-17%

ebook Użycie siły zbrojnej między państwami w świetle międzynarodowego prawa zwyczajowego Agata Kleczkowska

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2018

Należy podkreślić, że problematyka wzajemnej relacji pomiędzy zespołami norm dopuszczających użycie siły zbrojnej w prawie międzynarodowym na podstawie Karty Narodów Zjednoczonych (KNZ) i międzynarodowego prawa zwyczajowego pozostaje niewątpliwie jednym z kluczowych zagadnień współczesnego ius ad bellum. Wbrew pozorom jest to kwestia daleka od jednoznaczności. Dlatego dokonany przez Agatę Kleczkowską wybór tematu podejmującego zagadnienia rekonstrukcji norm prawa zwyczajowego regulujących użycie siły między państwami trzeba uznać za adekwatny i ważny. (…) Należy założyć, że prezentowana książka będzie ważnym głosem w toczącej się debacie naukowej.
z recenzji dr. hab. Michała A. Kowalskiego

Problematyka, której dotyczy książka, jest bez wątpienia ważna praktycznie i zarazem kontrowersyjna w nauce prawa. Z tego choćby względu praca może stanowić w Polsce zauważalny głos w dyskusji o znaczeniu zwyczajowego prawa międzynarodowego i reglamentacji używania w nim siły zbrojnej.
z recenzji prof. dr. hab. Romana Kwietnia

Agata Kleczkowska – doktor nauk prawnych, adiunkt w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Stypendystka Instytutu Maxa Plancka Publicznego Prawa Porównawczego i Prawa Międzynarodowego w Heidelbergu (2018) oraz Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego (2016). Sprawozdawca w Oxford International Organizations. Autorka publikacji naukowych dotyczących użycia siły, statusu zbrojnych aktorów niepaństwowych i uznania międzynarodowego. W latach 2015–2017 odbyła aplikację adwokacką, w 2018 roku została wpisana na listę adwokatów Okręgowej Rady Adwokackiej w Toruniu.

Spis treści ebooka Użycie siły zbrojnej między państwami w świetle międzynarodowego prawa zwyczajowego

