ebook Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 11, Ludzie i prace "Oneg Szabat"

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2013

Dokumenty zebrane w tym tomie dotyczą działalności zespołu "Oneg Szabat" – tajnej organizacji getta warszawskiego, która była swoistym instytutem naukowo-badawczym, jedyną tego typu placówką na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką.

Dokumentacja jest podzielona na kilka grup. W pierwszej znalazły się materiały o charakterze personalnym, m.in. lista adresowa współpracowników "Oneg Szabat". Do drugiej grupy włączono spisy archiwalne dokumentów zdeponowanych w zbiorach ARG. Pokazują one metody i efekty pracy zespołu, a jednocześnie informują o osobach biorących udział w jego działalności. Dokumenty z trzeciej grupy dotyczą programu naukowego zespołu. Są to konspekty, plany i ankiety służące do zbierania dokumentacji historycznej przeznaczonej do monografii naukowej o losach ludności żydowskiej podczas wojny. Dwie ostatnie grupy odnoszą się do działalności informacyjnej "Oneg Szabat". Obejmują biuletyny "Oneg Szabat" i "Wiadomości ARG", czyli serwisy informacyjne zbierające dane o losie różnych skupisk żydowskich na ziemiach polskich, a także najważniejsze materiały dokumentujące przebieg Zagłady: raporty o ośrodku zagłady w Chełmnie nad Nerem, raporty "Drugi etap", "Gehenna Żydów polskich" i wreszcie raport o akcji likwidacyjnej w getcie warszawskim w 1942 r.

Do papierowej wersji książki dołączona jest płyta zawierająca zeskanowane oryginały opublikowanych dokumentów.

Spis treści ebooka Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 11, Ludzie i prace "Oneg Szabat"

Wykaz skrótów XI
Wstęp XVII
Emanuel Ringelblum XVIII
„Oneg Szabat” XXIII
Księga kasowa XXVIII
Ewidencja Archiwum Getta XXXIV
Autorzy i kopiści XXXIX
Program badań – ankiety i konspekty L
Biuletyny LII
Raporty „Oneg Szabat” LIX
Nota edytorska LXX

ROZDZIAŁ I. „ONEG SZABAT”: SPRAWY PERSONALNE I ORGANIZACYJNE 1

Dok. 1. B.d., Warszawa-getto. [Hersz Wasser], Lista adresowa 37 osób (współpracowników „Oneg Szabat”) 2
Dok. 2. B.d., Warszawa-getto. [Hersz Wasser], Lista 2. Wykaz nazwisk współpracowników „Oneg Szabat” 4
Dok. 3. B.d., Warszawa-getto. [Hersz Wasser], Wykaz osób (z rodzinami i adresami) związanych z „Oneg Szabat”. Lista wypłat z 9.01.1942 6
Dok. 4. B.d., Warszawa-getto. Hersz Wasser, Notatki dotyczące działalności [?] „Oneg Szabat” 7
Dok. 5. B.d., Warszawa-getto. N.N., Notatki. Nazwiska, adresy (m.in. współpracowników „Oneg Szabat”) 8
Dok. 6. 9.11.1940–7.08.1942, Warszawa-getto. [Menachem Mendel Kohn], Księga kasowa zespołu „Oneg Szabatˮ 10
Dok. 7. [06.1942], Warszawa-getto. [Hersz Wasser], Notatki. Lista honorariów współpracowników „Oneg Szabat”. Rachunki 49

ROZDZIAŁ II. EWIDENCJA ARCHIWUM GETTA 51

Dok. 8. 06–07.1942, Warszawa-getto. [Hersz Wasser], Spisy materiałów archiwalnych „Oneg Szabat” (fragmenty) 52
Dok. 9. 06–07.1942, Warszawa-getto. Spisy materiałów archiwalnych włączonych do zbiorów „Oneg Szabat” (fragmenty) 83
Dok. 10. 11.1941–07.1942, Warszawa-getto. N.N., „Wykaz druków”. Spis materiałów archiwalnych zebranych przez „Oneg Szabat” 90

