ebook Batutą i skalpelem. Ciało w zawodach wysokospecjalistycznych Dominika Byczkowska-Owczarek

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2024

Kim jest ufalny pacjent? Jaka część mózgu jest nazywana kochanką neurochirurgów? Czym różni się dyrygowanie w filharmonii od dyrygowania w operze? W jakich utworach frak dyrygenta się nie marszczy?
Dominika Byczkowska-Owczarek analizuje rolę ciała w zawodach wysokospecjalistycznych – neurochirurga i dyrygenta orkiestrowego, które zazwyczaj kojarzą się z rozległą wiedzą teoretyczną. Jak się jednak okazuje, za sukcesem w tych dziedzinach stoją tysiące godzin pracy, w tym fizycznej, polegającej na kontroli własnych ruchów i mimiki twarzy, a także umiejętnej współpracy z innymi bez użycia słów. W publikacji został przedstawiony proces pracy poprzez ciało w obu badanych profesjach, ze szczególnym uwzględnieniem takich jego aspektów, jak: przywództwo, tożsamość zawodowa, technologia, praca w zespole, komunikowanie, sytuacja kobiet wykonujących te zawody czy samotność. Pokazano także, jak w profesjach o kilkusetletniej historii i unikalnej kulturze pracy tworzeni są indywidualiści.
Na podstawie prowadzonych przez sześć lat jakościowych badań socjologicznych autorka proponuje koncepcję społecznego konstruowania cielesności w obszarze roli zawodowej. Stawia ciało w centrum socjologicznego zainteresowania oraz omawia sposoby jego przekształcania i używania podczas pracy.

Autorka od wielu lat zajmuje się badaniem ciała i cielesności oraz jest bez wątpienia ekspertką w tym obszarze. Jej książka zdecydowanie wykracza poza ramy socjologii ciała/ucieleśnienia. Sytuuje się na styku różnych subdyscyplin: socjologii ciała, socjologii pracy oraz workplace studies, co wskazuje na jej interdyscyplinarny charakter, ale również na umiejętność łączenia przez autorkę perspektyw wywodzących się z różnych studiów. Publikacja dostarcza wielu informacji, począwszy od historii zawodów po funkcjonowanie środowiska, męską dominację i rozwój kariery. Można zatem powiedzieć, że praca poprzez ciało jest tylko jednym z elementów opisywanych w niej światów społecznych.
Z recenzji dr hab. Honoraty Jakubowskiej, prof. UAM

