ebook Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 12, Rada Żydowska w Warszawie (1939-1943)

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2014

Materiał prezentowany w niniejszym tomie, w przeważającej części publikowany po raz pierwszy, dokumentuje pracę instytucji administrującej największym skupiskiem Żydów w okupowanej Europie. Publikacja obejmuje prawie wszystkie dokumenty związane z warszawskim Judenratem, które zachowały się w Konspiracyjnym Archiwum Getta Warszawy. Nie uwzględnione zostały jedynie pojedyncze pozycje publikowane już we wcześniejszych tomach serii Archiwum Ringelbluma.

Tom podzielony jest na dwie zasadnicze części: do 22 lipca 1942 r. oraz po tej dacie. Moment rozpoczęcia tzw. wielkiej akcji likwidacyjnej stał się tragiczną cezurą nie tylko w życiu mieszkańców warszawskiego getta, ale także w historii instytucji Rady Żydowskiej. Część pierwsza dokumentuje więc walkę społeczności żydowskiej o przetrwanie, druga ilustruje okoliczności śmierci mieszkańców warszawskiego getta.

Czytelnik znajdzie w niniejszym tomie m.in. bogatą korespondencję Rady ze zwierzchnimi instytucjami niemieckimi. Niezwykle ciekawą część publikacji stanowią też dokumenty wewnętrzne Rady - materiały różnych wydziałów i agend, w tym Służby Porządkowej (m.in. rozkazy dzienne Józefa Szeryńskiego, szefa policji żydowskiej).

Do papierowej wersji książki dołączona jest płyta zawierająca zeskanowane oryginały opublikowanych dokumentów.

Spis treści ebooka Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, tom 12, Rada Żydowska w Warszawie (1939-1943)

Wykaz skrótów XIX
Wstęp XXVII
Nota edytorska XXXIX

CZĘŚĆ I. RADA ŻYDOWSKA DO 22 LIPCA 1942 R. 1

1a. Zarządzenia i obwieszczenia niemieckich władz okupacyjnych i instytucji miasta Warszawy 2

Dok. 1. Po 09.1939, b.m. [Władze niemieckie GG], Wykaz dokumentów potrzebnych do wyrobienia paszportu (fragment [?]) 2
Dok. 2. Po 07.1940, b.m. Zbiór dokumentów (okólników) niemieckich władz okupacyjnych GG dotyczących przymusu pracy dla ludności żydowskiej (fragmenty) 3
Dok. 3. 1941, GG (Warszawa). Blankiet „Karty rozpoznawczej »J« dla Żydów” 13
Dok. 4. 1940–1941, Warszawa. Zarząd Miejski m. Warszawy. Dyrekcja Tramwajów i Autobusów, Karty podstawowe (bilety miesięczne dla Żydów) 14
Dok. 5. 1940, Warszawa. Zarząd Miejski w Warszawie, „Karta opałowa 1940/1941 r.” 14
Dok. 6. 10.1941, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Obwieszczenie z 23.10.1941 r. o nowych granicach getta 15
Dok. 7. 11.1941, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Obwieszczenie o rozstrzelaniu 17.11.1941 r. 8 Żydów za bezprawne opuszczenie getta 15
Dok. 8. 25.12.1941, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Zarządzenie o nakazie wydania futer i odzieży futrzanej pod groźbą rozstrzelania 17
Dok. 9. 12.1941, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warsza- wie, Heinz Auerswald, Zarządzenie z 25.12.1941 r. o nakazie wydania futer do 28.12.1941 r. 17
Dok. 10. 01.1942, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Obwieszczenie z 8.01.1942 r. o nakazie wydania nart i butów narciarskich 17
Dok. 11. 02.1942, Warszawa. „Mitteilungsblatt für den jüdischen Wohnbezirk in Warschau” [„Urzędowy biuletyn dla żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie”], nr 1 z 1.02.1942 r. 18
Dok. 12. 30.04.1942, Warszawa. Starosta miejski w Warszawie. Dyrektor Policji dr [Otto] Bethke, Obwieszczenie o obowiązku przestrzegania przepisów ruchu drogowego 36
Dok. 13. 9.07.1942, Warszawa. Urząd Miar przy komisarzu dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Obwieszczenie dotyczące obowiązkowej rejestracji narzędzi mierniczych w getcie warszawskim 37

1b. Korespondencja z niemieckimi władzami okupacyjnymi i instytucjami m. Warszawy 39

