ebook Zasiedzenie nieruchomości w praktyce Jan Paweł Górski, Michał Górski, Antoni Górski

Wydawca: Wolters Kluwer

Rok wydania: 2022

Publikacja wyczerpująco omawia temat zasiedzenia nieruchomości. Autorzy analizują nie tylko przepisy Kodeksu cywilnego, lecz także wszystkie istotne aspekty zasiedzenia – zarówno materialne (np. zasiedzenie różnych rodzajów nieruchomości, zasiedzenie prawa użytkowania wieczystego, ograniczenia w zasiedzeniu, zasiedzenie a uwłaszczenie), jak i procesowe (w tym: charakterystykę uczestników postępowania i wniosków dowodowych, zaskarżanie orzeczenia). Ponadto zwracają uwagę na zagadnienia mające zastosowanie po stwierdzeniu nabycia przez zasiedzenie, takie jak wpis do księgi wieczystej czy kwestie podatkowe.

Przedstawione rozważania zostały oparte na aktualnym orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych oraz poglądach doktryny.

W opracowaniu zamieszczono także wzór wniosku o zasiedzenie.

Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla sędziów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy, jak również dla pracowników wydziałów nieruchomości nadzorujących własność państwa lub samorządu. Będzie przydatna osobom chcącym uregulować tytuł prawny nieruchomości albo broniącym się przed zasiedzeniem.

Spis treści ebooka Zasiedzenie nieruchomości w praktyce

Wykaz skrótów , 15
Wprowadzenie , 19
Część pierwsza
Problematyka materialnoprawna (Michał Górski) , 23
,
Rozdział I. Prawne określenie nieruchomości , 25

Nieruchomość gruntowa 25

1.1. ,Wątpliwości definicyjne ,&ndash, uchwała III ,CZP ,8/13 , 27
1.2. ,Zasiedzenie części nieruchomości/fragmentu działki ewidencyjnej , 29

Nieruchomość rolna 30
Nieruchomość leśna 31
Nieruchomość budynkowa 32
Nieruchomość lokalowa 35

5.1. ,Ustanowienie i ,definicja odrębnej własności lokalu , 35
5.2. ,Możliwość zasiedzenia lokalu niewyodrębnionego , 36
,
Rozdział II. Posiadanie samoistne a ,zależne , 40

Pojęcie posiadania samoistnego 40
Czynnik wewnętrzny (animus) a ,przykłady posiadania , samoistnego (corpus) 41
Możliwość (potencjalność) posiadania samoistnego a ,zasiedzenie 43

3.1. ,Ogólne zasady , 43
3.2. ,Przerwa w ,posiadaniu a ,potencjalność posiadania , 44

Domniemanie posiadania samoistnego 46
Posiadanie samoistne przy zasiedzeniu udziału we współwłasności 48

5.1. ,Możliwość zasiedzenia udziału w ,prawie własności nieruchomości , 48
5.2. ,Kwestia domniemania posiadania samoistnego przy zasiedzeniu udziału , 51

Przejawy posiadania zależnego 54
Kwalifikacja prób negocjacji posiadacza z ,formalnym właścicielem 56
Zmiana posiadania zależnego na samoistne 58
Posiadanie samoistne w ,prawie geodezyjnym i ,kartograficznym 59

,
Rozdział III. Dobra a ,zła wiara , 60

Pojęcie dobrej i ,złej wiary 60
Dobra wiara przy roszczeniu z ,art. ,231 §, ,1 ,k.c. 66
Domniemanie dobrej wiary 68
Moment decydujący o ,dobrej wierze 71
Dobra wiara Skarbu Państwa w ,przypadku decyzji niezgodnych z ,prawem 72

