ebook Zagłada Żydów. Studia i Materiały 13/2017 Jacek Leociak, Alina Skibińska, Barbara Engelking, Jan Grabowski, Marta Janczewska, Agnieszka Haska, Jakub Petelewicz, Dariusz Libionka

13. numer rocznika zawiera niemal dziewięćset stron pionierskich studiów, materiałów, omówień i opracowań nieznanych tekstów źródłowych. Wątkami przewodnimi są 75 rocznica akcji „Reinhardt” oraz 70-le

Wydawca: Centrum Badań nad Zagładą Żydów

Rok wydania: 2017

13. numer rocznika naukowego „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” wydawanego przez Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN. To prawie dziewięćset stron pionierskich studiów, materiałów, omówień i opracowań nieznanych tekstów źródłowych. Wątkami przewodnimi numeru są dwie rocznice. Pierwsza z nich to 75 rocznica akcji „Reinhardt” czyli eksterminacji Żydów na ziemiach polskich, druga zaś – 70-lecie powstania Żydowskiego Instytutu Historycznego. Tematom tym poświęcono szereg tekstów, które – jak artykuły dotyczące struktur Żydowskiej Samopomocy Społecznej czy badań nad Zagładą prowadzonych w ŻIH w okresie stalinowskim – przedstawiają nieznane szerzej nowe ustalenia historyków. Numer uzupełniają teksty dotyczące m.in. roli formacji pomocniczych w Zagładzie w Galicji Wschodniej i na Litwie czy wyników prowadzonych od lat 70. pionierskich badań etnograficznych nad pamięcią, Znalazły się tu również recenzje najnowszych publikacji oraz komentarze do bieżących wydarzeń.

W numerze między innymi:

Studia
Grzegorz Rossoliński-Liebe o roli ukraińskiej policji w eksterminacji Żydów w Galicji Wschodniej i na Wołyniu
Christoph Dieckmann o niemieckiej polityce okupacyjnej i Zagładzie na Litwie

70. rocznica powstania ŻIH
Agnieszka Haska, Tadeusz Paweł Rutkowski, Stephan Stach o Żydowskim Instytucie Historycznym i jego funkcjonowaniu w PRL

Z warsztatów badawczych
Martyna Grądzka-Rejak o neofitach w Krakowie
Adam Puławski o urzędzie powierniczym w Chełmie

Materiały
Dariusz Libionka i Jan Grabowski o kolaboracji ks. Stanisława Trzeciaka oraz okupacyjnych losach ks. Tadeusza Pudra
Integralna wersja dziennika Stanisława Żemińskiego z Łukowa

Punkty widzenia
Jan Tomasz Gross o miejscu Zagłady w polskiej historii
Andrzej Leder o książce Przemoc filosemicka?

Upamiętnienia Zagłady
Nawojka Cieślińska-Lobkowicz o Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku

A także stałe działy:
Sylwetki
Omówienia
Małe formy
Recenzje
Curiosa

Spis treści ebooka Zagłada Żydów. Studia i Materiały 13/2017

OD REDAKCJI

75. rocznica akcji „Reinhardt” [Dariusz Libionka, Jacek Leociak]

STUDIA

Grzegorz Rossoliński-Liebe, Ukraińska policja, nacjonalizm i zagłada Żydów w Galicji Wschodniej i na Wołyniu
Christoph Dieckmann, Niemiecka polityka okupacyjna na Litwie w latach 1941–1944. Podsumowanie
Agnieszka Haska, „Zbadać i wyświetlić”. Centralna Żydowska Komisja Historyczna (1944–1947)
Stephan Stach, „Duch czasu wycisnął jednak na tej pracy swe piętno”. Historia Zagłady w badaniach Żydowskiego Instytutu Historycznego w okresie stalinowskim
Tadeusz Paweł Rutkowski, Kierunki, cele i rezultaty działań Służby Bezpieczeństwa PRL wobec Żydowskiego Instytutu Historycznego (1961–1970)
Gabriel N. Finder, Bernard Mark, powstanie w getcie warszawskim i proces Jürgena Stroopa
Dionizjusz Czubala, Pamięć Zagłady w narracji folklorystycznej
Ariko Kato, Recepcja Holokaustu w Japonii w perspektywie porównawczej: Auschwitz –Nankin – Hiroszima

SYLEWETKI

Judith Lyon-Caen, Michel Borwicz: między Polską a Francją, między literaturą a historią