Dok. 14. Po 1.02.[1940?], Warszawa. Prezydent miasta Warszawy, Pismo z 1.02.[1940?] r. do [Zakładu Oczyszczania Miasta] i RŻ w Warszawie w sprawie dostarczania robotników do odśnieżania miasta 39
Dok. 15. Po 06.1940, Warszawa. Firma Wilh[elm] Kuhmichel (Saarbrücken 3, Am Hom- burg 35) w Warszawie, Pismo z 6.06.1940 r. do RŻ w Warszawie dotyczące dostarczenia robotników do elektrowni 40
Dok. 16. Po 6.08.1940, Warszawa. [Wydział Pracy w rządzie GG], Pismo dr. Frauendorfera dotyczące pracy i wynagradzania Żydów 41
Dok. 17. Po 16.11.1940, Warszawa-getto. Urząd Pracy [Arbeitsamt] w Warszawie, Pismo z 16.11.1940 r. do RŻ w Warszawie w sprawie dostarczenia robotników do pracy w Puławach i Łęcznej 42
Dok. 18. Po 4.08.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Korespondencja dotycząca domów znajdujących się w pobliżu więzienia „Pawiak” (31.07–4.08.1941 r.) 44
Dok. 19. Po 8.10.1941, Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie?], Notatka dla władz niemieckich („Notiz für Herrn Direktor Stark”) dotycząca walki z wszawicą 46
Dok. 20. Po 26.09.1941, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Pismo z 26.09.1941 r. do RŻ w Warszawie. Nakaz opuszczenia do 5.10.1941 r. przez ludność żydowską domów położonych po południowej stronie ul. Siennej i na południe od ul. Siennej, przy ulicach: Twardej, Sosnowej i Wielkiej 48
Dok. 21. Po 21.10.1941, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Pismo z 21.10.1941 r. do przewodniczącego RŻ w Warszawie z nakazem opuszczenia do 26.10.1941 r. przez ludność żydowską domów wyłączonych z granic getta 49
Dok. 22. 21.10.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Pismo okólne do administratorów domów. Nakaz opuszczenia domu przez wszystkich lokatorów do 26.10.1941 r. 50
Dok. 23. 09–12.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Korespondencja z komisarzem dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinzem Auerswaldem [30 pism] 51
Dok. 24. Po 8.01.1942, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Pismo z 30.12.1941 r. do RŻ w Warszawie dotyczące zaopatrzenia getta warszawskiego w chleb 80
Dok. 25. Po 26.02.1942, przed 15.03.1942, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Pismo z 02/03.1942 do przewodniczącego RŻ w Warszawie dotyczące kwestii personalnych 82
Dok. 26. 09.1941–03.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Korespondencja z komisarzem dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinzem Auerswaldem [7 pism] 83
Dok. 27. Po 11.03.1942, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Pismo do RŻ w Warszawie dotyczące obowiązku meldunkowego oficerów WP 89
Dok. 28. Po 10.04.1942, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, Pismo z 8.04.1942 r. do przewodniczącego RŻ w Warszawie w sprawie działalności kulturalnej w getcie 91
Dok. 29. Po 05.1942, Warszawa-getto. N.N., Opracowanie pt. „Rok pod rządami komisarza dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie”. Omówienie sytuacji getta pod zarządem dr. Heinza Auerswalda (15.05.1941–15.05.1942) 93
Dok. 30. Po 28.01.1941, Warszawa-getto. Urząd Szefa Dystryktu Warszawa. Wydział Przesiedleń. Placówka Transferu, Pismo do RŻ w Warszawie dotyczące dostarczenia maszyn do szycia 108
Dok. 31. Po 01.1941, Warszawa-getto. Urząd Szefa Dystryktu Warszawa. Wydział Przesiedleń, Dwa pisma z 20.01.1941 r. do RŻ w Warszawie dotyczące nakazu utworzenia w getcie warszawskim kilku dużych zakładów krawieckich, obuwniczych oraz wytwarzających pończochy i skarpety 109