,
Rozdział IV. Okres zasiedzenia , 75

Terminy zasiedzenia w ,ogólności 75
Zawieszenie biegu zasiedzenia 76

2.1. ,Zasiedzenie przeciwko własności dziecka podlegającego władzy rodzicielskiej przez rodzica&ensp, , 78
2.2. ,Zasiedzenie przeciwko własności osób niemających pełnej zdolności do czynności prawnych przez opiekuna/kuratora&ensp, , 78
2.3. ,Zasiedzenie przeciwko własności małżonka przez drugiego ze współmałżonków&ensp, , 79
2.4. ,Zawieszenie biegu zasiedzenia z ,powodu siły wyższej&ensp, , 79
2.4.1. ,Stan prawny w ,okresie PRL jako siła wyższa&ensp, , 81
2.4.2. ,Warunki polityczne w ,okresie PRL jako przesłanka zawieszenia biegu zasiedzenia&ensp, , 83

Wstrzymanie biegu zasiedzenia&ensp, 89
Przerwanie biegu zasiedzenia&ensp, 90

4.1. ,Zasady ogólne&ensp, , 90
4.2. ,Czynności przerywające bieg zasiedzenia&ensp, , 91
4.3. ,Czynności nieprzerywające biegu zasiedzenia&ensp, , 98

Doliczenia okresu posiadania poprzednika prawnego&ensp, 102

5.1. ,Zasady ogólne&ensp, , 102
5.2. ,Doliczenie okresu posiadania spadkodawcy przez spadkobiercę samowolnie przejmującego posiadanie&ensp, , 104
5.2.1. ,Stanowisko przemawiające za doliczaniem okresu posiadania spadkodawcy tylko w ,zakresie udziału odpowiadającego udziałowi w ,spadku&ensp, , 104
5.2.2. ,Stanowisko przemawiające za możliwością pełnego doliczenia okresu posiadania spadkodawcy niezależnie od wysokości udziału w ,spadku&ensp, , 106
5.2.3. ,Doliczenie okresu posiadania spadkodawcy przez jednego ze spadkobierców na podstawie nieformalnego działu spadku&ensp, , 108
,
Rozdział V. Ograniczenia i ,wyłączenia możliwości zasiedzenia&ensp, , 110

Nabycie przez zasiedzenie nieruchomości rolnej od 30.04.2019 ,r.&ensp, 110

1.1. ,Zasady ogólne&ensp, , 110
1.2. ,Definicja rolnika indywidualnego&ensp, , 111
1.3. ,Wyjątki od ograniczeń nabywania nieruchomości rolnej&ensp, , 112
1.4. ,Krytyka przyjętych rozwiązań&ensp, , 115

Nabycie przez zasiedzenie lasu państwowego&ensp, 117
Nabycie przez zasiedzenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu&ensp, 118
Nabycie nieruchomości w ,drodze zasiedzenia przez cudzoziemca&ensp, 119
Wyłączenie zasiedzenia gruntów pod wodami publicznymi 121
Wyłączenie zasiedzenia drogi publicznej 122

6.1. ,Zasady ogólne , 122
6.2. ,Możliwość zasiedzenia pasa drogowego w ,przypadku faktycznego i ,prawnego urządzenia samej drogi , 123
6.3. ,Zasiedzenie drogi i ,pasa drogowego w ,sytuacji braku faktycznego urządzenia drogi , 125

Wyłączenie zasiedzenia lotnisk 126
Inne wyłączenia i ,ograniczenia zasiedzenia 126

,
Rozdział VI. Zasiedzenie a ,art. ,5 ,k.c. , 128

Zasady ogólne 128
Zasiedzenie w ,kontekście nadużycia prawa podmiotowego 129
Przerwanie biegu zasiedzenia jako forma nadużycia prawa podmiotowego 133

,
Rozdział VII. Zasiedzenie a ,rozgraniczenie , 136

Kwestia uwzględnienia zasiedzenia na etapie administracyjnym postępowania rozgraniczeniowego 136
Kwestia uwzględnienia zasiedzenia na sądowym etapie postępowania rozgraniczeniowego 137
Wniosek o ,wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego a ,przerwanie biegu zasiedzenia 138

,
Rozdział VIII. Zasiedzenie a ,inne sposoby nabycia własności na skutek upływu czasu , 141

