Za darmo

ebook Crimen laesae iustitiae Witold Kulesza

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2013

Crimen laesae iustitiae – zbrodnia obrazy sprawiedliwości – to czyn sędziego, który wbrew swemu powołaniu do sprawiedliwego rozstrzygania w sprawie sądowej, wypacza prawo, przez co jego orzeczenie uwłacza swą treścią idei leżącej u podstaw każdego społeczeństwa.
Pojęcie sprawiedliwości jest tak stare jak prawo stanowione po to, by dać jej wyraz, i równie stare jak rola sędziego urzeczywistniającego sprawiedliwość w wydawanych wyrokach.
Zagadnienia przedstawione w tej książce mieszczą się w trójkącie pojęć: sprawiedliwość ― sędzia ― prawo.
Jeżeli ustanowione prawo jest w swej treści tak bardzo niesprawiedliwe, że zaprzecza podstawom człowieczeństwa, sędzia, który karze na jego podstawie i w zgodzie z nim, wypacza prawo naturalne, bez którego respektowania przez ustawodawcę prawo stanowione staje się ustawowym bezprawiem.
Wypaczeniem prawa jest także naginanie przepisów ustawy przez sędziego w taki sposób, że prawo zbacza z drogi sądowego wymiaru spra¬wiedliwości, stając się narzędziem do popełnienia zbrodni sądowej.
Prokurator dokonuje aktu obrazy sprawiedliwości, jeżeli wypaczając prawo, kieruje swe oskarżenie przeciwko człowiekowi, który nie popełnił przestępstwa.
Juryści systemów totalitarnych, którym stawiano zarzut popełnienia zbrodni sądowych, odpowiadali niezmiennie, że stosowali wówczas obowiązujące prawo.
Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czy sędzia i prokurator ponoszą odpowiedzialność karną za zbrodnię obrazy sprawiedliwości i na jakiej podstawie prawnej, prowadzi do sformułowania postulatu wprowadzenia do polskiego kodeksu karnego przepisu o czynie zabronionym wypaczenia prawa i wyrządzeniu przez to poważnej szkody sprawiedliwości.

Spis treści ebooka Crimen laesae iustitiae

Wykaz skrótów 13
Wstęp 15

Rozdział I. Norymberski proces prawników – czyny sędziów jako zbrodnie przeciwko ludzkości 21
1. Podstawa prawna oceny stosowania prawa karnego przez sądy III Rzeszy, przyjęta w norymberskim procesie prawników 21
2. Prawo karne III Rzeszy 23
3. Sądy i sędziowie w III Rzeszy 28
4. Prokuratorzy i sędziowie III Rzeszy w świetle postępowania dowodowego 32
5. Konkluzje wyroku w procesie prawników i próba definicji obrazy sprawiedliwości jako zbrodni przeciwko ludzkości 41
6. Ocena wyroku 44

Rozdział II. Postępowania karne przeciwko nazistowskim sędziom i prokuratorom w sowieckiej strefie okupacyjnej Niemiec i w NRD 47
1. Niezawisłość sędziowska w wyrokowaniu i prokuratorskie posłuszeństwo poleceniu jako argumenty na obronę nazistowskich prawników 47
2. Sędziowska rozpoznawalność czynionego bezprawia 50
3. „Ryczałtowe” osądzenie nazistowskich prawników w procesach w Waldheim 52

Rozdział III. Przestępstwo naginania prawa w prawie niemieckim 55
1. Pierwowzór przestępstwa sędziowskiej niesprawiedliwości w prawie rzymskim 55
2. Kształtowanie się przestępstwa sędziowskiej niesprawiedliwości w prawie niemieckim 60
3. Teorie wyjaśniające pojęcie naginania prawa 70

Rozdział IV. Pojęcie morderstwa sądowego w niemieckim prawie karnym 77
1. Formuła Radbrucha i pojęcie Rechtsbeugung jako wyznaczające drogę przypisania sędziemu zabójstwa człowieka skazanego na karę śmierci 77
2. Funkcja § 336 StGB ograniczająca odpowiedzialność karną sędziego i jej ocena 85

