ebook Cechy indywidualne i czynniki środowiskowe a autonomia uczenia się Anna Studenska

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2016

Książka „Cechy indywidualne i czynniki środowiskowe a autonomia uczenia się" skierowana jest do nauczycieli, badaczy oraz wszystkich osób zainteresowanych samodzielnym uczeniem się. W projektowaniu badań i redagowaniu pracy korzystano z aktualnych teorii wykorzystywanych w psychologii i dydaktyce. W pracy uwzględniono potrzeby praktyki, zwłaszcza w zakresie diagnozowania poziomu autonomii w uczeniu się. W publikacji omówiono zagadnienie autonomii w uczeniu się oraz jej uwarunkowania. Przedstawiono pojęcia autonomii, autonomii uczenia się, samoregulacji, metapoznania oraz strategii uczenia się. Dokonano przeglądu wybranych z literatury badań związków płci, wieku, temperamentu oraz wspomagania autonomii przez środowisko rodzinne i szkolne z autonomią oraz autonomią uczenia się. Zamieszczono także propozycję klasyfikacji sposobów, które nauczyciele mogą wykorzystać, by wspierać rozwój autonomii swoich uczniów w nabywaniu wiedzy i umiejętności. W części książki prezentującej badania własne, opisano stworzone dla potrzeb badań narzędzie do pomiaru poczucia trudności autonomicznego uczenia się. Zaprezentowano również wyniki weryfikacji modelu tłumaczącego trudność odczuwaną podczas samodzielnego nabywania wiedzy i umiejętności. W modelu uwzględniono cechy temperamentu, wsparcie środowiska szkolnego i rodzinnego, poziom, w jakim osoba preferuje wspieranie jej samodzielności w uczeniu się, jej autonomię ogólną, motywację oraz poczucie własnej skuteczności. Uzyskane wyniki badań skrótowo i przystępnie podsumowano. Treść pracy stwarza osobom pracującym w edukacji okazję do pogłębienia własnej wiedzy na temat możliwości stymulowania autonomii młodych ludzi. Przedstawiony w pracy autorski kwestionariusz umożliwia zarówno diagnozę potrzeb uczniów dotyczących wspierania ich w samodzielnym nabywaniu wiedzy i umiejętności, jak i przeprowadzenie badań związków i uwarunkowań trudności samodzielnego uczenia się.

Spis treści ebooka Cechy indywidualne i czynniki środowiskowe a autonomia uczenia się

Spis treści

Wstęp / 5

Część pierwsza: Autonomia w świetle literatury
1. Pojęcie autonomii / 15
1.1. Autonomia jednostki w wybranych koncepcjach filozoficznych / 16
1.2. Psychologiczne koncepcje autonomii jednostki / 19
1.3. Koncepcje autonomii jednostki w pedagogice / 25
1.3.1. Autonomia jako cel wychowania i kształcenia / 25
1.3.2. Nurt Nowego Wychowania i szkoły alternatywne / 28
1.3.3. Teorie wychowania a autonomia / 29
1.3.4. Autonomia w subdyscyplinach pedagogiki / 30
1.4. Podobieństwa i różnice omówionych filozoficznych, psychologicznych i pedagogicznych ujęć autonomii / 31
2. Pojęcie autonomii uczenia się / 33
2.1. Definicje autonomii uczenia się i kompetencje wymagane do jej osiągnięcia / 33
2.2. Pojęcia związane z autonomią uczenia się / 35
2.2.1. Samoregulacja oraz samoregulacja uczenia się / 35
2.2.2. Samokształcenie / 38
2.2.3. Strategie uczenia się / 40
2.2.4. Metapoznanie w uczeniu się / 44

Część druga: Psychodydaktyczne i metodologiczne problemy badań poczucia trudności autonomicznego uczenia się w świetle literatury
3. Pomiar autonomii oraz autonomii w uczeniu się / 49
3.1. Pomiar autonomii ogólnej / 49
3.2. Pomiar autonomii i samoregulacji w uczeniu się / 52
4. Korelaty autonomii i autonomii w uczeniu się / 57
4.1. Autonomia a wybrane wyznaczniki funkcjonowania jednostki / 57
4.1.1. Autonomia a efekty szkolnego uczenia się / 57
4.1.2. Autonomia a poczucie dobrostanu / 59
4.2. Podmiotowe korelaty autonomii oraz autonomii uczenia się / 63
4.2.1. Wiek i poziom wykształcenia a autonomia i autonomia w uczeniu się / 63
4.2.2. Płeć a autonomia i autonomia w uczeniu się / 66
4.2.3. Temperament i osobowość a autonomia / 67
4.2.4. Poczucie własnej skuteczności a autonomia i samoregulacja w uczeniu się / 72
4.3. Środowisko wychowawcze rodziny i szkoły a rozwój autonomii / 73
4.3.1. Style wychowawcze w rodzinie / 74
4.3.2. Style wychowawcze w rodzinie a kształtowanie autonomii dzieci / 76
i wybranych wskaźników ich funkcjonowania / 76
4.3.3. Wspieranie autonomii ucznia w edukacji / 78
4.3.4. Działania nauczyciela wspierające uczniowską autonomię opanowywania wiedzy i umiejętności / 81
4.3.5. Propozycja klasyfikacji nauczycielskich sposobów wspierania uczniowskiej autonomii uczenia się / 85
4.3.6. Efekty nauczycielskich działań wspierających autonomię opanowywania
wiedzy i umiejętności przez uczniów / 89
4.3.7. Autonomia jako zmienna pośrednicząca między oddziaływaniami środowiskowymi a wyznacznikami funkcjonowania jednostki / 93
5. Podsumowanie /96