Spis treści

Wykaz skrótów 9
Wstęp 11
Rozdział I. Uwagi wstępne 15
1. Uwagi terminologiczne i językowe 15
1.1. Tłumaczenie Karty Narodów Zjednoczonych 15
1.2. Anticipatory self-defense, pre-emptive self-defense i preventive
self-defense 17
1.3. Terminy: „interwencja humanitarna”, „interwencja mająca na celu
ochronę obywateli interweniującego”, „interwencja na zaproszenie” 21
2. Argumenty prawne a argumenty polityczne 29
3. Użycie siły zbrojnej a aktorzy niepaństwowi 31
4. Metodologia pracy 33
5. Uzasadnienie doboru materiałów 34
Rozdział II. Uwagi dotyczące międzynarodowego prawa zwyczajowego 36
1. Wstęp 36
2. Elementy normy prawa zwyczajowego 36
2.1. Praktyka 38
2.2. Opinio iuris 46
2.3. Wzajemne relacje między praktyką a opinio iuris 49
3. Rola organizacji międzynarodowych w formowaniu się prawa
zwyczajowego 50
4. Relacje między prawem zwyczajowym a prawem traktatowym 53
4.1. Traktat jako forma kodyfi kacji prawa zwyczajowego 53
4.2. Wpływ zawarcia traktatu na formowanie się prawa zwyczajowego 55
4.3. Modyfi kacja normy traktatowej przez zwyczaj 57
4.4. Współistnienie norm prawa konwencyjnego i zwyczajowego 58
5. Formowanie się prawa zwyczajowego 60
6. Identyfi kacja norm międzynarodowego prawa zwyczajowego 65
7. Znaczenie zachowania państw sprzecznego z obowiązującą normą prawa
zwyczajowego 73
Rozdział III. Normy regulujące użycie siły w prawie międzynarodowym
do 1945 r. 75
1. Użycie siły między państwami do 1945 r. 75
1.1. Prawo do wojny do 1919 r. 75
1.1.1. Koncepcja „wojny sprawiedliwej” 75
1.1.2. Prawo do wojny w XIX w. 78
1.1.3. Podsumowanie 90
1.2. Prawo do wojny po I wojnie światowej w aktach prawnych
i dokumentach prawa międzynarodowego 91
1.2.1. Pakt Ligi Narodów 91
1.2.2. Pakt Brianda-Kellogga 98
1.2.3. Pakt Saavedry Lamasa 103
1.2.4. Pozostałe akty i dokumenty prawa międzynarodowego
odnoszące się do prawa do wojny 104
1.2.4.1. Zakaz wojny w pracach Ligi Narodów 104
1.2.4.2. Traktat o wzajemnej pomocy 107
1.2.4.3. Protokół genewski 108
1.2.4.4. Traktaty z Locarno 109
1.2.4.5. Dwustronne umowy o nieagresji 110
1.2.4.6. Konwencja o prawach i obowiązkach państw
i protokół dodatkowy 110
1.3. Przypadki użycia siły między 1919 a 1939 r. 111
1.4. Podsumowanie 117
2. Wprowadzenie zakazu użycia siły w art. 2 ust. 4 KNZ 121
2.1. Regulacja zakazu użycia siły w Karcie Narodów Zjednoczonych 121
2.1.1. Na drodze do powstania Karty Narodów Zjednoczonych 121
2.1.2. Formowanie się zakazu użycia siły w Karcie Narodów
Zjednoczonych 123
2.1.3. Prawo do samoobrony 128
2.1.4. Inne normy pozwalające na użycie siły na podstawie Karty
Narodów Zjednoczonych 141
2.1.5. Podsumowanie 143
2.2. Dopuszczalność innych jednostronnych interwencji na podstawie
Karty Narodów Zjednoczonych 145
2.2.1. Interwencje podejmowane z przyczyn humanitarnych 145
2.2.2. Interwencja mająca na celu ochronę obywateli
interweniującego 149
2.2.3. Interwencja na zaproszenie 151
2.2.4. Podsumowanie 153
Rozdział IV. Przypadki użycia siły uzasadniane samoobroną 154
1. Wstęp 154
2. Przypadki użycia siły uzasadniane samoobroną po uprzednim ataku
zbrojnym przeprowadzonym przeciwko państwu 154
2.1. Interwencja Izraela, Wielkiej Brytanii i Francji w Egipcie (1956) 154
2.2. Interwencja USA w Libanie (1958) 160
2.3. Interwencja Wielkiej Brytanii w Jordanii (1958) 165
2.4. Interwencja Stanów Zjednoczonych po incydencie w Zatoce
Tonkińskiej (1964) 167
2.5. Interwencje Portugalii w Zambii (1969) 170
2.6. Interwencja Stanów Zjednoczonych w sprawie statku Mayaguez
(1975) 173
2.7. Interwencja Indii we wschodnim Pakistanie (1971) 175
2.8. Interwencja Wietnamu w Kambodży (1978–1979) 180
2.9. Interwencja Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich
w Afganistanie (1979) 190
2.10. Próba interwencji Stanów Zjednoczonych w Iranie (1980) 195
2.11. Interwencja Stanów Zjednoczonych w Iraku w związku z próbą
zamachu na byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych George’a
Busha (1993) 198
3. Samoobrona wyprzedzająca 201
3.1. Interwencja Izraela w Zjednoczonej Republice Arabskiej (1967) 202
3.2. Atak Izraela na reaktor w Tammuz (1981) 205
3.3. Atak Izraela na reaktor w Al-Kibar (2007) 212
4. Interwencje mające na celu ochronę obywateli interweniującego 215
4.1. Interwencja Wielkiej Brytanii i Francji w Egipcie (1956) 215
4.2. Interwencja Izraela w Ugandzie (1976) 218
4.3. Interwencja Stanów Zjednoczonych w Libii (1986) 228
4.4. Interwencja Stanów Zjednoczonych w Panamie (1989) 234
4.5. Interwencja Rosji w Gruzji (2008) 241
Rozdział V. Przypadki użycia siły uzasadniane w inny sposób niż samoobroną 247
1. Wstęp 247
2. Kubański kryzys rakietowy (1962) 247
3. Interwencja Stanów Zjednoczonych w Dominikanie (1963) 254
4. Interwencje Turcji na Cyprze (1964, 1974) 260
5. Interwencja Belgii w Kongo (1964) 268
6. Interwencja Indonezji w Timorze Wschodnim (1975) 274
7. Interwencja Egiptu na Cyprze (1978) 281
8. Interwencja Tanzanii w Ugandzie (1979) 283
9. Interwencja Stanów Zjednoczonych w Grenadzie (1983) 286
10. Interwencja wojsk koalicji w Iraku (1991) 294
11. Interwencja Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego w Kosowie (1999) 301
12. Interwencja koalicji państw pod przywództwem Stanów Zjednoczonych
w Iraku (2003) 313
13. Interwencja Rosji na Ukrainie (2014) 323
14. Interwencje Stanów Zjednoczonych (2017) oraz Stanów Zjednoczonych,
Wielkiej Brytanii i Francji (2018) w Syrii 331
15. Problematyka interwencji za zgodą państwa a stan prawa zwyczajowego 340
15.1. Forma wyrażenia zgody na użycie siły 340
15.2. Uprawnieni do wyrażenia zgody na interwencję w przypadku
konfliktu wewnętrznego 345
Rozdział VI. Regulacja użycia siły w międzynarodowym prawie zwyczajowym 353
1. Zakaz użycia siły 353
2. Prawo do samoobrony 355
3. Kryteria konieczności i proporcjonalności jako przesłanki legalnego
użycia siły 360
4. Interwencja mająca na celu ochronę obywateli interweniującego 362
5. Interwencja podejmowana ze względów humanitarnych. Doktryna
„odpowiedzialności za ochronę” 364
6. Rezolucje organizacji międzynarodowych 372
7. Zgoda na interwencję 373
8. Użycie siły zbrojnej a państwa nieczłonkowskie Organizacji Narodów
Zjednoczonych 373
9. Rekonstrukcja treści norm prawa zwyczajowego regulujących użycie siły
zbrojnej 376
Wnioski 382
Bibliografia 384
Indeks osób 427