Rozdział V. Procesy sędziów III Rzeszy przed sądami Republiki Federalnej 91
1. Pojęcie naginania prawa w świetle orzecznictwa Trybunału Federalnego (Sprawa sędziów sądu specjalnego Ferbera i Hoffmanna) 91
2. Sędziowski zamiar bezpośredni naginania prawa jako warunek odpowiedzialności karnej za morderstwo dokonane przez nagięcie prawa – sprawa sędziego Trybunału Narodowego Rehse 99
3. Odwołanie od wyroku Sądu Krajowego w Berlinie z 6 grudnia1968 r. uniewinniającego sędziego 112

Rozdział VI. Praktyka prokuratury Republiki Federalnej w sprawach zbrodni popełnionych przez sędziów III Rzeszy na przykładach postanowień odmawiających ścigania sprawców 115
1. Postanowienie Prokuratury przy Sądzie Krajowym w Würzburgu z 29 czerwca 1979 r. o umorzeniu postępowania 115
2. Zaniechanie osądzenia przewodniczącego policyjnego sądu doraźnego w KL Auschwitz 124
3. Uwagi o wymiarze sprawiedliwości w Republice Federalnej w sprawach zbrodni sądowych popełnionych w III Rzeszy 134

Rozdział VII. Odpowiedzialność karna sędziów NRD po zjednoczeniu Niemiec 137
1. Podstawy prawne odpowiedzialności karnej sędziów za naginanie prawa w NRD 137
2. Naginanie prawa przez sędziów NRD 140
3. Zasady odpowiedzialności karnej sędziów NRD za naginanie prawa 152
4. Ustalenie zasad odpowiedzialności karnej sędziego w orzecznictwie BGH 154
5. Krytyka orzecznictwa BGH w piśmiennictwie 159
6. Wyrok skazujący sędziego NRD za przestępne naginanie prawa 163
7. Odpowiedzialność karna prokuratora za naginanie prawa 176
8. Wyroki skazujące, których wydanie nie stanowiło sędziowskiego przestępstwa nagięcia prawa 177
9. Karanie obywateli pragnących wyjechać z NRD w ocenie Trybunału Federalnego 180
10. Porównanie sądowego bezprawia w NRD z bezprawiem III Rzeszy dokonane przez BGH 184

Rozdział VIII. Sędziowska nieświadomość bezprawności a zamiar naginania prawa jako węzłowe problemy dogmatyczne i aktualny stan poglądów doktryny o warunkach karalności za Rechtsbeugung 189
1. Sędziowska nieświadomość bezprawności orzeczenia 189
2. Sędziowski zamiar naginania prawa 214
3. Aktualny stan doktryny 226

Rozdział IX. Nazistowskie prawo karne w Austrii w latach 1938–1945 i odpowiedzialność prawników za jego stosowanie 237
1. Prawo karne III Rzeszy i jego obowiązywanie w Austrii po anszlusie 237
2. Stosowanie prawa karnego przez sędziów w „Landzie Austria” 239
3. Podstawy prawne odpowiedzialności karnej nazistowskich sędziów i prokuratorów w powojennej Austrii 243
4. Postępowania karne przeciwko nazistowskim sędziom i prokuratorom 246
5. Model austriacki odpowiedzialności karnej sędziów i prokuratorów za niesprawiedliwość 268

Rozdział X. Odpowiedzialność sędziego za niesprawiedliwość według prawa polskiego 273
1. Kształtowanie się odpowiedzialności sędziego za niesprawiedliwe wyro- kowanie w I Rzeczypospolitej 273
2. Zasady odpowiedzialności sędziów po upadku I Rzeczypospolitej 286
3. Wyrok w procesie brzeskim jako przykład sędziowskiej niesprawiedliwości 294
4. Odpowiedzialność sędziego i prokuratora w kodeksie karnym z 1932 r. 302

