ebook Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI-XVIII wieku. O znaczeniu idei wyboru – między prawami a obowiązkami...

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2016

Wydany przez Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zbiór Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI–XVIII wieku. O znaczeniu idei wyboru – między prawami a obowiązkami jest wynikiem współpracy trzech uczelni: Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Śląskiego oraz Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zebrane w tomie studia poświęcone są problematyce funkcjonowania wolnej elekcji w tradycji politycznej i prawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów w okresie od XVI do XVIII wieku. Zbiór podzielono na trzy części, w których znalazło się w sumie trzydzieści pięć artykułów autorstwa badaczy z różnych ośrodków naukowych w kraju.
Część pierwszą, zatytułowaną Wokół idei, symboli i praktyki wyboru, tworzą teksty dotyczące elekcji widzianej jako problem z zakresu teorii doktryn politycznych. Część druga zbioru: Elekcje królów Rzeczypospolitej, poświęcona elekcjom władców Rzeczypospolitej, podzielona jest na sześć rozdziałów i uporządkowana chronologicznie według władców, do których panowania odniesiono się w artykułach. W efekcie uzyskano syntetyczny obraz procesu ewoluowania zjawisk związanych z elekcją w polskiej tradycji politycznej od XVI do XVIII wieku. Ostatnia część publikacji: Wokół elekcji urzędników, zawiera artykuły dotyczące elekcji urzędników w Rzeczypospolitej. Całości tomu dopełnia obszerna bibliografia oraz indeks osobowy.
Ze względu na zaprezentowaną w artykułach różnorodność perspektyw, a także kontrowersyjne niekiedy oceny – zawarte w tomie teksty mogą być dla Czytelników inspirujące.

Spis treści ebooka Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI-XVIII wieku. O znaczeniu idei wyboru – między prawami a obowiązkami...

Spis treści

Słowo wstępne / 9

Część 1: WOKÓŁ IDEI, SYMBOLI I PRAKTYKI WYBORU

Teresa Chynczewska-Hennel: „Majestat naszych królów uznajemy za taki, jaki Imperium Rzymskie czciło w swoich cesarzach” / 15
Ewa Dubas-Urwanowicz: Konsekwencje polityczne elekcji vivente rege podczas panowania dwóch ostatnich Jagiellonów / 26
Mariusz Markiewicz: Europa a elekcje polskich monarchów w XVII i XVIII wieku / 46
Andrzej Stroynowski: Zalety i wady tronu elekcyjnego w świetle wystąpień sejmowych czasów stanisławowskich / 57
Jolanta A. Daszyńska: Pierwsze elekcje prezydenckie w Stanach Zjednoczonych Ameryki –
wdrażanie teorii w praktykę / 74

Część 2: ELEKCJE KRÓLÓW W RZECZYPOSPOLITEJ.
Pierwsze wolne elekcje w państwie polsko-litewskim

Maciej Serwański: Cudzoziemskie metody pozyskiwania szlachty na polu elekcyjnym w 1573 roku / 97
Tomasz Kempa: Problem kandydatów do tronu Rzeczypospolitej w kontekście podziałów
w elicie politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego w trzech pierwszych bezkrólewiach
po śmierci Zygmunta Augusta / 110
Dorota Gregorowicz: Dylematy papieskiej dyplomacji. Stanowisko polityczne Stolicy Apostolskiej a działalność nuncjusza Annibale Di Capua wobec elekcji 1587 roku / 143
Agnieszka Pawłowska-Kubik: Wolna elekcja i „wolna” detronizacja? Funkcjonowanie i postrzeganie artykułu de non praestanda oboedientia w czasie rokoszu sandomierskiego / 165
Jerzy Urwanowicz: Żołkiewscy w trzecim bezkrólewiu (1586–1588) / 180
Dariusz Dolański, Filip Wolański: Pierwsze bezkrólewie i wolne elekcje w XVIII-wiecznych kompendiach historycznych / 200

