Nowość

ebook Wiele histerii na temat bakterii Agata Goryluk-Salmonowicz, Mieczysław Kazimierz Błaszczyk

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2025

Media wykreowały negatywny wizerunek mikrobów – bakterii i grzybów mikroskopowych. Tymczasem mikroby powodujące choroby są nieliczne w porównaniu z tymi dobroczynnymi. Samo słowo „bakteria” od razu kojarzy nam się z chorobą i czymś brudnym, skażonym. Należy jednak uświadomić sobie, że zarówno człowiek, jak i zwierzęta czy rośliny, martwa materia oraz żywność zasiedlone są przez liczne gatunki mikrobów, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka.

Nasze ciało jest mieszkaniem dla wielu miliardów komórek mikroorganizmów, które pomagają nam zachować zdrowie i walczą z czynnikami chorobotwórczymi. Nawet nie wiemy, ile dobra nam czynią te małe żyjątka, chroniąc nas. Dzień w dzień, mozolnie, biorą udział w trawieniu tego, co zjemy, i pilnują, aby nic się nie zmarnowało. Jednak bez zachowania właściwych zasad higieny, te małe dobre mikroby mogą stać się dla nas chorobotwórcze (zakażenia krzyżowe).

W niniejszej książce tłumaczymy, dlaczego szczoteczkę do zębów lepiej schować do szafki w łazience, dlaczego lepiej nosić ubrania bawełniane niż z tworzyw sztucznych i co tak naprawdę znaczy potoczne stwierdzenie „częste mycie skraca życie”. Obalamy mity żywieniowe i wyjaśniamy, jak postępować z żywnością, aby uniknąć zatruć pokarmowych, jak dbać o sprzęty domowe, aby nie stały się wylęgarnią zarazków, i jak korzystać z kosmetyków i narzędzi kosmetycznych, które często stają się doskonałym źródłem bakterii patogenicznych.

Zapewniamy, że nasi Czytelnicy unikną wielu niepożądanych zachorowań, wprowadzając w swoje życie kilka nowych zasad dotyczących dbania o siebie i swoje otoczenie. Zapewniamy również, że wyszorują lodówkę.

Spis treści ebooka Wiele histerii na temat bakterii

Od autorów 13

1. Mikrobiologicznie istotne miejsca strategiczne człowieka 17
1.1. Ogólnie o mikrobiomie człowieka 18
1.2. Mikrobiom jamy ustnej 20
1.3. Mikrobiom nosogardzieli 25
1.4. Mikrobiom pach 27
1.5. Krocze 28
Mikrobiom pochwy 28
Mikrobiom penisa 33
1.6. Mikrobiom stóp 34
Choroby stóp powodowane przez mikroby oraz wirusy 36

2. Częste mycie skraca życie 39
2.1. Dla zainteresowanych 40
2.2. Wyzwania higieniczne dziś 43
Higiena w kształtowaniu mikrobiomu człowieka 45
2.3. Mikrobiom dłoni 46
2.4. Części ciała, których nie musisz czyścić tak często, jak myślisz 48
Obszary ciała, które, zdaniem ekspertów, nie wymagają częstego mycia 48
Utrzymywanie głównych obszarów w ciągłej czystości 50

3. O odzieży i bieliźnie osobistej 55
3.1. Rodzaje surowców wykorzystywanych do produkcji tekstyliów 57
3.2. Źródła bakterii w tekstyliach 60
3.3. Mikrobiom bielizny i odzieży 65
Tekstylia odzieżowe a mikroby skórne 65
Tekstylia bioaktywne – realna konieczność rynkowa 67
Mikroby odzieży i bielizny w sklepach „second hand” 68
Żywotność patogenów w odzieży i bieliźnie osobistej 68
Pranie usuwa mikroby 69
Pranie a eliminacja patogenów 71
3.4. Mikroby wytwarzające nieprzyjemny zapach 72
3.5. Mikroby w pralkach 73

4. Piękno inaczej: salony urody i kosmetyki 77
4.1. Co to są kosmetyki? 77
Higiena salonu 79
4.2. Mikroby w salonach kosmetycznych 80
Mikroby izolowane z narzędzi w salonach kosmetycznych 81
4.3. O kosmetykach 82
Mikroby występujące w kosmetykach 85
4.4. Wielofunkcyjne składniki w kosmetykach 87
Główne składniki kremu regenerującego do rąk 88
4.5. Podsumowanie 90

5. Wielka trójca: kuchnia, lodówka i łazienka 93
5.1. Wprowadzenie 95
5.2. Mikroby w kuchniach 96
5.3. Mikroflora ściereczek kuchennych 99
5.4. Mikroflora w lodówkach 99
5.5. Rekomendowane czasy przetrzymywania mięsa i wyrobów mięsnych w lodówce 102
5.6. Mikroby w łazienkach 102

6. Nasi mascotas: kot i pies 107
6.1. Mikrobiom bakteryjny skóry psów 108
Mikrobiom psi w czasie atopowego zapalenia skory 109
6.2. Mikrobiom skóry kotów 110
6.3. Bakterie chorobotwórcze przenoszone przez koty i psy na człowieka 111
6.4. Bakterie oporne na antybiotyki przenoszone pomiędzy zwierzętami domowymi i ludźmi 116

7. Jej Wysokość Woda 119
7.1. Wprowadzenie 120
Rdzenne bakterie mikrobiomu wody zdatnej do picia 121
Bakterie w miejskiej wodzie z kranu 122
Bakterie uwalniane z biofilmu wody pitnej 123
Czy woda z kranu jest zdatna do picia? 123
Woda pitna z wód powierzchniowych 124
Jakość wody 127
7.2. Czy woda butelkowana jest bezpieczniejsza niż woda z kranu? 127
7.3. Dlaczego rekomendowana jest zmineralizowana woda do picia? 128
7.4. Wody butelkowane zdatne do picia 129
Wody butelkowane 132
Główne potencjalne zanieczyszczenia bakteryjne wody butelkowanej 136

