interwencja dotycząca problemów związanych z używaniem alkoholu 165
Rozpoznanie wzorów spożywania alkoholu przez pacjentów w POZ 167
Test przesiewowy AUDIT 168
Test przesiewowy AUDIT-C (skrócona wersja testu AUDIT) 172
Limity spożywania alkoholu na poziomie niskiego ryzyka szkód zdrowotnych 173
Informowanie o wyniku badania przesiewowego 174
Postępowanie lekarza w sytuacji rozpoznania picia ryzykownego i szkodliwego 175
Motywowanie do zmiany wzoru spożywania alkoholu 175
Ustalanie planu picia 177
Wzmacnianie poczucia samoskuteczności 179
Samoobserwacja picia 180
Monitorowanie postępów 181
Wskazania do abstynencji 181
Postępowanie wobec osób uzależnionych 181
System leczenia uzależnienia od alkoholu 182
Cele i metody leczenia uzależnienia od alkoholu 185
Oferta samopomocowa 186
Opieka nad osobą uzależnioną po leczeniu odwykowym 187
Pomoc dla członków rodzin osób uzależnionych 188
Piśmiennictwo 188
10. Podstawy prawne postępowania w uzależnieniach od innych substancji niż alkohol i tytoń – Bogusław Habrat 189
Prawo do leczenia osób uzależnionych 190
Dobrowolność leczenia i regulacje prawne dotyczące wyjątków od tej zasady 191
Czyny sprzeczne z prawem popełnione w czasie uzależnienia 195
Istotne dokumenty 195
Skorowidz 197