Elekcje Władysława IV i Jana Kazimierza

Anna Filipczak-Kocur: Bracia Zbarascy wobec następstwa tronu w Polsce / 219
Przemysław Gawron: Armia koronna w czasie bezkrólewia po śmierci Zygmunta III Wazy / 227
Artur Goszczyński: Taksa warszawska z 11 października 1632 roku. Przyczynek do spraw organizacji elekcji Władysława IV / 244
Paweł Duda: Nuncjatura apostolska w Warszawie i w Wiedniu wobec elekcji Władysława IV – przyczynek do badań nad czwartym interregnum / 257
Maciej Franz: Wolna elekcja w czasach wojny. O okolicznościach elekcji króla Polski w 1648 roku / 279

Elekcja Jana III Sobieskiego

Monika Konrádová (Hrušková): Elekcje królów polskich w drugiej połowie XVII wieku oczyma dyplomatów cesarskich / 295
Zbigniew Hundert: Wojsko koronne a elekcja 1674 roku / 308
Robert Kołodziej: Sejm elekcyjny w 1674 roku – precedens w procedurze sejmowej? / 333
Aleksandra Ziober: Dziennik wizyt posła cesarskiego Krzysztofa Leopolda Schaffgotscha
jako przyczynek do wyjaśnienia przebiegu elekcji 1674 roku / 342
Elekcja Augusta II

Aleksandra Skrzypietz: „jestem zdecydowany nie robić niczego pochopnie…” – elekcja 1697 roku w korespondencji księcia Conti / 357
Mariusz Sawicki: Partia francuska na Litwie w latach 1696–1697 w świetle dokumentów i rachunków dyplomatów Ludwika XIV. Przyczynek do dziejów elekcji Augusta II / 373
Michał Zwierzykowski: Elekcja Stanisława Leszczyńskiego w roku 1704 – wynik przypadku czy efekt działań politycznych? / 388

Elekcja Augusta III

Zbigniew Anusik: Szwecja wobec rozdwojonej elekcji w Rzeczypospolitej w 1733 roku / 409
Urszula Kosińska: Kandydatura Emanuela Portugalskiego (Don Manuela de Braganca) do tronu polskiego w latach 1729–1733 / 430
Małgorzata Durbas: Ważność drugiej elekcji Stanisława Leszczyńskiego w świetle trzeciego traktatu wiedeńskiego / 449
Tomasz Ciesielski: „Gorący” koniec lata i początek jesieni 1733 roku. Początki rosyjskiej interwencji zbrojnej w Rzeczypospolitej / 465
Андрэй Мацук: Соймікі прыхільнікаў Аўгуста ІІІ у Вялікім княстве Літоўскім у 1733–1774 гадах / 490

Elekcja Stanisława Augusta

Arkadiusz M. Stasiak: Wybór króla a charyzmat władzy monarszej na przykładzie elekcji z roku 1764 / 509
Henryk Kocój: Obrady Sejmu Wielkiego w relacjach rezydenta saskiego Franciszka Essena. Wokoł elekcji elektora saskiego / 521

Część 3: WOKÓŁ ELEKCJI URZĘDNIKÓW

Andrzej Rachuba: Uczestnictwo duchownych w sejmikach w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1569–1764 / 549
Maria Czeppe: Elektorzy w sukienkach. Wpływ duchowieństwa i kobiet na wyniki sejmików
pod koniec panowania Augusta III. Rekonesans / 571
Witold Filipczak: Elekcje ziemskich urzędników sądowych w czasach Rady Nieustającej / 582
Katarzyna Bucholc-Srogosz: Elekcje marszałków Rady Nieustającej / 598
Tadeusz Srogosz: „Plantowanie” wyborów posłów, komisarzy i urzędników przez stronnictwo regalistyczne na sejmiku województwa kijowskiego w Żytomierzu w 1790 roku / 614
Dariusz Nawrot: Między tradycją Rzeczypospolitej a zasadami scentralizowanego państwa. Obiór urzędników na Litwie w 1812 roku / 630

Bibliografia (Aleksandra Ziober) / 651
Wykaz skrótów / 704
Indeks osobowy (Aleksandra Ziober) / 706
Summary / 742