Przemilczenie 141
Uwłaszczenie 143

2.1. ,Zasady ogólne , 143
2.2. ,Wpływ orzeczenia o ,uwłaszczeniu na kwestię zasiedzenia nieruchomości rolnej , 144
,
Rozdział IX. Zasiedzenie prawa użytkowania wieczystego , 149

Możliwość zasiedzenia prawa użytkowania wieczystego 150
Dopuszczalność nabycia przez zasiedzenie prawa własności nieruchomości oddanej w ,wieczyste użytkowanie 153
Możliwość zasiedzenia prawa własności nieruchomości przez użytkownika wieczystego działki sąsiadującej 154
Możliwość zaliczania okresu posiadania użytkowania wieczystego do okresu samoistnego posiadania nieruchomości prowadzącego do nabycia jej własności przez zasiedzenie 155
Przerwanie biegu zasiedzenia prawa własności nieruchomości przez jej użytkownika wieczystego 156

,
Rozdział X. Przepisy przejściowe i ,wprowadzające , 158

Przepisy obowiązujące przed wejściem w ,życie dekretu z ,11.10.1946 ,r. ,&ndash, Prawo rzeczowe 158
Przepisy dekretu z ,11.10.1946 ,r. ,&ndash, Prawo rzeczowe 160
Przepisy kodeksu cywilnego od wejścia w ,życie do 1.10.1990 ,r. 162

3.1. ,Okresy zasiedzenia , 162
3.2. ,Zakaz zasiadywania nieruchomości państwowych , 163
3.3. ,Przepisy przejściowe , 163

Przepisy kodeksu cywilnego od 1.10.1990 ,r. 164

4.1. ,Okresy zasiedzenia , 164
4.2. ,Zniesienie zakazu zasiadywania nieruchomości państwowych i ,przepisy przejściowe , 165
4.3. ,Rozbieżności co do wykładni przepisów przejściowych , 166
,
Część druga
Wybrane problemy procesowe (Jan Paweł Górski) , 171
Rozdział I. Wniosek o ,stwierdzenie zasiedzenia , 173

Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o ,stwierdzenie zasiedzenia 174
Elementy wniosku o ,zasiedzenie własności nieruchomości 177

2.1. Obligatoryjne i ,fakultatywne elementy wniosku , 178
2.2. Wniosek o ,zabezpieczenie postępowania , 179

Rozpoznanie wniosku o ,zasiedzenie na rozprawie 181
Związanie sądu żądaniem wniosku o ,zasiedzenie, odpowiednie stosowanie przepisów o ,stwierdzeniu nabycia spadku i ,przedmiotu zapisu windykacyjnego 182

4.1. ,Związanie podmiotowe , 183
4.2. ,Związanie podmiotowe w ,przypadku zasiedzenia, do którego doszło w ,trakcie trwania małżeństwa , 187
4.3. ,Związanie przedmiotowe , 189

Zarzut zasiedzenia, zasiedzenie jako przesłanka rozstrzygnięcia 191
Ograniczenie możliwości powoływania się na zasiedzenie w ,sprawach podziałowych 192

,
Rozdział II. Uczestnicy postępowania , 194

Uzyskanie statusu uczestnika 195

1.1. ,Wskazanie uczestnika we wniosku wszczynającym postępowanie , 195
1.2. ,Status uczestnika na skutek wzięcia udziału w ,sprawie , 197
1.3. ,Wezwanie do udziału w ,sprawie przez sąd , 200
1.4. ,Odmowa dalszego udziału w ,postępowaniu , 201

Praktyka ustalania kręgu uczestników postępowania o ,zasiedzenie 203

2.1. ,Rozłożenie obowiązku wskazania uczestników pomiędzy wnioskodawcą a ,sądem , 205
2.2. ,W jaki sposób należy wskazać następców prawnych zmarłego właściciela nieruchomości , 207

Wezwanie zainteresowanych przez ogłoszenie 211
Ustanowienie kuratora dla osób nieznanych z ,miejsca pobytu 212
Skutki niewezwania zainteresowanych 213