Rozdział XI. Stosowanie komunistycznego prawa karnego w Polsce od 1944 r. 305
1. Prawo karne Polski Ludowej i „ochrona demokratycznego ustroju Państwa” – sądowe karanie za przynależność do „nielegalnych organizacji” 305
2. Ocena prawnokarna sędziowskiego karania 334

Rozdział XII. Karanie za „przestępstwa szczególnie niebezpieczne w okresie odbudowy Państwa” 341
1. Terror sądów wojskowych i nowi sędziowie 341
2. Karanie sprawców przestępstw „szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa” 343
3. Społeczna szkodliwość czynu jako racja karania 345
4. Przepisy karne jako narzędzia ochrony państwowej gospodarki 354
5. Karanie za wrogą propagandę 358
6. Prawnokarna ochrona symboli komunistycznych 362
7. Skazania za faszyzację życia państwowego w II RP 363
8. Karanie za mówienie o karaniu 368

Rozdział XIII. Pojęcie mordu sądowego i odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za jego popełnienie 373
1. Mord sądowy jako określenie skazania niewinnego oskarżonego 373
2. Uzasadnienie kwalifikacji prawnokarnej mordu sądowego 387
3. Racje sędziów podniesione na obronę swych wyroków 390
4. Ocena wyroków 396
5. Wyrok sądu wojskowego oparty na faktach prawdziwych 397
6. Odpowiedzialność karna prokuratorów 405

Rozdział XIV. Odpowiedzialność sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe okresu stalinowskiego w realiach współczesności 411
1. Odpowiedzialność karna prokuratora żądającego kary śmierci dla oskarżonego 411
2. Odpowiedzialność karna prokuratora i sędziego za skazanie na karę śmierci za rzekomy sabotaż 416
3. Odpowiedzialność karna sędziego za skazanie oskarżonego o przygotowanie do zmiany przemocą ustroju i rozpowszechnianie fałszywych wiadomości 425
4. Sędziowski immunitet 431

Rozdział XV. Odpowiedzialność sędziów i prokuratorów stanu wojennego w realiach współczesności 435
1. Skazania za czyny popełnione przed ogłoszeniem dekretu o stanie wojennym w „Dzienniku Ustaw” datowanym 14 grudnia 1981 r. 435
2. Skazania wypaczające prawo 442
3. Sędziowska świadomość bezprawności wypaczania prawa 448
4. Zasada prawna wyłączająca odpowiedzialność sędziów stanu wojennego za wypaczanie prawa 449
5. Konsekwencje zasady prawnej wyłączającej odpowiedzialność sędziów stanu wojennego za wypaczanie prawa i jej ocena w świetle wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego 453
6. Wypaczenie prawa w stanie wojennym i odpowiedzialność sędziów 455
7. Epilog postępowania w sprawie sędziów i prokuratorów stanu wojennego 457

Rozdział XVI. Wypaczanie prawa jako przestępstwo sui generis – postulat de lege ferenda 463
1. Zbrodnia sądowa w poglądach doktryny 463
2. Przestępstwo wypaczenia prawa – crimen laesae iustitiae – postulat de lege ferenda 467
3. Uzasadnienie postulatu – uwagi ogólne 468
4. Umyślne wypaczanie prawa – przestępstwo sui generis 471
5. Sprawca przestępstwa wypaczenia prawa 473
6. Pojęcie wypaczenia prawa 474
7. Poważna szkoda w sprawiedliwości jako skutek wypaczenia prawa 487
8. Sędziowski zamiar wypaczenia prawa 497
9. Sędzia wypaczający prawo a jego przekonanie, że prawo stosuje 499

Zakończenie 503
Die strafrechtliche Verantwortung der Richter und Staatsanwälte für Justizverbrechen nach dem Nürnberger, deutschen, österreichischen und polnischen Recht – Zusammenfassung 511
Bibliografia 519