ebook Bliska historia. O badaniach historii lokalnej i regionalnej

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2018

„Bliska historia” pod redakcją naukową prof. Przemysława Wiszewskiego z Uniwersytetu Wrocławskiego to zbiorowa praca na temat metod, stanu i perspektyw badań oraz popularyzacji historii lokalnej i regionalnej.
Schyłek ubiegłego wieku przyniósł wzrost zainteresowania perspektywą lokalną w życiu społecznym. Mimo dominacji w przestrzeni publicznej historii narodowej historie lokalne mają bardzo istotne znaczenie dla tworzenia tożsamości grup i jednostek. Książka opowiada o metodach i praktyce badań regionalnych i lokalnych oraz o ich oddziaływaniu społecznym. Zwraca uwagę na ogromny potencjał tej „bliskiej historii”. Lektura obowiązkowa dla osób, które zajmują się historią lokalną i regionalną, badają ją i popularyzują. Ważna także dla zainteresowanych szeroko rozumianym warsztatem historyka, ponieważ zachęca do krytycznego spojrzenia na przewagę perspektywy narodowej w dyskursie historycznym. Pisana przez grono specjalistów z różnych ośrodków, nie tylko akademickich. Są wśród nich historycy, archeolodzy, etnolodzy i członkowie stowarzyszeń, którzy dzielą się ciekawymi przykładami swoich działań.

Spis treści ebooka Bliska historia. O badaniach historii lokalnej i regionalnej

WPROWADZENIE 11
Bliska historia – historia obok (Przemysław Wiszewski) 11
CZĘŚĆ I. PERSPEKTYWA 17
ROZDZIAŁ 1 17
(Trans)narodowe, krzyżujące się, zaplątane… historie społeczności (Przemysław Wiszewski) 17
1.1. Perspektywa narodowa 17
1.2. Wspólnoty poprzez czas 19
1.3. O kim piszą historycy 21
1.4. „Krzyżująca się” historia 23
1.5. Wielość grup, różne więzi – jedna historia 25
ROZDZIAŁ 2 28
Historia, naród i narodowa historia – perspektywa antropologiczna (Jarosław Syrnyk) 28
2.1. Między oczywistością i niejednoznacznością 28
2.2. Historia historii 31
2.3. Posumowanie i wnioski 44
ROZDZIAŁ 3 49
Regiuncula Hexapolis Lusatia Superior. Górne Łużyce oczami Czechów, Niemców, Polaków i łużyckich Serbów (Jan Zdichynec) 49
3.1. Zwięzła charakterystyka regionalnej historii Górnych Łużyc od średniowiecza do współczesności 52
3.2. Współczesna perspektywa serbołużycka, niemiecka i polska 66
3.3. Perspektywa czeska 72
3.4. Podsumowanie 78
ROZDZIAŁ 4 85
Spojrzenie z zewnątrz. Niemieckojęzyczne dziejopisarstwo o historii Królestwa Węgier w wiekach średnich (Daniel Bagi) 85
4.1. Henryk z Mügeln 88
4.2. Ottokar Styryjski 91
4.3. Jakob Unrest 93
4.4. Między kulturami 94
CZĘŚĆ II. BLISKA (NIE)POTRZEBNA HISTORIA? 103
ROZDZIAŁ 1 103
Czy historie regionu i lokalności może tworzyć historyk? (Przemysław Wiszewski) 103
1.1. Historyk wobec wiedzy lokalnej 103
1.2. Zawodowiec i amator 105
1.3. Historia/historie lokalna i regionalna 106
1.4. Granice w czasie i przestrzeni 109
1.5. Odbiorca 114
1.6. Role zawodowego historyka 115
ROZDZIAŁ 2 120
Po co komu wiedza o średniowiecznym osadnictwie na Śląsku? (Dagmara Adamska) 120
2.1. Źródła i metody badań. Możliwości i ograniczenia 121
2.2. Czy są jeszcze niewykorzystane pola badawcze? 124
2.3. Model i mikrohistoria 126
2.4. O pożytkach z badań nad wiejskim osadnictwem 128
2.5. Podsumowanie 139
ROZDZIAŁ 3 144
Nie tylko drogowskaz. O (niewykorzystywanym) potencjale dawnych map w regionalistyce. Przykład pomorski (Radosław Skrycki) 144
3.1. Konserwatyzm w czytaniu drogowskazów 144
3.2. Skąd się wzięły dawne mapy? 146
3.3. Czym dysponujemy? 149
3.4. Potencjał dawnej mapy 153
3.5. Podsumowanie 160
ROZDZIAŁ 4 163
O potrzebie badań regionalnych ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska (Antoni Barciak) 163
4.1. Historia regionalna i lokalne – główne problemy 163
4.2. Historia Górnego Śląska. Uwarunkowania 168
4.3. Górnośląska historia regionalna. Zarys problematyki 173
4.4. Perspektywy i wyzwania 180
CZĘŚĆ III. PRAKTYKI OTWIERANIA PAMIĘCI 187
ROZDZIAŁ 1 187
Historia w przestrzeni publicznej (Joanna Wojdon) 187
1.1. Dla ludzi. Historia jako towar. Historycy biznesmeni 188
1.2. Przez ludzi. Historia zbiorowo pisana. Każdy jest historykiem 193
1.3. O ludziach. Historia zaniedbanych, zmarginalizowanych, innych. Kto nie ma historii? 195
1.4. Z ludźmi. Użytkownicy historii 197
ROZDZIAŁ 2 201
Czy narracje muzealne są zakorzenione w badaniach nad historią lokalną? Przykład Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu (Wojciech Kucharski) 201
2.1. Muzea historyczne nowego typu 201
2.2. Centrum Historii Zajezdnia – historia projektu 205
2.3. Wystawa „Wrocław 1945–2016” w Centrum Historii Zajezdnia a badania nad historią lokalną 208
2.4. Podsumowanie 215
Aneks 224
ROZDZIAŁ 3 227
Historia mówiona a badania regionalne (Katarzyna Bock-Matuszyk) 227
3.1. Oral history jako źródło i metoda badań 227
3.2. Regionalne projekty historii mówionej 229
3.2. Podsumowanie 234
ROZDZIAŁ 4 236
Terra, quae cognoscitur. Nowa Marchia w działaniach Stowarzyszenia Historyczno-Kulturalnego „Terra Incognita” w Chojnie (Michał Gierke) 236
4.1. Terra Incognita 236
4.2. „Rocznik Chojeński” 238
4.3. Serie wydawnicze 240
4.4. Konferencje i projekty 243
4.5. Terra, quae cognoscitur 245
PODSUMOWANIE 253
Region i lokalność – dwie twarze bliskiej historii (Przemysław Wiszewski) 253
1.1. Historia lokalna i regionalna – dlaczego nie zachwyca 253
1.2. Cuius regio? Dzieje Śląska jako społeczności 255
1.3. Śląsk ojczysty… Lokalności słabo poznane 260
1.4. Dla kogo piszemy bliskie historie 263
Aneks 265
INDEKS RZECZOWY 269