8. Zboża i wyroby z nich pod lupą 141
8.1. Dla zainteresowanych 142
8.2. Mąka pszenna i jej produkty 145
Mikrobiom składowanych nasion pszenicy 146
Mikroby psujące mąkę i jej przetwory 150
Mikroby chorobotwórcze i kałowe 151
Pleśnie wytwarzające mikotoksyny 152
8.3. Kukurydza 155
Patogeny ziaren kukurydzy niebezpieczne dla ludzi 157
8.4. Ryż 157
Mikrobiom ziaren ryżu 158
Zastosowanie rożnych odmian ryżu 160

9. Jak psuje się mięso? 163
9.1. Wprowadzenie 164
Mięsa wołowe 165
Główne grupy mikrobów powodujących psucie się mięsa 166
Patogeny w mięsie wołowym 167
9.2. Mięsa drobiowe 168
Mikrobiom przewodu pokarmowego drobiu 170
Główne grupy mikrobów powodujących psucie się mięsa drobiowego 170
Patogeny mięsa drobiowego 171
9.3. Ryby i owoce morza 173
Główne grupy mikrobów powodujących psucie się mięsa ryb 176
Bakterie patogeniczne w owocach morza 176

10. Jaja mogą też być niebezpieczne 181
10.1. Wprowadzenie 182
10.2. Mikroby znajdowane na powierzchni jaj kurzych 183
10.3. Skład chemiczny jaja kurzego 185
Główne składniki części białkowej jaja kurzego 185
Główne składniki żółtka jaja kurzego 187
Inne składniki jaja kurzego 189

11. Owoce i warzywa na piedestale 191
11.1. Wprowadzenie 193
11.2. Jabłka 194
Skład chemiczny jabłek 195
Mikrobiom jabłek 197
11.3. Główki kapusty 198
Prozdrowotne zalety kapusty 198
Mikrobiom kapusty 199
11.4. Bulwy ziemniaka 200
Chemia bulw ziemniaka 201
Mikrobiom ziemniaka 202
11.5. Owoce pomidorów 203
Skład chemiczny soku pomidorowego 204
Mikrobiom owoców pomidorów 204
11.6. Główki cebuli 205
Chemizm główek cebuli 205
Mikrobiom główek cebuli 206
11.7. Korzenie marchwi 207
Składniki chemiczne korzeni marchwi 207
Bakteryjne patogeny korzeni marchwi 210
11.8. Mikroby chorobotwórcze i/lub psujące owoce i warzywa oraz ich produkty 210

12. Pij mleko, będziesz wielki 217
12.1. Dla zainteresowanych 219
Skład chemiczny mleka 219
Mikrobiom mleka 222
12.2. Mikroby krowiego mleka 223
12.3. Mikroflora mleka kobiety karmiącej 225
12.4. Kolejne zakażenia na drodze z gospodarstwa do zakładu przetwórczego 227
12.5. Mleko pasteryzowane 228
12.6. Bakterie chorobotwórcze związane z surowym mlekiem 231
12.7. Mikrobiologiczne psucie się mleka 234
12.8. Mikroflora serów 237
12.9. Bakterie patogeniczne w mleku i produktach mleczarskich 238

13. Miód nie dla wszystkich 241
13.1. Wprowadzenie 242
Miód i jego właściwości 243
Zanieczyszczenia miodu 246
13.2. Botulizm dziecięcy 249
Objawy kliniczne botulizmu 249

14. Przyprawy i ich mikroby 253
14.1. Rośliny jako przyprawy 254
14.2. Przyprawy jako część rośliny 256
14.3. Co zawierają przyprawy 256
14.4. Grupy przypraw 257
14.5. Biologiczne właściwości przypraw wybranych roślin 258
14.6. Mikroby w przyprawach 279

15. Żywność pod szczególnym nadzorem 285
15.1. Smażenie jako metoda przyrządzania potraw 286
Wpływ smażenia na oleje 289
Wpływ smażenia na żywność 289
15.2. Aminy biogenne i ich szkodliwe działanie 291
Mikroby wytwarzające aminy biogenne 293
Aminy w produktach żywnościowych 294
Heterocykliczne aminy aromatyczne (HAA) 296
15.3. Akrylamid (akryloamid) w żywności 299
Tworzenie akrylamidu 299
Występowanie akrylamidu 300
15.4. Podgrzewanie pokarmów przed jedzeniem 303
Tradycyjne metody podgrzewania 305
Nowoczesne techniki podgrzewania 306
15.5. Żywność malowana 308
Pigmenty spożywcze niebezpieczne dla zdrowia 308

16. Najgroźniejsze bakterie chorobotwórcze ludzi 317
16.1. Czynniki etiologiczne bakteryjnych zakażeń przewodu pokarmowego 319
Staphylococcus aureus 319
Clostridium (Clostridioides) difficile 321
Clostridium botulinum 323
Clostridium perfringens 324
Bacillus cereus 326
Escherichia coli 329
Salmonella enterica 331
Gatunki Shigella 335
Gatunki Yersinia 337
Gatunki Vibrio 339
Gatunki Campylobacter 341
Pseudomonas aeruginosa 343
Listeria monocytogenes 345
16.2. Czynniki etiologiczne bakteryjnych zakażeń układu oddechowego 347
Streptococcus pneumoniae 349
Staphylococcus aureus 351
Klebsiella pneumoniae 352
Haemophilus influenzae 354
16.3. Patogeny powodujące inne schorzenia 357

Objaśnienia pojęć 361