ebook Wspomnienia ze świata, którego już nie ma Izrael Jehoszua Singer

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2023

Zbiór wspomnień Fun welt wos iz niszto mer [O świecie, którego już nie ma] rozpoczyna koronacja cara Mikołaja II, która miała miejsce w maju 1896 roku, mały Singer miał wtedy niespełna trzy lata. Końcowe rozdziały książki to przełom lat 1906 i 1907, kiedy rodzina trzynastoletniego Izraela podejmuje decyzję o przeprowadzce do Radzymina. Historie opowiedziane przez pisarza dotyczą głównie Leoncina oraz Biłgoraja, czyli terenów ówczesnego Królestwa Polskiego, będącego od 1832 roku częścią Imperium Rosyjskiego, pokazują zderzenie żydowskiej tożsamości chasydzkiej z trendami tradycyjnej ortodoksji oraz z rewolucją obyczajową początku XX wieku.

W serii ukazały się:

Ludwig Kalisch, Obrazki z moich lat chłopięcych

Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM I

Najstarsze pamiętniki Żydów krakowskich: Meir ben Jechiel Kadosz z Brodu, Zwój pana Meira, Jom Tow Lipmann Heller, Zwój nienawiści

Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM II

Estera Rachela Kamińska, Boso przez ciernie i kwiaty. Memuary „matki teatru żydowskiego”

Mordechaj Aron Gincburg, Awiezer. Wyznania maskila

Beniamin R., „Płonęli gniewem”. Autobiografia młodego Żyda

Rachela Fajgenberg, Dziewczęce lata. Młodość w poleskim sztetlu

Kadia Mołodowska, Spadek po pradziadku. Opowieść

Natan Sternharz, Dni Natana

Josef R. Ehrlich, Droga mojego życia. Wspomnienia byłego chasyda

Mendele Mojcher Sforim, Szlojme od reb Chaima

Adele von Mises, Ciotka Adela opowiada…

Icchok Lejbusz Perec, Mogliste lata dzieciństwa. Wspomnienia z Zamościa

Malka Lee, Oczami dziecka

Abraham ber Gottlober, Wspomnienia z moich lat młodzieńczych

Jaakow ha-Lewi Lewin, Wspomnienia z dni polskiego buntu, 1830–1831

Spis treści ebooka Wspomnienia ze świata, którego już nie ma

WSTĘP Monika Polit, Autor i jego tekst VII
Ewa Geller, O języku jidysz Wspomnień ze świata, którego już nie ma Izraela Jehoszuy Singera – spojrzenie tłumaczki-lingwistki XXV
1. Wprowadzenie – o niebezpieczeństwach i pożytkach tłumaczenia dosłownego XXV
2. O języku Izraela Jehoszuy Singera we Wspomnieniach ze świata, którego już nie ma XXVIII
2.1. Kalki językowe XXIX
2.2. Cechy stylistyczne XXX
2.3. Cechy gramatyczne XXXI
2.4. Zapożyczenia leksykalne XXXII
3. Kontekst społeczny funkcjonowania i współistnienia języków XXXIII
Nota edytorska (Ewa Geller, Monika Polit) XXXVIII
Bibliografia XXXIX
Wspomnienia ze świata, którego już nie ma 1
1. W miasteczku zapanowała radość z okazji koronacji Mikołaja II na cara Rosji 3
2. Gdy mam trzy lata nakładają mi tałes i zaprzęgają do nauki Tory 13
3. Domowa tragedia z powodu pomyłki niebios 21
4. Wojna między Izraelem a Amalekiem w szabas po południu 29
5. Jak pewien szwab rzuca oskarżenie o mord rytualny i zostaje wychłostany przed łaźnią na oczach całej gminy 38
6. Jak jednemu mełamedowi zachciało się zostać aniołem purimowym, co przypłacił utratą oka 43
7. Jak pierwszy raz jechałem koleją i co mnie wtedy spotkało 56
8. O moim despotycznym dziadku i rebelianckiej babce 66
9. O nauczycielu dla dziewcząt reb Jechielu oraz o izbie rabinackiej mojego dziadka 73
10. Królestwo kobiet w babcinej kuchni 82
11. Moi dwaj wujkowie i ciotki 89
12. Bogobojna kotka, który zamiast łowić myszy wolała przysłuchiwać się Torze 94
13. Fradl, czarna owca w rodzinie 102
14. O tym, jak pewien człowiek przez wzgląd na honor swego ojca wybija nam szyby, a następnie, w samych skarpetkach, pokornie prosi o wybaczenie 115
15. Zakochuję się w kobiecie dwa razy starszej ode mnie 128
16. Jak odmawiano modły za „chorą” dziewicę, która powiła nieślubka… 145
17. O różnych postaciach i typach z naszego dawnego miasteczka 155
18. O strachu przed griner donersztik, gdy na czele procesji katolickiej szedł przechrzta z krzyżem 167
19. Chasydzi cieszą się na wieść o śmierci dr. Herzla 183
20. Żydzi przestali naprawiać dachy, spodziewając się, że lada dzień nadejdzie Mesjasz 194
21. Zmarnowane święto Roszeszone z powodu nienadejścia Mesjasza 202
22. Leoncin staje się dla nas zbyt ciasny 215
Summary 222
Spis ilustracji 224
Indeks 225