ROZDZIAŁ III. ANKIETY I KONSPEKTY DO MONOGRAFII „DWA I PÓŁ ROKU WOJNY” 115

Zagadnienia ogólne 116
Dok. 11. Po 22.01.1942, Warszawa-getto. עטלײַוועגסױא ףױא סרוקנאָק ןשיפֿאַרגאָטקאַפֿ ןופֿ םיללכּ" "טײַצהמחלימ רעד ןיא ןבעל ןשידיי ןופֿ סעמעט [„Projekt konkursu faktograficznego na opracowanie wybranych tematów z życia Żydów w czasie wojny”] 116
Dok. 12. Po 03.1940, Warszawa-getto. [Eliasz Gutkowski], Notatki do chronologii niemieckich zarządzeń wymierzonych przeciw Żydom w GG (listopad 1939 – marzec 1940) – ograniczenia pieniężno-majątkowe 117
Dok. 13. Po 03.1942, Warszawa-getto. N.N., Tezy opracowania o stosunkach żydowsko-niemieckich 118
Dok. 14. [Po 06.1942], Warszawa-getto. N.N., „Stosunki niemiecko-żydowskie (tezy)” 119
Dok. 15. Po 03.1942, Warszawa-getto. [Emanuel Ringelblum, Eliasz Gutkowski?], Konspekt opracowania pt. „Stosunki polsko-żydowskie” 122

Dzieje skupisk żydowskich 126
Dok. 16. B.d., Warszawa-getto. [Emanuel Ringelblum?], "עטעקנאַ" [„Ankieta”] przeznaczona do zbierania materiałów o losach skupisk żydowskich (miasteczek) na terenie Polski przed wojną i podczas okupacji hitlerowskiej 126
Dok. 17. Pocz. 1942 [?], Warszawa-getto. Tematy ogólne do opracowania monografii o żydowskich skupiskach (miasteczkach) w okresie okupacji 129
Dok. 18. Pocz. 1942, Warszawa-getto. N.N., Konspekt opracowania dotyczącego życia Żydów w miastach i miasteczkach Polski przed wojną i po wybuchu wojny. Ze zbioru materiałów pt. "המחלמ ראָי עבלאַה אַ ןוא ײװצ" [„Dwa i pół roku wojny”] 133
Dok. 19. [Po 10.1941], Warszawa-getto. N.N., Konspekt opracowania pt. ןזעיגילער ןופֿ" "ןבעל [„Z życia religijnego”] 135

Badania nad sytuacją kobiet i młodzieży 136
Dok. 20. Po 28.08.1941, Warszawa-getto. [Emanuel Ringelblum], Konspekt opracowania dotyczącego kobiety żydowskiej (fragment) 136
Dok. 21. 1942, Warszawa-getto. N.N., רעבמעטפעס טײַז עשראַוו ןיא ױרפֿ עשידיי יד .טקעפסאָרפ" "1941 עדנע זיב 1939 [„Projekt. Kobieta żydowska w Warszawie od września 1939 do końca 1941”] 138
Dok. 22. B.d., Warszawa-getto. N.N., Opracowanie pt. -טנגוי ןופֿ ןזעט ןוא ןעגנוגנידאַב" "סרוקנאָק [„Warunki i tezy konkursu dla młodzieży”] 140
Dok. 23. Pocz. 1942, Warszawa-getto. N.N., Ankieta dla młodzieży żydowskiej w Warszawie. Ze zbioru materiałów pt. "המחלמ ראָי עבלאַה אַ ןוא ײװצ" [„Dwa i pół roku wojny”] 142
Dok. 24. B.d., Warszawa-getto. N.N., Ankieta do zbierania materiałów na temat sytuacji życiowej i postaw młodzieży żydowskiej 143
Dok. 25. B.d., Warszawa-getto. [Emanuel Ringelblum], Konspekt opracowania dotyczącego młodzieży żydowskiej (fragment) 147

