ebook Błądzę, więc myślę Krystyna Bielecka

Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Rok wydania: 2018

Autorka prezentuje podstawy systematycznej koncepcji myśli mających treść, czyli reprezentacji umysłowych. Wykorzystuje przy tym przykłady z praktyki naukowej kognitywistów: psychologów, neuronaukowców, specjalistów od sztucznej inteligencji czy filozofów umysłu. Uzasadnia przyjęte rozstrzygnięcia teoretyczne, posługując się listą wymagań wobec koncepcji reprezentacji umysłowych – najważniejsza jest tu, jej zdaniem, możliwość stwierdzenia, że dana reprezentacja jest błędna, oraz ustalenia, na czym ten błąd polega. Ponieważ żadna z dotychczas zaproponowanych koncepcji nie spełnia tego wymogu w sposób zadowalający, autorka broni własnej koherencyjnej koncepcji błędności reprezentacji.

Czym są myśli?
Dzięki czemu mogą mieć treść?
Co to znaczy, że odpowiadają rzeczywistości?
Na te fundamentalne pytania próbują szukać odpowiedzi filozofowie umysłu, a od niedawna także kognitywiści – przedstawiciele interdyscyplinarnej grupy dyscyplin naukowych badających procesy poznawcze.

Autorka dokonuje systematycznego przeglądu dotychczasowych koncepcji reprezentacji umysłowych pod kątem przedstawionych wymagań oraz praktyki kognitywistycznej, zatem publikacja może też posłużyć jako podręcznik dla osób zainteresowanych współczesną filozofią umysłu i kognitywistyką.

*********

I Err, Therefore I Think. What is Misrepresentation?

The publication is concerned with the issue of thought content, interpreted in contemporary studies as mental representation. The author focuses on describing the content of false or inaccurate thoughts, i.e. on misrepresentation, and proposes her own coherence-based model of representational error. The monograph also includes a survey of other contemporary theories of mental representations. Keywords Cognitive studies, mental representations, misrepresentation, teleosemantics.

*********

Krystyna Bielecka – doktor filozofii, adiunkt naukowy w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Rozwija swoją koncepcję reprezentacji w ramach grantu NCN na temat przydatności pojęcia reprezentacji w badaniach nad psychopatologią. Książka Błądzę, więc myślę jest oparta na jej dysertacji doktorskiej wyróżnionej w 2016 roku Nagrodą im. Jerzego Perzanowskiego.

Spis treści ebooka Błądzę, więc myślę

Podziękowania 11
Wprowadzenie 13

Rozdział 1
Rola pojęcia reprezentacji umysłowej 33
1.1.1. Filozoficzne pojęcie intencjonalności 34
1.1.2. Filozoficzne pojęcie przekonań i pragnień a
pluralizm reprezentacji umysłowych 36
1.2. Doniosłość pojęcia intencjonalności 37
1.3. Nastawienie intencjonalne 40
1.4. Strategia intencjonalna a racjonalność 48
1.5. Osobowy i subosobowy poziom opisu 52
1.6. Ograniczenia strategii intencjonalnej 56
1.7. Podsumowanie 60

CZĘŚĆ I
FUNKCJONALNE NIETELEOSEMANTYCZNE KONCEPCJE
REPREZENTACJI: OD INTERNALIZMU DO EKSTERNALIZMU
Rozdział 2
Internalistyczne jednoczynnikowe koncepcje reprezentacji 67
2.1. Filozoficzne pojęcie intensji i ekstensji 67
2.2. Semantyka ról pojęciowych w wersji
naturalistycznej 69
2.2.1. W poszukiwaniu treści wąskiej. Poznawczy
charakter treści 69
2.2.2. Teza o determinacji treści wąskiej jako
teza o superweniencji 71
2.3. Solipsyzm metodologiczny Fodora 72
2.3.1. Wprowadzenie do solipsyzmu Fodora.
Motywacje 72
2.3.2. Treść wąska w solipsyzmie metodologicznym
74
2.3.3. Wrodzoność pojęć 76
2.3.4. Solipsyzm metodologiczny a stanowisko
formalistyczne 78
2.4. Argumenty przeciw stanowisku formalistycznemu 81
2.4.1. Eksperyment myślowy z chińskim pokojem 81
2.4.2. Odpowiedź systemowa 82
2.4.3. Eksperyment myślowy z chińskim pokojem w
nowej wersji 83
2.5. Internalizm a determinacja intensji w wyniku
uczenia 84
2.6. Zastosowanie koncepcji Fodora do przykładów z
etologii i psychologii 86
2.7. Podsumowanie 88