Spis treści ebooka Batutą i skalpelem. Ciało w zawodach wysokospecjalistycznych

1. Wprowadzenie 9

2. Praca w zawodzie neurochirurga 40
2.1 Kontekst historyczny i kulturowy zawodu chirurga 40
2.1.1 Historia i kontekst zawodu chirurga a kultura zawodu 42
2.1.2 Kontekst historyczny i specyfika neurochirurgii jako subdziedziny medycznej 45
Zarys historii neurochirurgii 45
Specyfika neurochirurgii jako dziedziny medycznej 47
Neurochirurgia i inne specjalności lekarskie 49
Technologia w pracy neurochirurgicznej 54
Socjalizacja w zawodzie neurochirurga 56
2.2 Kontekst organizacyjny pracy neurochirurgów 59
2.3 Praktyka pracy neurochirurgicznej na badanym oddziale 61
2.4 Proces pracy neurochirurgicznej 66
2.4.1 Subprocesy pracy neurochirurgicznej 67
Subproces kwalifikacji 67
Subproces przygotowania do operacji 70
Subproces realizacji operacji 72
Subproces opieki pooperacyjnej 74
Subproces opieki poszpitalnej 74
2.4.2 Praca na sali operacyjnej 75
Sala operacyjna 75
Zespół operacyjny 80
Ciało pacjenta 84
2.4.3 Podejmowanie decyzji w pracy neurochirurgicznej 87
Podejmowanie decyzji w kolejnych subprocesach pracy neurochirurgicznej 90
2.4.4 Niepewność w pracy neurochirurgów 91
Źródła niepewności 93
2.4.5 Błędy w pracy neurochirurgicznej 96
2.4.6 Strategie asekuracyjne 98
2.4.7 Sytuacja kobiet w zawodzie neurochirurga 101
2.5 Praca poprzez ciało w zawodzie neurochirurga – dostosowywanie się (adjusting) 108
2.5.1 Używanie ciała jako narzędzia pracy 110
Uwarunkowania indywidualnej cielesności operatora 110
Ostrzenie narzędzia 112
Usamodzielnienie ciała 118
Nabywanie warsztatu 119
Scaffolding jako metoda nauczania 122
Zmysły w pracy neurochirurga 127
Przeszkody w pracy poprzez ciało 132
Zarządzanie ciałem – efektywne wykorzystanie zasobów ciała i zaspokajanie jego potrzeb 135
Zmęczenie 139
Emocje w pracy neurochirurga 141
2.5.2 Dostosowywanie innych osób i obiektów do ciała operatora 144
Współpraca z instrumentariuszką 144
Dostosowywanie obiektów 147
Dostosowywanie przestrzeni 148
Używanie narzędzi neurochirurgicznych 148
Realizowanie różnych rodzajów wiedzy w zawodzie neurochirurga 151
2.5.3 Podsumowanie 153
3 Praca w zawodzie dyrygenta orkiestrowego 154
3.1 Historia i przemiany zawodu dyrygenta 154
3.2 Proces pracy dyrygenta 156
3.2.1 Specyfika pracy dyrygenckiej 156
3.2.2 Autodefinicja w zawodzie dyrygenta 158
3.2.3 Aspekty dyrygowania 162
3.2.4 Konteksty pracy dyrygenta 164
Próba i koncert 164
Filharmonia 165
Opera 165
Nagranie 167
3.2.5 Subprocesy pracy dyrygenta 167
Subproces interpretacji dzieła 168
Subproces prezentacji interpretacji i (pozornych) negocjacji z orkiestrą 171
Subproces przygotowania dzieła z orkiestrą 172
Subproces wykonywania dzieła podczas koncertów 172
3.2.6 Dobre praktyki w pracy dyrygenta 174
3.2.7 Technologia 175
3.2.8 Emocje w pracy dyrygenta 176
3.2.9 Błędy w pracy dyrygenta 179
3.3 Konstruowanie roli społecznej dyrygenta 181
3.3.1 Kompozytor i partytura muzyczna 182
3.3.2 Orkiestra 183
3.3.3 Chór 187
3.3.4 Soliści 188
3.3.5 Balet 190
3.3.6 Publiczność 191
3.3.7 Inne uwarunkowania realizowania roli dyrygenta 193
3.4 Kariera dyrygenta 198
3.4.1 Dyspozycje do wykonywania zawodu dyrygenta 198
3.4.2 Stawanie się dyrygentem 200
3.4.3 Punkty zwrotne 203
3.4.4 Zarządzanie karierą 206
3.4.5 Sprzężenie zwrotne karier mistrza i ucznia 207
3.4.6 Wpływ płci dyrygenta na rozwój kariery 209
3.4.7 Uwarunkowania instytucjonalne kariery dyrygenta 214
3.5 Praca poprzez ciało w zawodzie dyrygenta – uzewnętrznianie (externalizing) 216
Predyspozycje 218
Czerpanie z własnych doświadczeń 219
Nabywanie warsztatu 222
Podział symboliczny i funkcjonalny ciała 222
3.5.1 Proces socjalizacji wtórnej w zawodzie dyrygenta – aspekt cielesny 232
Proces edukacji formalnej – socjalizowanie do ekspresji 232
Przychodzenie 237
Ciało mistrza 238
Adresaci działania głównego 239
Zarządzanie ciałem w zawodzie dyrygenta 240
Doskonalenie ciała jako narzędzia przekazu 241
Utrzymanie ciała w formie 242
Ciało nie w pełni sprawne 243
Używanie przedmiotów – ubiór i batuta 245
3.5.2 Podsumowanie 249
4 Charakterystyka pracy poprzez ciało w badanych zawodach 250
4.1 Praca poprzez ciało w zawodach neurochirurga i dyrygenta orkiestrowego
– analiza i porównanie 250
4.1.1 Nabywanie warsztatu – nauczanie umiejętności cielesnych 258
4.1.2 Przywództwo realizowane poprzez ciało 269
Rola współpracowników – osoby podlegające przywódcy 270
Modele realizowania roli przywódcy 271
4.1.3 Specyfika zadania a praca poprzez ciało 274
Praca z obiektami zróżnicowanymi wewnętrznie 275
Wchodzenie w interakcje z obiektami pracy 276
Dobra robota – wymiar prakseologiczny 279
5 Podsumowanie – społeczne konstruowanie cielesności w zawodach wysokospecjalistycznych 283
5.1 Wnioski z badań 283
5.2 Społeczne konstruowanie cielesności w obszarze roli zawodowej 287
6 Metodologia i naturalna historia badania 296

Bibliografia 311
Spis rysunków 325
Spis tabel 327