Dok. 32. Po 16.02.1941, Warszawa-getto. Urząd Szefa Dystryktu Warszawa. Wydział Przesiedleń. Placówka Transferu, Pismo do [RŻ w Warszawie] dotyczące utworzenia w getcie warsztatów krawieckich (szopów) (fragment) 111
Dok. 33. Po 28.02.1941, Warszawa-getto. [Urząd Szefa Dystryktu Warszawa. Wydział Przesiedleń]. Placówka Transferu, Pismo do RŻ w Warszawie w sprawie dostarczenia robotników do prac melioracyjnych 112
Dok. 34. Po 19.02.1941, Urząd Szefa Dystryktu Warszawa, Wydział Przesiedleń, Placówka Transferu, Pismo z 19.02.1941 r. do przewodniczącego RŻ w Warszawie. Zezwolenie na noszenie specjalnych opasek przez pracowników poczty żydowskiej 113
Dok. 35. Po 9.03.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Pismo z 9.03.1941 r. do Urzędu Szefa Dystryktu Warszawa, Wydział Przesiedleń, Placówka Transferu, zawierające informację o liczbie wykwalifikowanych rzemieślników na terenie getta (fragment) 114
Dok. 36. Po 03.1941, Warszawa-getto. Urząd Szefa Dystryktu Warszawa, Wydział Przesiedleń, Placówka Transferu, Pismo z 6.03.1941 r. do przewodniczącego RŻ dotyczące zakazu opuszczania getta przez bataliony pracy w związku z epidemią tyfusu 115
Dok. 37. Po 03.1941, Warszawa-getto. [Urząd Szefa Dystryktu Warszawa]. Wydział Przesiedleń. Placówka Transferu, Pismo z 6.[03.1941 r.] do przewodniczącego RŻ dotyczące nakazu przeprowadzania akcji odwszania (począwszy od 7.03.1941 r.) osób udających się do pracy poza granice getta 116
Dok. 38. Po 24.04.1941, Warszawa-getto. Urząd Szefa Dystryktu Warszawa, Pismo z 24.04.1941 r. do RŻ w Warszawie w sprawie obowiązku pracy (za zwolnienie z obowiązku pracy należy pobierać do 500 zł) 117
Dok. 39. Po 23.07.1941, Warszawa-getto. Urząd Szefa Dystryktu Warszawa. Placówka Transferu, Pismo z 23.07.1941 r. do RŻ. Brak zgody na przekazanie fortepianu Michałowi Michałowiczowi z Warszawy (dom uchodźców) 119
Dok. 40. Po 13.10.1941, Warszawa-getto. J. Lex sp. z o.o., Pismo do Transferstelle [Placówki Transferu] w sprawie możliwości korzystania z pracy Żydów na terenie GG 120
Dok. 41. 08–11.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Korespondencja z Transferstelle [Placówką Transferu] [29 pism] 121
Dok. 42. 1941, Warszawa-getto. Urząd Szefa Dystryktu Warszawa. Wydział Przesiedleń. Placówka Transferu, Pismo [do RŻ] dotyczące produkcji czapek w getcie 149
Dok. 43. Po 03.1941, Warszawa-getto. Urząd Szefa Dystryktu Warszawa. Wydział Przesiedleń. Placówka Transferu, Pismo [do RŻ] dotyczące tworzenia szopów (zakładów) stolarskich (fragment) 150
Dok. 44. b.d., Warszawa-getto. Urząd Szefa Dystryktu Warszawa. Wydział Przesiedleń. Placówka Transferu, Pismo do RŻ w Warszawie dotyczące firmy Wiśniewski & Serejski i Słuckin 151
Dok. 45. Po 26.02.1942, Warszawa-getto. Firma Menck, Krüger & Sohn Geflügelimport – Berlin (filia w Warszawie), Pismo do Transferstelle. Prośba o wydanie Maurycemu Klarowi pozwolenia na opuszczenie getta 152
Dok. 46. 15.09.1941–11.06.1942, Warszawa. Sąd Niemiecki w Warszawie, Pisma do Ety Gulbas. Postanowienia sądu w sprawie nienoszenia opaski 153
Dok. 47. Po 28.04.1942, Warszawa-getto. Materiały dotyczące Hindy (Chindy) Buki w związku z jej uwięzieniem w więzieniu na Gęsiej 156
Dok. 48. Po 04.1942, Warszawa-getto. Materiały dotyczące uwięzienia Hirsza Rozenbauma za opuszczenie getta bez zezwolenia 159
Dok. 49. Po 6.07.1942, Warszawa. Szef Sicherheitspolizei i SD na dystrykt warszawski, Obwieszczenie o ustanowieniu nagrody za pomoc w ujęciu sprawcy morderstwa rabunkowego Pauliny Krüger 161