,
Rozdział III. Dowody , 215

Wnioski dowodowe 215
Charakterystyka dowodów w ,sprawach o ,zasiedzenie 217
Pominięcie wniosków dowodowych w ,sprawie o ,zasiedzenie 218
Koncentracja dowodów 220

4.1. ,Koncentracja dowodów w ,postępowaniu przed sądem I ,instancji , 220
4.2. ,Koncentracja dowodów w ,postępowaniu apelacyjnym , 222
4.3. ,Przeprowadzenie dowodów z ,naruszeniem przepisów o ,koncentracji , 225

Dopuszczenie przez sąd dowodu z ,urzędu 226
Uproszczona forma przeprowadzenia dowodu z ,art. ,515 ,k.p.c. 233

,
Rozdział IV. Orzeczenie o ,zasiedzeniu i ,jego zaskarżanie , 237

Rodzaje postanowień o ,zasiedzeniu 237

1.1. ,Postanowienia wstępne , 237
1.2. ,Postanowienia częściowe , 240

Treść orzeczenia o ,zasiedzeniu 240
Uwagi na temat apelacji w ,sprawie o ,zasiedzenie 242

3.1. ,Uwagi ogólne o ,apelacji , 242
3.2. ,Pokrzywdzenie orzeczeniem (gravamen) , 243
3.3. ,Wniosek o ,uzupełnienie postanowienia a ,apelacja w ,przypadku tzw. orzeczenia nieistniejącego , 244
3.4. ,Zakaz reformationis in peius w ,sprawie o ,zasiedzenie , 247
3.5. ,Zakres kognicji sądu odwoławczego w ,sprawach o ,zasiedzenie , 248

Uwagi o ,skardze z ,art. ,524 §, ,2 ,k.p.c. 248
Skargi przysługujące od prawomocnego postanowienia o ,zasiedzeniu do Sądu Najwyższego 253

5.1. ,Skarga kasacyjna , 253
5.2. ,Skarga o ,stwierdzenie niezgodności z ,prawem prawomocnego orzeczenia , 253
5.3. ,Skarga nadzwyczajna , 254
,
Rozdział V. Prawomocność postanowień o ,zasiedzeniu i ,jego skutki , 256

Prawomocność postanowień pozytywnych 256

1.1. ,Prawomocność w ,ujęciu pozytywnym i ,negatywnym , 256
1.2. ,Prawomocność w ,ujęciu przedmiotowym i ,podmiotowym , 257

Prawomocność postanowień negatywnych, wniosek o ,zmianę prawomocnego postanowienia z ,art. ,523 ,k.p.c. 261

2.1. ,Zmiana prawomocnego postanowienia negatywnego z ,uwagi na zmianę okoliczności ,&ndash, uwagi ogólne , 261
2.2. ,Prekluzja dowodów , 262
2.3. ,Okoliczności uzasadniające zmianę postanowienia w ,trybie art. ,523 ,k.p.c. , 263
2.4. ,Wniosek z ,art. ,523 ,k.p.c. ,&ndash, kwestie proceduralne , 266

Wpis orzeczenia stwierdzającego zasiedzenie w ,księdze wieczystej 267
Zasiedzenie a ,rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych 267
Zasiedzenie a ,roszczenia uzupełniające 269
Zasiedzenie a ,prawa rzeczowe ograniczone 274

6.1. ,Zasady ogólne , 274
6.2. ,Zasiedzenie a ,hipoteka , 275
6.3. ,Zasiedzenie a ,wygaśnięcie służebności z ,art. ,293 §, ,1 ,k.c. , 278

Zasiedzenie a ,prawa osobiste i ,roszczenia 279
Podatek od zasiedzenia 281

8.1. ,Uwagi ogólne , 281
8.2. ,Zwolnienia z ,podatku , 281
8.2.1. ,Gospodarstwo rolne , 281
8.2.2. ,Pozostałe zwolnienia , 283
8.3. ,Podstawa opodatkowania ,&ndash, wyłączenie nakładów dokonanych przez nabywcę , 283
Aneks ,&ndash, przykładowy wniosek o ,zasiedzenie , 287
Literatura , 293