Badania nad gettem warszawskim 148
Dok. 26. [Po 15.11.1940], Warszawa-getto. [Eliasz Gutkowski], Spis tematów do opracowania obejmującego różne dziedziny życia getta warszawskiego 148
Dok. 27. [Po 1.02.1942], Warszawa-getto. N.N., „Plan monografii «Sytuacja dzielnicy żydowskiej w Warszawie w 1941 r. w liczbach»” 152
Dok. 28. Pocz. 1942, Warszawa-getto. N.N., „Ulica”. Konspekt opracowania na temat ulicy w getcie, jej wyglądu, życia mieszkańców itd. 155
Dok. 29. Pocz. 1942, Warszawa-getto. N.N., Zbiór materiałów pt. ראָי עבלאַה אַ ןוא ײװצ" "המחלמ [„Dwa i pół roku wojny”]. Ankiety, wykazy imienne, konspekty opracowań do rozprawy na temat życia ludności żydowskiej w czasie wojny i okupacji (1939–1941) 156
Dok. 30. Po 09.1941, Warszawa-getto. N.N., Konspekt opracowania na temat bibliotek, księgarni i czytelnictwa wśród ludności żydowskiej w Warszawie w okresie od września 1939 do września 1941 r. Projekt ankiety dla właścicieli bibliotek i księgarni w getcie 167
Dok. 31. Pocz. 1942, Warszawa-getto. N.N., Konspekt opracowania o komitetach domowych w getcie warszawskim 170
Dok. 32. b.d., Warszawa-getto. N.N., Konspekt opracowania na temat genezy i działania kuchni ludowych 173
Dok. 33. Pocz. 1942, Warszawa-getto. N.N., "תובֿנג ־ עיצפוראָק :עמעט רעד וצ ןזעט" [„Tezy do tematu: korupcja – złodziejstwo”] 174
Dok. 34. [Po 12.1941], Warszawa-getto. N.N., „Biuro kwaterunkowe (tezy)”. Konspekt opracowania dotyczącego spraw mieszkaniowych getta warszawskiego 177
Dok. 35. [Po 11.1941], Warszawa-getto. N.N., Konspekt opracowania o Służbie Porządkowej w getcie (fragment) 178
Dok. 36. [Po 12.1941], Warszawa-getto. N.N., „Służba Porządkowa (tezy)”. Konspekt opracowania 180
Dok. 37. [Po 11.1941], Warszawa-getto. N.N., „Areszt przy Gęsiej (tezy)” 182
Dok. 38. B.d., Warszawa-getto. N.N., „Tezy do pracy o rzemiośle żydowskim” 184
Dok. 39. B.d., Warszawa-getto. N.N., „Rzemiosło i drobny przemysł (tezy)” 186
Dok. 40. B.d., Warszawa-getto. N.N., „Plan pracy o nominalnych i realnych zarobkach rzemieślnika, chałupnika i robotnika żydowskiego” 189
Dok. 41. [1942], Warszawa-getto. N.N., "1942-1939 עשראַוו ןיא לדנאַה עשידיי" [„Handel żydowski w Warszawie 1939–1942”]. Konspekt opracowania 190
Dok. 42. Po 12.1941, Warszawa-getto. N.N., „Shopy (tezy)”. Konspekt opracowania 192
Dok. 43. [Po 09.1942], Warszawa-getto. N.N., Konspekt do pracy o szopach w getcie warszawskim 194
Dok. 44. [Po 09.1942], Warszawa-getto. N.N., Opracowanie pt. "ץושקרעוו" [„Werkschutz”]. Konspekt do pracy o żydowskiej straży fabrycznej w szopach 197
Dok. 45. Po 09.1942, Warszawa-getto. N.N., Plan opracowania o przebiegu akcji likwidacyjnej getta warszawskiego 198
Dok. 46. Po 09.1942, Warszawa-getto. N.N., Opracowanie pt. "טכיראַב םוצ ןזעט" [„Tezy do sprawozdania”]. Konspekt opracowania o przygotowaniach i przebiegu akcji likwidacyjnej w getcie warszawskim w 1942 r. 199