Część trzecia: Psychodydaktyczne i metodologiczne problemy badań poczucia trudności autonomicznego uczenia się – metodologia badań własnych
6. Autorskie narzędzie do pomiaru postrzegania trudności autonomicznego Uczenia się / 103
6.1. Założenia do konstrukcji Kwestionariusza Trudności Autonomicznego Uczenia się (KTAU) / 103
6.2. Wersja eksperymentalna KTAU / 104
6.3. Właściwości psychometryczne KTAU / 106
6.3.1. Struktura czynnikowa KTAU / 106
6.3.1.1. Wyniki eksploracyjnej analizy składowych głównych / 106
6.3.1.2. Wyniki konfirmacyjnej analizy czynnikowej / 111
6.3.2. Moc dyskryminacyjna pozycji KTAU / 113
6.3.3. Rzetelność KTAU / 118
6.3.4. Trafność KTAU / 119
6.3.5. Rozkład pomiarów KTAU / 123
6.3.6. Trudność autonomicznego uczenia się mężczyzn i kobiet na różnych poziomach edukacji / 126
6.3.6.1. Różnice trudności autonomicznego uczenia się w grupach zróżnicowanych pod względem płci i poziomu wykształcenia / 126
6.3.6.2. Płeć i poziom wykształcenia a postrzeganie trudności w kierowaniu własnym uczeniem się / 127
6.4. Normalizacja KTAU / 134
6.4.1. Przeznaczenie kwestionariusza / 134
6.4.2. Sposób prowadzenia badań / 135
6.4.3. Opis KTAU / 135
6.4.4. Sposób obliczania wyników KTAU / 137
6.4.5. Przykład obliczania wyników KTAU / 138
6.4.6. Ocena wyników KTAU / 139
6.4.7. Skrócona wersja KTAU / 141
7. Metodologia badań własnych związków zmiennych podmiotowych i środowiskowych z postrzeganiem trudności autonomicznego uczenia się / 144
7.1. Problem i pytania badawcze / 144
7.2. Wstępny model postrzegania trudności w samodzielnym uczeniu się / 145
7.3. Przyjęte zmienne i ich operacjonalizacja / 147
7.4. Rozszerzenie wstępnego modelu zależności między zmiennymi / 149
7.5. Hipotezy badawcze dotyczące modelu zależności między zmiennymi / 150
7.6. Metoda / 154
7.6.1. Stosowane narzędzia badawcze / 154
7.6.2. Osoby badane / 158
7.6.3. Procedura badań / 159

Część czwarta: Związki między zmiennymi – wyniki badań własnych
8. Korelacje między analizowanymi zmiennymi podmiotowymi i środowiskowymi a trudnością autonomicznego uczenia się / 163
9. Zmienne podmiotowe i środowiskowe jako predyktory trudności autonomicznego uczenia się / 169
10. Weryfikacja hipotetycznego modelu zależności między przyjętymi zmiennymi podmiotowymi i środowiskowymi a postrzeganiem trudności w kierowaniu własnym uczeniem się / 176
10.1. Charakterystyka analizy / 176
10.2. Stwierdzenia wykorzystywane w części pomiarowej analizowanego modelu / 176
10.3. Rezultaty weryfikacji pierwotnego modelu zależności między przyjętymi zmiennymi podmiotowymi i środowiskowymi a postrzeganiem trudności autonomicznego uczenia się / 179
10.4. Wyniki weryfikacji modelu skorygowanego / 182
11. Związek trudności autonomicznego uczenia się ze składowymi zmiennych podmiotowych oraz elementami wsparcia autonomii przez środowisko / 185

Część piąta: Podsumowanie i wnioski
12. Charakterystyka wyników badań / 193
13. Wnioski z badań / 197

Zakończenie / 203
Aneks / 209
Bibliografia / 215
Indeks nazwisk / 225
Indeks rzeczowy / 231
Summary / 237
Spis tabel i rysunków / 239