ebook Złudzenia wyboru Jarosław Flis

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2014

Obywatele chcą przez głosowanie wyrazić to, co dla nich ważne, kandydaci chcą zdobyć mandat, przywódcy partii walczą o władzę – wybory są grą, w której każdy zmierza do własnych celów. Ta gra ma swoje formalne reguły, narzucane przez system wyborczy. Ma jednak także zasady niepisane – powstają one tam, gdzie stałe wzory społecznych dążeń wciskają się w ramy nadane przez prawo. Niepisane zasady mogą się rozmijać z zamysłem ustawodawcy, potoczną wiedzą czy nawet zdrowym rozsądkiem. Dzieje się tak, jeśli formalne reguły nie pasują do społecznych wyobrażeń. Nieuchronnie powstają wtedy złudzenia – jedne mniej, inne bardziej szkodliwe. Książka ta jest dogłębnym studium polskiego systemu wyborczego, pokazującym takie właśnie złudzenia.
Praca od początku uderza swoją oryginalnością. Choć Autor niewątpliwie jest dobrze obeznany z literaturą przedmiotu, nie epatuje teorią, co nierzadkie w pracach naukowych, ale używa jej jako praktycznego narzędzia analizy. Jego ambicję stanowi kwestionowanie utartych sądów na temat polskiej ordynacji. Praca ta jest nie tylko solidnym i pod wieloma względami nowatorskim dziełem naukowym, ale także ważnym wkładem w dyskusję publiczną na temat polskiego systemu wyborczego”.
Z recenzji dr hab. Artura Wołka

Spis treści ebooka Złudzenia wyboru

WSTĘP – JAK POWSTAJĄ ZŁUDZENIA? 7

1. MIĘDZY BADACZAMI 11
1.1. Spojrzenia na wybór 12
1.1.1. Uwaga wyborców 13
1.1.2. Oferta polityków 19
1.1.3. Opis pośredników 25
Podsumowanie 29
1.2. Cechy systemu wyborczego 29
1.2.1. Kolejność i udział 31
1.2.2. Proporcjonalność i większość 40
1.2.3. Ekspresja i strategia 44
Podsumowanie 51
1.3. Rozpoznanie – senat 2007 53
1.3.1. Mechanizm ordynacji 54
1.3.2. Zachowania wyborcy 64
1.3.3. Strategie partii 70
Podsumowanie 82
Podsumowanie części 1 85

2. MIĘDZY PARTIAMI 89
2.1. Mapa podziałów 94
2.1.1. Podziały ideowe 96
2.1.2. Podziały terytorialne 104
2.1.3. Podziały historyczne 120
Podsumowanie 137
2.2. Proporcjonalność w praktyce 140
2.2.1. Próg wyborczy 141
2.2.2. Waga głosu 149
2.2.3. Kolejność w okręgach 154
Podsumowanie 163
2.3. Zyski i straty w mandatach 168
2.3.1. Waga i skala zmian 170
2.3.2. Zmiany w okręgach 178
2.3.3. Zewnętrzny margines zwycięstwa 189
Podsumowanie 196
Podsumowanie części 2 198

3. MIĘDZY KANDYDATAMI 201
3.1. Wynik rywalizacji 204
3.1.1. Miejsca mandatowe 208
3.1.2. Zróżnicowanie poparcia 217
3.1.3. Przetasowania 225
Podsumowanie 235
3.2. Sukces – wkład i udział 237
3.2.1. Kolejność i udziały 238
3.2.2. Lista koalicyjna 249
3.2.3. Efekty kwot 254
Podsumowanie 261
3.3. Waga rywali 263
3.3.1. Reelekcja posłów 266
3.3.2. Margines wewnętrzny 275
3.3.3. Porównanie marginesów 282
Podsumowanie 292
Podsumowanie części 3 294

4. MIĘDZY WYBORCAMI 297
4.1. Wzory głosowania 302
4.1.1. Siła liderów list 306
4.1.2. Lokalni konkurenci 319
4.1.3. Lokomotywy wyborcze 329
Podsumowanie 338
4.2. Więzi terytorialne 341
4.2.1. Układy powiązań 342
4.2.2. Rodzaje posłów 354
4.2.3. Reprezentacja powiatów 361
Podsumowanie 372
4.3. Perspektywa przegranych 374
4.3.1. Los lokalnych zwycięzców 376
4.3.2. Promocja i frustracja 386
4.3.3. Głosy zmarnowane 393
Podsumowanie 404
Podsumowanie części 4 405

ZAKOŃCZENIE – SIEDEM KRĘGÓW LABIRYNTU 409
BIBLIOGRAFIA 419
SPIS TABEL I ILUSTRACJI 429