ROZDZIAŁ IV. BIULETYNY „ONEG SZABAT” I „WIADOMOŚCI” ARG 205

Dok. 47. [Po 27.03.1942], Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat”: "ןעגנולייטטימ" [„Wiadomości”], nr 1. "גנוטאָרסױא רעשיזיפֿ ןופֿ ןכייצ ןרעטנוא גנורעקלעפֿאַב עשידיי יד" [„Lud- ność żydowska pod znakiem fizycznej zagłady”], zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w marcu 1942 r. 206
Dok. 48. 03.04.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w marcu 1942 r. 210
Dok. 49. 12.04.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie lipiec 1941 – marzec 1942 r. 214
Dok. 50. 12.04.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie lipiec 1941 – marzec 1942 r. 219
Dok. 51. 5.05.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie marzec–kwiecień 1942 r. 221
Dok. 52. 20 [22].05.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie kwiecień–maj 1942 r. 226
Dok. 53. 29.05.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” pt.: ןוא ןײַפ ןופֿ הליגמ יד" "גנוטאָרסױא [„Opowieść o męce i zagładzie”], zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie kwiecień–maj 1942 r. 228
Dok. 54. 8.06.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie maj–czerwiec 1942 r. 231
Dok. 55. 11.06.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie luty–maj 1942 r. 233
Dok. 56. 13.06.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych państwach Europy Zachodniej 234
Dok. 57. 18.06.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie kwiecień–czerwiec 1942 r. 235
Dok. 58. 24.06.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie kwiecień–czerwiec 1942 r. 240
Dok. 59. 25/30.06.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie maj–czerwiec 1942 r. 243
Dok. 60. 2.07.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie kwiecień–lipiec 1942 r. 246
Dok. 61. 3.07.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie luty–lipiec 1942 r. 249
Dok. 62. 8.07.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie maj–lipiec 1942 r. 252
Dok. 63. 18.07.1942, Warszawa-getto. Biuletyn „Oneg Szabat” zawierający informacje na temat sytuacji Żydów w różnych miejscowościach na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie luty–lipiec 1942 r. 255
Dok. 64. 14.11.1942–15.01.1943, Warszawa-getto. „Wiadomości. ARG”, nr 1–6. Konspiracyjne pismo Komisji Koordynacyjnej Żydowskiego Komitetu Narodowego i Bundu, opracowywane przez członków „Oneg Szabat” 258

ROZDZIAŁ V. RAPORTY „ONEG SZABAT” 299

Dok. 65. 03.1942, Warszawa-getto. Raport „Oneg Szabat” pt. „Wypadki chełmińskie”. Opis masowej zagłady Żydów w Chełmnie nad Nerem 300
Dok. 66. 04.1942, Warszawa-getto. Raport „Oneg Szabat” pt. „Drugi etap”. Opis masowej zagłady Żydów na ziemiach polskich-305
Dok. 67. 06.1942, Warszawa-getto. Raport „Oneg Szabat” pt. „Gehenna Żydów polskich pod okupacją niemiecką” 311
Dok. 68. 15.11.1942, Warszawa-getto. Raport pt. „Likwidacja żydowskiej Warszawy” opracowany przez organizacje konspiracyjne getta warszawskiego, skierowany do Rządu RP w Londynie i rządów państw sprzymierzonych. Opis akcji wysiedleńczej z getta warszawskiego 22.07–21.09.1942 r., opis obozu zagłady Treblinka II 330

Słownik terminów 388
Bibliografia 398
Summary 403
Indeks osób 406
Indeks geograficzny 417
Wykaz sygnatur 427