2. Rada Żydowska 162

Przewodniczący Rady Żydowskiej 162

Dok. 50. Po 26.03.1940, Warszawa. Przewodniczący RŻ w Warszawie, A[dam] Czerniaków, Memoriał pt. „Die neuen Aufgaben der Jüdischen Gemeinde in Warschau und die Lage der jüdischen Bevölkerung” [„Nowe zadania gminy żydowskiej w Warszawie i sytuacja ludności żydowskiej”] (26.03.1940 r.) 162
Dok. 51. Po 4.01.1942, Warszawa-getto. Adam Cz[erniaków], Wspomnienie o radcy Beniaminie Zabłudowskim (4.01.1942 r.) 176
Dok. 52. [01.1942], Warszawa-getto. Przewodniczący RŻ w Warszawie, Adam Czer- niaków, Zawiadomienie o nabożeństwie żałobnym w intencji zmarłych członków RŻ 178
Dok. 53. 28.06.1942, Warszawa-getto. Adam Czerniaków, Przemówienie z okazji urodzin Abrahama Gepnera 179

Korespondencja 181

Dok. 54. 10.12.1940, Warszawa-getto. Mina Tyńska (ul. Miła 23 m. 42), Pismo do RŻ w Warszawie. Prośba o przyjęcie do pracy na poczcie 181
Dok. 55. Po 26.06.1941 [?], Warszawa-getto. Pismo robotników szopu krawieckiego nr 12 przy ul. Prostej 14 (2 piętro) do przewodniczącego RŻ, Adama Czerniakowa. Skarga na trudne warunki pracy 182
Dok. 56. 6.07.1941 [?], Warszawa-getto. Pismo robotników szopu krawieckiego nr 12 przy ul. Prostej 14 (2 piętro) do przewodniczącego RŻ, Adama Czerniakowa. Informa- cja o strajku robotników (1.07.1941 r.) na znak protestu za złe traktowanie i wyżywienie 184
Dok. 57. [Po 6.01.1942], Warszawa-getto. Sz[muel] [Samuel] Winter, Pismo do przewodniczącego RŻ w Warszawie, Adama Czerniakowa, dotyczące aresztowania przez SP Salomona, prezesa nieustalonego Komitetu Domowego w getcie warszawskim 186
Dok. 58. Po 23.03.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Korespondencja. 1) Pismo przewodniczącego RŻ, Adama Czerniakowa, do Ubezpieczalni Społecznej, 2) Pismo Referatu Prawnego RŻ do Wydziału Personalnego RŻ dotyczące zgłaszania pracowników RŻ do ubezpieczenia społecznego, 3) Pismo komisarza dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinza Auerswalda, do RŻ zawierające odmowę odroczenia wpłaty grzywny 187
Dok. 59. Po 29.03.1942, Warszawa-getto. Zarząd „Samopomocy” [...], Pismo do przewodniczącego RŻ w Warszawie, Adama Czerniakowa, dotyczące zaopatrzenia w getcie warszawskim w produkty żywnościowe (fragment) 190
Dok. 60. 21.04.1942, Warszawa-getto. Michał Weichert [?], List do [Adama Czerniakowa]. Podziękowanie za pomoc udzieloną podczas choroby 191
Dok. 61. Po 1.04.1942, Warszawa-getto. RŻ w Siedlcach, Pismo do [RŻ w Warszawie] dotyczące Zylbersztejna i N.N. (fragment) 192
Dok. 62. Po 27.04.1942, Warszawa-getto. Zarząd Miejski m. Warszawy, Z[akład] O[czyszczania] M[iasta], Pismo do RŻ w Warszawie. Informacja o wstrzymaniu od 1.06.1942 r. oczyszczania ulic na terenie getta 193
Dok. 63. Po 31.05.1942, Warszawa-getto. N.N., Notatka uzupełniająca w sprawie oczyszczania ulic w dzielnicy żydowskiej 194

Obwieszczenia 201

Dok. 64. Po 13.10.1940, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Komunikat nr 1 w sprawie dzielnicy żydowskiej w Warszawie 201
Dok. 65. 15.01.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Pismo okólne do komitetów domowych w sprawie talonów zwalniających od obowiązku opłaty za karty żywnościowe 206
Dok. 66. 15.04.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Zarządzenie o wprowadzeniu obowiązkowego wypoczynku sobotniego dla mieszkańców dzielnicy żydowskiej 207
Dok. 67. 7.05.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Obwieszczenie o przygotowaniach do obrony przeciwlotniczej 209
Dok. 68. Przed 5.06.1941, Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie?], Zawiadomienie o terminie rejestracji firm, instytucji i pracowników. Ulotka zaadresowana do mieszkańców domu przy ul. Ogrodowej 43 (fragment) 210
Dok. 69. Po 10.10.[1941], Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie?], Obwieszczenie: „Nowe granice Dzielnicy Żydowskiej. Wszyscy z nowo przyłączonych ulic muszą opuścić mieszkania do 10 października b.r.” Zarządzenie dotyczące ludności polskiej 211
Dok. 70. Po 21.10.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Pismo okólne do administracji domów i komitetów domowych. Obwieszczenie dotyczące zmian granic getta z nakazem opuszczenia domów (zał. lista ulic z numerami domów) do 26.10.1941 r. Załączony wykaz domów wyłączonych 21.10.1941 r. 212
Dok. 71. [12.1941], Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie?], Obwieszczenie podające nieruchomości wyłączone w getta warszawskiego 214
Dok. 72. b.d., Warszawa-getto. RŻ w Warszawie [?], Obwieszczenie dotyczące kąpieliska (łaźni [?]). Informacja o zamknięciu łaźni 215

Wydziały i agendy Rady Żydowskiej 215

Biuro Inkasa dla Ubezpieczalni Społecznej 215

Dok. 73. Po 03.1942, Warszawa-getto. N.N., „Notatka w sprawie Ubezpieczalni Społecznej w Warszawie”. Zestawienie finansowe dotyczące sum przekazywanych przez mieszkańców getta do Ubezpieczalni Społecznej 215

Komisja dla Spraw Przesiedleńców 219

Dok. 74. 22.04.1941, Warszawa-getto. Komisja dla Spraw Przesiedleńców przy RŻ w Warszawie, Magazyn Rymarska 12, Obwieszczenie wzywające do odbioru zaginionych bagaży do 1.05.1941 r., w związku z likwidacją magazynu 219
Dok. 75. Po 31.08.1941, Warszawa-getto. עיסימאָק־ץנאַניפֿ רעד ןופֿ גנוטאַראַב רעד ןופֿ לאָקאָטאָרפ״ "הלהק רעד ןיא עיסימאָק־סגנולדיזרעביא רעד ײַב [„Protokół z posiedzenia Komisji Finansowej przy Komisji Przesiedleńczej RŻ”] (31.08.1941 r.). Opodatkowanie zamożnych mieszkańców getta na rzecz głodujących 220

Komisja Opieki nad Uchodźcami 222

Dok. 76. [Po. 15.11.1941], Warszawa-getto. N.N., „Projekt protokołu w sprawie opieki nad uchodźcami” 222

Komisja Specjalna 224

Dok. 77. 13.01.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Przewodniczący Komisji Specjalnej, A[braham] Gepner, Wezwanie dla Joska Kukiełki na zebranie 14.01.1942 r. do gmachu Gminy 224