WARSZTATY BADAWCZE

Aleksandra Bańkowska, Żydowska Samopomoc Społeczna w okresie akcji „Reinhardt”
Maria Ferenc Piotrowska, „Czarna, ogromna chmura wisi nad nami i na pewno spadnie…” Żydzi w miastach i miasteczkach Generalnego Gubernatorstwa wobec wiadomości o akcji „Reinhardt”
Adam Sitarek, „Zaprowiantowanie obozu jest podobno wzorowe…” Wiedza więźniów getta łódzkiego na temat ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem
Martyna Grądzka-Rejak, „Od dłuższego czasu straciłem wszelki kontakt z żydami i żydostwem”. Neofici w okupowanym Krakowie w świetle materiałów Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie
Agnieszka Witkowska-Krych, Główny Dom Schronienia
Adam Puławski, Funkcjonowanie urzędu powierniczego na przykładzie Chełma
Maria Ciesielska, Zabiegi likwidujące skutki obrzezania wykonywane w Warszawie w czasie drugiej wojny światowej. Wstępna próba opisu zjawiska

MATERIAŁY

Justyna Majewska, „Świadek zeznał, co następuje...” Protokoły przesłuchania polskich pracowników kolei pracujących na stacjach w okolicy obozów akcji „Reinhardt”
Jacek Leociak, „Za wyżej wymienione pamiętniki nie żądałem żadnej zapłaty”. Jak Władysław Wójcik ratował dziennik Chaima Arona Kapłana i Archiwum Ringelbluma
Alina Skibińska, „Ludzie opowiadali rzeczy potworne o tym, co się tam działo”. Dwa świadectwa Zagłady – Adama Ulricha z Zakrzówka i Stanisława Ż(Rz)emińskiego z Łukowa
Dariusz Libionka, Jan Grabowski (współpraca), Anatomia donosu ks. Stanisława Trzeciaka na ks. Tadeusza Pudra

PUNKTY WIDZENIA

Jan Tomasz Gross, Czy Zagłada jest ich historią, czy naszą?
Marta Tomczok, Zatrucie. Piołun i popiół… trzydzieści lat później
Andrzej Leder, Kraina obłudy i święty gniew. O książce Przemoc filosemicka? Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000
Marek Zając, O Rejwachu Mikołaja Grynberga

OMÓWIENIA

Stephan Lehnstaedt, Akcja „Reinhardt” w świetle najnowszej niemieckiej literatury przedmiotu
Michal Frankl, Wreszcie w kalendarzu? Tereziński obóz rodzinny w Auschwitz-Birkenau w czeskiej świadomości historycznej
Natalia Judzińska, Ruta Vanagaite, obywatelka, która zadała pytanie. Mit bohatera narodowego, a „prawda historyczna”

MAŁE FORMY

Tadeusz Bartoś, Übermensch
Michał Czajkowski, Jezuita czasu wojny
„Gdy rozbolały mnie zęby, poszedłem do pani L.” [Mirosław Bałka]
Jean Charles Szurek, Marianna Adameczek (1930–2017)

RECENZJE

David Cesarani, Final Solution: The Fate of the Jews 1933–1949 [Martin Dean]
Dawid Sierakowiak, Dziennik [Justyna Kowalska-Leder]
Michał Kalisz, Elżbieta Rączy, Dzieje społeczności żydowskiej powiatu gorlickiego podczas okupacji niemieckiej 1939–1945 [Tomasz Frydel]
Anna Bikont, Sendlerowa. W ukryciu [Dariusz Libionka]
Melanie Hembera, Die Shoah im Distrikt Krakau Jüdisches Leben und deutsche Besatzung in Tarnów 1939–1945 [Natalia Aleksiun]
Anna Mach, Świadkowie świadectw. Postpamięć Zagłady w polskiej literaturze najnowszej, Małgorzata Wójcik-Dudek, W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży [Marta Tomczok]
Piotr Krupiński, „Dlaczego gęsi krzyczały?” Zwierzęta i Zagłada w literaturze polskiej XX i XXI wieku [Bartłomiej Krupa]
Katarzyna Liszka, Etyka i pamięć o Zagładzie [Aleksandra Mialik]
Agnieszka Dauksza, Klub Auschwitz. Rwane opowieści przeżywców [Jan Borowicz]
Sarah Gunsburger, National Policy, Global Memory: The Commemoration of the „Righteous” from Jerusalem to Paris, 1942–2007 [Zofia Wóycicka]
Paweł Dobrosielski, Spory o Grossa. Polskie problemy z pamięcią o Żydach [Jacek Leociak]

UPAMIĘTNIENIA ZAGŁADY

Zofia Wóycicka, Buchenwald revisited
Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Muzeum Pomnik Tragedii Drugiej Wojny Światowej
Justyna Majewska, Technicy „ostatecznego rozwiązania”. Topf &amp, Söhne – konstruktorzy pieców dla Auschwitz

CURIOSA