Rozdział 3
Internalistyczna dwuczynnikowa koncepcja Blocka 90
3.1. Dwa czynniki 91
3.2. Specyfika treści wąskiej 92
3.3. Rola pojęciowa 93
3.4. Zalety i wady koncepcji dwuczynnikowej 97
3.4.1. Dwuczynnikowa koncepcja treści a
formalistyczne ujęcie Fodora 97
3.4.2. Treść wąska w koncepcji dwuczynnikowej a
zachowania 97
3.4.3. Zarzuty wobec dwuczynnikowej koncepcji
Blocka 98
3.5. Zastosowanie koncepcji do przykładów z etologii
i psychologii 102
3.6. Podsumowanie 106

Rozdział 4
Eksternalistyczne koncepcje reprezentacji 109
4.1. Semantyka informacyjno-przyczynowa 109
4.1.1. Wprowadzenie do semantyki informacyjno-
przyczynowej. Motywacje 109
4.1.2. Ustalanie odniesienia i problem jego
determinacji 111
4.1.3. Problem alternatywy 111
4.1.4. Problem trywializacji 114
4.1.5. Rozwiązania problemu determinacji
odniesienia. Warunki normalne 115
4.1.6. Rozwiązania problemu determinacji
odniesienia. Nauczyciel lub ekspert 117
4.1.7. Zastosowanie koncepcji na przykładach 119
4.2. Koncepcja zależności asymetrycznej Fodora 121
4.2.1. Wprowadzenie do koncepcji zależności
asymetrycznej Fodora. Motywacje 121
4.2.2. Wady i zalety koncepcji asymetrycznej 124
4.2.3. Zastosowanie koncepcji do przykładów z
etologii i psychologii 127
4.3. Podsumowanie 129

Rozdział 5
Semantyka warunków prawdziwości 130
5.1. Czysto ekstensjonalna koncepcja znaczenia jako
warunków prawdziwości 131
5.1.1. Wprowadzenie do koncepcji. Motywacje 132
5.1.2. Zarzuty wobec czysto ekstensjonalnej
koncepcji warunków prawdziwości 133
5.1.3. Zastosowanie koncepcji do przykładów z
etologii i psychologii 137
5.1.2. Podsumowanie 139
5.2. Znaczenie jako warunki prawdziwości a działanie
139
5.2.1. Założenia Davidsona 140
5.2.2. Błąd reprezentacyjny wykrywalny przez
system 141
5.2.3. Zarzuty 142
5.2.4. Zastosowanie koncepcji do przykładów z
psychologii i etologii 143
5.2.5. Podsumowanie 145
5.3. Wnioski: nieteleosemantyczny eksternalizm 146

CZĘŚĆ II
TELEOSEMANTYCZNE KONCEPCJE REPREZENTACJI
Rozdział 6
Dretskego koncepcja błędnej reprezentacji jako dysfunkcji 157
6.1. Wprowadzenie do koncepcji Dretskego. Motywacje
157
6.2. Koncepcja funkcji reprezentowania jako funkcji
wskazywania 158
6.3. Reprezentacja umysłowa 162
6.3.1. Błędna reprezentacja umysłowa 165
6.4. Przykład błędnego reprezentowania: błędne
reprezentowanie u żaby 166
6.5. Problem alternatywy w koncepcji Dretskego 167
6.6. Podsumowanie 168

Rozdział 7
Millikan koncepcja błędnej reprezentacji 170
7.1. Funkcja właściwa 170
7.2. Funkcja właściwa reprezentowania 175
7.3. Błędna reprezentacja jako dysfunkcja 185
7.4. Podsumowanie 186

Rozdział 8
Teleosemantyka i błąd wykrywalny przez system: model interaktywistyczny Bickharda 187
8.1. Idea błędu dla systemu w dotychczas omawianych
koncepcjach 187
8.2. Bickharda koncepcja reprezentacji umysłowych 191
8.3. Antycypacyjna funkcja reprezentowania 193
8.4. Minimalny interaktywistyczny model
reprezentowania 199
8.5. Pełny interaktywistyczny model reprezentowania
200
8.6. Dezyderaty Bickharda. Czy Bickhard jest
internalistą? 202
8.7. Podsumowanie 205

Rozdział 9
Koherencyjna koncepcja błędu reprezentacyjnego 207
9.1. Dysfunkcja reprezentowania, czyli błąd
reprezentacyjny 207
9.2. Błąd reprezentacyjny dla systemu 208
9.3. Przykłady wykrywania błędu reprezentacyjnego 212
9.4. Wykorzystywanie błędów w uczeniu 213
9.5. Proponowana koncepcja błędu dla systemu a inne
teleosemantyczne koncepcje błędu reprezentacyjnego
215
9.6. Zastosowanie koncepcji do przykładów z etologii
i psychologii 216
9.7. Zarzuty wobec zaproponowanej koncepcji błędnej
reprezentacji 221
9.8. Podsumowanie 226

Zakończenie 228
Dodatek 1. Dezyderaty 234
Dodatek 2. Diagram koncepcji reprezentacji 236
Bibliografia 238
Spis ilustracji 248
Indeks osób 249
Indeks pojęć 252