Rada Gospodarcza 225

Dok. 78. Po 1941, Warszawa-getto. Rada Gospodarcza Dzielnicy Żydowskiej w Warszawie, Notatka w sprawie przepływu towarów i kapitałów między gettem a „stroną aryjską” 225

Służba Porządkowa 228

Dok. 79. 1.06.1942, Warszawa-getto. Instrukcja służbowa dla Służby Porządkowej. Oficjalny regulamin SP 228
Dok. 80. 11.1940–01.1941, Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie. Służba Porządkowa], Rozkazy dzienne Józefa Szeryńskiego, kierownika SP 245
Dok. 81. [1.01.1941 r.], Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie. Służba Porządkowa], Instrukcja dla dzielnicowych w zakresie sanitarnym 318
Dok. 82. Po 14.01.1941, Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie. Służba Porządkowa], Oskar Sekler, kierownik V Rejonu SP, Rozkazy dzienne 320
Dok. 83. Po 29.01.1941, Warszawa-getto. Adam Albek, grupowy SP nr 1571, Meldunek służbowy z 29.01.1941 r. informujący o stosunkach panujących w kwarantannie przy ul. Leszno 109 i nadużyciach tolerowanych przez jej kierownika Halbera 324
Dok. 84. 20.12.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Służba Porządkowa, Przepustka nr 4950 uprawniająca do przeprowadzki na podstawie nakazu kwaterunkowego 325
Dok. 85. 19.11.[...?], Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Inspektorat Służby Porządkowej, Wezwanie kandydata N.N. do SP do stawienia się 19.11.[...?] przed komisją lekarską przy ul. Twardej 6 326
Dok. 86. b.d., Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Służba Porządkowa. Referat OPL, Opaska pracownika 327

Wydział Cmentarny 328

Dok. 87. Po 16.12.1941, Warszawa-getto. Wydział Cmentarzy przy RŻ w Warszawie, Protokół w sprawie zmasakrowanych zwłok 328
Dok. 88. 8.02.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Wydział Spraw Cmentarnych i Pogrzebowych, Zaświadczenie dla Wolfa Strzyga na wejście na cmentarz 329

Wydział Ewidencji Ludności Żydowskiej 330

Dok. 89. Po 01.1940, Warszawa. [RŻ w Warszawie?], „Lista za[a]resztowanych od 18–25 stycznia 1940 r. zarejestrowanych w Gminie” i „Lista za[a]resztowanych od 18–25 stycznia 1940 r. zarejestrowanych w Gminie, w międzyczasie zmarli” 330
Dok. 90. Po 06.1940, Warszawa. [Wydział Ewidencji Ludności Żydowskiej RŻ?], Wykaz osób chrzczonych-338
Dok. 91. 19.03.[...?], Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Wydział Ewidencji Ludności Żydowskiej. Dział adresowy, Karty informacyjne Luzera Rozentala i Szlamy Kornblita 340
Dok. 92. Po 01.1942 [?], Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie], Kwestionariusz rejestracyjny dla osób obcej przynależności państwowej 341

Wydział Kontroli 243

Dok. 93. Po 17.04.1941, Warszawa-getto. Raport Komisji Kontroli przy Gminie Żydowskiej: „Sprawozdanie w sprawie podziału stanowisk administratorów i rządców w nieruchomościach żydowskich dzielnicy żydowskiej” 343

Wydział Kwaterunkowy (Biuro Kwaterunkowe) 351

Dok. 94. 24–28.03.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Biuro Kwaterunkowe, Pismo z 24.03.1941 r. do Josefa Nusyna Hermana. Informacja o zajęciu przez Biuro jednej izby, zał. pokwitowanie 351
Dok. 95. Po 15.06.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Biuro Kwaterunkowe, Pismo z 15.06.1942 r. do mieszkańców domu przy ul. Muranowskiej 2. Informacja o wyłączeniu z getta niektórych ulic 353

Wydział Nieruchomości i Urządzeń Użyteczności Publicznej 354

Dok. 96. 20.04.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Wydział Nieruchomości i Urządzeń Użyteczności Publicznej, Okólnik nr 82, Informacja za okólnikiem nr 228 (z 10.04.1942 r.) Zarządu Komisarycznego Zabezpieczonych Nieruchomości o usuwaniu z mieszkań 354

Wydział Opieki Społecznej 356

Dok. 97. 1941/1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Wydział Opieki Społecznej, Preliminarze budżetowe akcji „Pomocy Zimowej 1941/1942” 356

Wydział Opłat na rzecz Szpitalnictwa i Służby Zdrowia 362

Dok. 98. 15.09.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Wydział Opłat na rzecz Szpital- nictwa i Służby Zdrowia. Dział Pracy Społecznej (ul. Ceglana 7), Pismo do Icka Mordki Łabędzia z prośbą o przybycie 362

Wydział Pracy (z Batalionem Pracy) 363

Dok. 99. 1941, Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie], „Sprawozdanie ogólne Batalionu Pracy za rok 1940” 363
Dok. 100. 12.03.1940, Warszawa. Batalion Pracy przy RŻ w Warszawie, Wezwanie nr 14128A na dodatkowe dni pracy w marcu dla Jakuba Samsona 416
Dok. 101. 08.1940, Warszawa-getto. Batalion Pracy, Okólnik z 1.08.1940 r. „Do wszystkich Żydów podlegających pracy przymusowej” 417
Dok. 102. 1940, Warszawa-getto. Batalion Pracy. Obsługa Obozów Pracy, Formularz pisma do Referatu Rachunkowo-Kasowego 418
Dok. 103. b.d., b.m. Komitet Obywatelski przy Batalionie Pracy, Schemat organizacyjny 419
Dok. 104. b.d. Warszawa-getto. N.N., List do przewodniczącego RŻ, Adama Czerniakowa, w sprawie nieprawidłowej działalności Wydziału Pracy 420

Wydział Prawny 422

Dok. 105. Po 01.04.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Korespondencja z Inspektoratem Finansowym Warszawa-Miasto I i II (z załącznikami) (1941–1942) 422
Dok. 106. Po 15.04.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, „Dodatkowa notatka w spr[awie] inkasa należności Urzędów Skarbowych przez Radę Żydowską” 428
Dok. 107. Po 15.05.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Sprawozdanie z inkasa należności skarbowych za okres 14–30.04. i 1–15.05.1942 r. 430

Wydział Składek i Danin 432

Dok. 108. Po 26.06.1940, Warszawa. RŻ w Warszawie, Talon nr 16001 uprawniający do otrzymania karty żywnościowej bez opłaty 432
Dok. 109. Po 26.06.1940, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Talon nr 98624 uprawniający do otrzymania karty żywnościowej bez opłaty w lipcu 1941 r. [?] 433
Dok. 110. 06.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Talon nr 18936 uprawniający do otrzymania karty żywnościowej bez opłaty w lipcu 1942 r. 434
Dok. 111. 1942, Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie], Wykaz osób, którym przydzielono bezpłatne talony aprowizacyjne 434

Wydział Spraw Metrykalnych 437

Dok. 112. 09–10.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Wydział Spraw Metrykalnych, Pisma do przewodniczącego RŻ Adama Czerniakowa oraz do przewodniczącego Wydziału Spraw Religijnych M[eszulema] Kaminera dotyczące zwyczaju urządzania na cmentarzach ślubów biednych par dla uśmierzenia zarazy 437

Wydział Spraw Religijnych 439

Dok. 113. Po 9.06.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, „Notatka w sprawie przymusowego odpoczynku sobotniego” 439
Dok. 114. Po 06.1942, Warszawa-getto. N.N., „Projekt organizacji Straży Sobotniej (Miszmeret Haszabat) i Sądu dla Spraw Soboty” 440

Wydział Statystyczny 442

Dok. 115. 3.05–4.09.1940, Warszawa. [RŻ w Warszawie]. Wydział Statystyczny, Biuletyn wewnętrzny, załączone sprawozdania przewodniczącego Rady Żydowskiej 442
Dok. 116. 30.04.1942 [?], Warszawa-getto. Wydział Statystyczny RŻ w Warszawie, „Sprawozdanie tymczasowe z opracowania wyników ankiety meldunk[owej] W[ydziału] E[widencji] L[udności] Ż[ydowskiej] [?] z 21.01.1942” 533

Wydział Szpitalnictwa 536

Dok. 117. 05.1941, Warszawa-getto. [Dr Jakub Munwez], Memoriał skierowany do przewodniczącego Komisji Gospodarczej Szpitala Żydowskiego „Czyste” przy Wydziale Szpitalnictwa Gminy Żydowskiej w Warszawie w sprawie funkcjonowania tego szpitala 536

Wydział Więziennictwa 550

Dok. 118. Po 15.12.1941, Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie. Areszt Centralny], Karty („Personalia zmarłego”) 15 Żydów rozstrzelanych 15.12.1941 r. w więzieniu na ul. Gęsiej 24 za przebywanie poza gettem 550
Dok. 119. 12.1941, Warszawa-getto. Więźniowie Centralnego Aresztu Żydowskiego, Podanie do kierownika Rosego o zgodę na przygotowanie wieczoru artystyczno-literackiego 24.12.[1941] r. 556
Dok. 120. 11.03.1942, Warszawa-getto. Komenda Straży Aresztu Centralnego, Telefonogram I[zaaka] Rudniańskiego, podobwodowego, do przewodniczącego RŻ w Warszawie, Adama Czerniakowa, dotyczący 151 więźniów zwalnianych 11.03.1942 r. 557
Dok. 121. Po 25.03.1942, Warszawa-getto. Areszt Centralny Dzielnicy Żydowskiej w Warszawie. N.N., Notatka dotycząca 16 więźniów przekazanych Niemcom 25.03.1942 r. 558
Dok. 122. 2.07.1942, Warszawa-getto. Kierownik A[resztu] C[entralnego], Pismo do Kuchni Ludowej nr 43 (ul. Lubeckiego 5). Prośba o wydanie o 110 porcji zupy mniej z powodu zmniejszenia się liczby więźniów 559

Wydział Wytwórczości (Komisja Pracy i Wytwórczości) 560

Dok. 123. Po 23.12.1940, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Protokół posiedzenia Komisji Pracy z 23.12.1940 r. o godz. 17 w gmachu Gminy 560
Dok. 124. Po 24.12.1940, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Protokół posiedzenia podkomisji stolarskiej z 24.12.1940 r. o godz. 17 w gmachu Gminy 562
Dok. 125. 04.–09.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Wydział Wytwórczości, Sprawozdania z działalności za okres kwiecień – wrzesień 1941 r. 565
Dok. 126. Po 26.09.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Wydział Wytwórczości, Pismo z 26.09.1941 r. do Wydziału Pracy przy Sekcji Opieki Społecznej 586
Dok. 127. 8.12.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Wydział Wytwórczości, Pismo kierownika Wydziału B[eniamina] Gliksmana do Wydziału Statystycznego 587

Wydział Zdrowia 589

Dok. 128. 31.10.1940, Warszawa. [RŻ w Warszawie], Korespondencja dr. I[zraela] Milejkowskiego 589
Dok. 129. 01.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Sprawozdanie z działalności Instytutu Chemiczno-Bakteriologicznego przy Wydziale Zdrowia Rady Żydowskiej za okres od 7.07 do 31.12.1941 r. (fragmenty) 591
Dok. 130. 8.03.1942, Warszawa-getto. „Biuletyn Tygodniowy. Przeznaczony dla wszystkich funkcjonariuszy i pracowników Wydziału Zdrowia”, nr 1 z 8.03.1942 r. 597

Zakład Zaopatrywania 601

Dok. 131. Po 21.07.1941, Warszawa-getto. Komisarz dla dzielnicy żydowskiej w Warszawie, Heinz Auerswald, „Satzung der Versorgungsanstalt für den jüdischen Wohnbezirk in Warschau” (21.07.1941 r.) [Statut Zakładu Zaopatrywania dzielnicy żydowskiej w Warszawie] 601
Dok. 132. b.d., Warszawa-getto. Generalne Gubernatorstwo, Urząd Szefa Dystryktu Warszawa. Wydział Wyżywienia i Rolnictwa, Pismo do RŻ dotyczące przydziału jaj dla ZZ 603
Dok. 133. 03.–07.1941, Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, Pisma okólne skierowane do punktów rozdzielczych, dotyczące rozdziału artykułów żywnościowych i przemysłowych [40 pism] 605
Dok. 134. b.d., Warszawa-getto. ZZ [przy RŻ w Warszawie], Treść szyldu punktu rozdzielczego artykułów spożywczych 651
Dok. 135. 03.1941–03.1942, Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, Przewodniczący RŻ w Warszawie, Adam Czerniaków, Obwieszczenia dotyczące przydziału żywności i innych produktów dla mieszkańców getta 652
Dok. 136. 03.1941, Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, Komunikat Referatu Piekarń i Rozdzielnictwa Chleba z 31.03.1941 r. o wydawaniu chleba 2.–4.04.1941 r. na karty z lutego 1941 r. 683
Dok. 137. 1940/1941, Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, „Karta ziemniaczana na rok 1941 nr 342087” wystawiona dla Fajgi Krauze 684
Dok. 138. 1941/1942, Warszawa-getto. [ZZ przy RŻ w Warszawie], „Karta żywnościowa nr 450000 na miesiąc styczeń 1942” 684
Dok. 139. 1941/1942, Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, „Dodatkowa karta żywnościowa nr 003794 i 015000 na miesiąc styczeń 1942” 685
Dok. 140. 01.1942, Warszawa-getto. [ZZ przy RŻ w Warszawie], „Karta żywnościowa nr 251183, 251184, 450000 na miesiąc luty 1942” 685
Dok. 141. 01.1942, Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, „Dodatkowa karta żywnościowa nr 006375 i 022000 na miesiąc luty 1942” 686
Dok. 142. 02.1942, Warszawa-getto. [ZZ przy RŻ w Warszawie], „Karta żywnościowa nr 400000 na miesiąc marzec 1942” 686
Dok. 143. 02.1942, Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, „Dodatkowa karta żywnościowa nr 016484 na miesiąc marzec 1942” 686
Dok. 144. b.d., Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, „Karta dodatkowa dla dzieci nr 100000” 687
Dok. 145. 09.1941–01.1942, Warszawa-getto. Ulotka: Okólnik Wydziału Humoru [s] Zakładu Zaopatrywania Dzielnicy Żydowskiej w Warszawie (01.[1942 r.]) 687
Dok. 146. b.d., Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, „Karta dodatkowa dla dzieci w wieku przedszkolnym nr 013589” wystawiona dla Eriki Grasberg 688
Dok. 147. b.d., Warszawa-getto. [ZZ przy RŻ w Warszawie?], Ulotka: „Przepis przyrządzania brukwi” 688
Dok. 148. 02.1942, Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, Referat Statystyczny, „Ankieta w sprawie spożycia. Sprawozdanie. Grudzień 1941” 689
Dok. 149. Po 09.1941, Warszawa-getto. Zarząd Spółdzielni Spożywczej Prac[owników] RŻ w Warszawie, Notatka dotycząca działalności ZZ (fragment) 702
Dok. 150. Po 10.1941, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Korespondencja dotycząca statutu ZZ (fragmenty) 704
Dok. 151. 04.1942 [?], Warszawa-getto. N.N., „Notatka w sprawie sytuacji materialnej pracowników Rady Żydowskiej i stosunku do nich Zakł[adu] Zaopatr[ywania]” (fragmenty) 708
Dok. 152. 1942, Warszawa-getto. ZZ przy RŻ w Warszawie, Ogłoszenie o koszerności cukierków rozdawanych w torebkach z napisem „Pesach 1942” 712
Dok. 153. Przed 21.02.[1941], Warszawa-getto. [ZZ przy RŻ w Warszawie]. Wydział Opałowy, Zaproszenie na podwieczorek artystyczny 21.02.[1941 r.] na ul. Leszno 14 713

Rada Żydowska – inne 714

Dok. 154. Przed 25.11.1940, Warszawa. RŻ w Warszawie, Tymczasowy dokument tożsamości nr 15953, wydany dla Szmula Fersztenberga, ważny do 25.11.1940 r. 714
Dok. 155. Po 09.1941, Warszawa-getto. N.N., Album satyryczny na temat działalności RŻ i największych problemów getta warszawskiego, wykonany prawdopodobnie przez pracownika RŻ 715

CZĘŚĆ II. RADA ŻYDOWSKA PO 22 LIPCA 1942 R. 718

Dok. 156. Po 30.09.1942, Warszawa-getto. [RŻ w Warszawie], Sprawozdanie za okres od 22.07 do 30.09.1942 r. (fragmenty) 718
Dok. 157. Po 22.07.1942, Warszawa-getto. [Das Beauftragten für die Umsiedlung, Hermann Höffle, Pełnomocnik dla Spraw Przesiedlenia], „Eröffnung und Auflagen für den Judenrat” [„Oświadczenie i nakazy dla Rady Żydowskiej”] (22.07.1942 r.). Wytyczne przekazane ustnie na posiedzeniu RŻ 22.07.1942 r. przez pełnomocnika ds. przesiedlenia Hermanna Höfflego na temat organizacji „przesiedlenia na wschód” Żydów z Warszawy 735
Dok. 158. Po 22.07.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Opaska pracownika nr 436 (Rozengartena) 735

Obwieszczenia 736

Dok. 159. 07.–09.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Obwieszczenia 736
Dok. 160. 25.08.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Obwieszczenie o zarządzeniu Urzędu Pracy w Warszawie z 24.08.1942 r. 741
Dok. 161. Po 09.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Obwieszczenia 742
Dok. 162. 4.10.1942, Warszawa-getto. Pismo okólne przewodniczącego RŻ w Warszawie, Marka Lichtenbauma, do pracowników RŻ w Warszawie o tępieniu szkodnictwa i opieszałości w pracy 744
Dok. 163. 12.1942–01.1943, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Obwieszczenia 745
Dok. 164. 29.12.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Komisarz Tygodnia Czystości, Regulamin „Tygodnia Czystości” w dzielnicy żydowskiej w Warszawie 748

Wydziały i agendy Rady Żydowskiej 750

Biuro Ewidencji Ludności Żydowskiej 750

Dok. 165. 12.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Wydział IV Administracyjny. Biuro Ewidencji Ludności (ul. Kurza 9), Pisma okólne 750
Dok. 166. Po 22.07.1942, Warszawa-getto. Biuro Ewidencji Ludności Żydowskiej, Karta ewidencyjna 755
Dok. 167. 5.01.1943, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Wydział Ewidencji Ludności Żydowskiej. Dział Adresowy, „Karta informacyjna” Hajlmana (Henryka) Berka 755
Dok. 168. 10.1942, Warszawa. Dr [Eduard Wilhelm] von Wendorff (Warszawa, Siegestrasse [Zwycięzców] 41), Pisma z 7, 23 i 30.10.1942 r. do RŻ w Warszawie (ul. Ceglana 7) 757
Dok. 169. 10.–11.1942, b.m. N.N., Listy (2) z [21.10. i 25.11.1942 r. d.st.] do RŻ w Warszawie [Wydział Ewidencji] (fragmenty, zachowały się tylko koperty) 759

Służba Porządkowa 759

Dok. 170. 07.1942, Warszawa-getto. SP w Warszawie, Obwieszczenia 759

Wydział Pracy 761

Dok. 171. 17.09.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie. Wydział [Pracy], Pismo kierownika, Norberta Goldfeila, do przewodniczącego RŻ w Warszawie, Marka Lichtenbauma, dotyczące rozliczenia sum przekazanych przez RŻ kilku osobom 761
Dok. 172. 11.1942, Warszawa-getto. RŻ w Warszawie, Obwieszczenia Wydziału Pracy i Komisji Pracy 762
Dok. 173. [10.1942?], Warszawa-getto. N.N., Regulamin wewnętrzny dla pracowników Urzędu Pracy 764

Zakład Zaopatrywania 766

Dok. 174. Przed 10.1942, Warszawa-getto. [ZZ przy RŻ w Warszawie], Karty żywnościowe nr 003465, 003466, 003467 na 10.1942 r. 766

Słownik skrótów i terminów częściej występujących w tekście 767
Bibliografia 771
Summary 777
Indeks osób 781
Indeks geograficzny 796
Indeks rzeczowy 812
Wykaz sygnatur 815