-17%

ebook Designerzy. Rola zawodowa projektanta w oglądzie socjologicznym Paulina Rojek-Adamek

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2019

O ile nie sposób podać uniwersalnej definicji designu, o tyle codzienna praktyka osób zajmujących się projektowaniem poddaje się różnym opisom tożsamościowym. Trudno jednak wskazać obiektywne kryteria, które pozwoliłyby na przykład na dystynkcję określeń „designer” i „projektant” czy na opisanie warunków niezbędnych, by ten zawód wykonywać (co czyni designera/projektanta – jaki typ przygotowania, doświadczenia, wykształcenia?). Kłopotliwe jest też pytanie o cel i zakres czynności zawodowych (czy to projektowanie form przemysłowych, czy także projektowanie usług? Czy również design doświadczeń?). Zagadnienia te pociągają za sobą kolejne – dotyczące postrzegania projektantów w ramach szerszej struktury społecznej, a więc odnoszące się do kwestii uznania i prestiżu.

Jeśli niemal wszystko można nazwać dziś designem i niemal każdego designerem, to oba te określenia właściwie nic nie znaczą. Świetnie więc, że Paulina Rojek-Adamek zajęła się zbieraniem argumentów, które przemawiają za szerokim (bądź przeciwnie – za bardziej restrykcyjnym) rozumieniem designu. (…) Dobrze, że jej rozważania na temat designu i tego, jaka jest (jaka powinna być) dziś rola projektanta nie są zawieszone w próżni. Z jednej strony nawiązują one do coraz bogatszej literatury autorów identyfikujących się z socjologią designu, z drugiej – wypływają z rezultatów zrealizowanego przez Autorkę projektu badawczego.
prof. dr hab. Rafał Drozdowski

Książka ta jest na pewno pracą erudycyjną, w której uwzględnione zostały zarówno podejścia klasycznej socjologii, jak i współczesnych autorów. (…) Polskiemu czytelnikowi jak dotąd nie zaoferowano wielu prac podejmujących tę problematykę, tymczasem zarówno estetyka, jak i – w węższym ujęciu – praca projektowa są dzisiaj uznawane za kwestię centralną dla rozważań związanych z nową ekonomią, studiami miejskimi, „zwrotem ku rzeczom” czy sztuką publiczną.
dr hab. Małgorzata Jacyno
Paulina Rojek-Adamek, doktor socjologii. W swojej pracy naukowo-badawczej i licznych publikacjach zajmuje się tematyką designu, szczególnie aspektem społecznie odpowiedzialnego projektowania i rolą zawodową projektantów. Publikowała m.in. w czasopismach „Polish Sociological Review”, „Kultura Popularna”, „Humanizacja Pracy”. Współredaktorka tomu Drafts from Sociology of Design. Introduction to Discussion (2016). Adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, od kilkunastu lat współpracuje również z Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach.

Spis treści ebooka Designerzy. Rola zawodowa projektanta w oglądzie socjologicznym

Spis treści

Wprowadzenie 11
Elementy nowości 16
Cele pracy 17
Hipotezy pracy 18
Struktura pracy 19
Metodologia badań 19
Główne pytanie badawcze 19
Przedmiot badań 19
Dobór próby 20
1. Dematerializacja pracy i zawód projektanta 23
1.1. Zawód jako kategoria badawcza 24
1.2. Od masowej produkcji do poszukiwania wyróżników 28
1.3. Kreatywność i praca „nad projektem” 32
1.4. Zawód projektanta – profesjonalizacja w perspektywie
historycznej 37
Podsumowanie 42
2. Proces i produkt, czyli o designie i jego związkach 45
2.1. Znaczenie terminu „design” 46
2.2. Design i związki z przemysłem 50
2.3. Design i sztuka – projektanci vs. artyści 53
2.4. Design i rynek – fakty i liczby 56
Podsumowanie 59
3. Społeczny kontekst designu 61
3.1. Odpowiedzialność projektanta – społeczne konteksty
w praktyce 66
3.1.1. Projektowanie zrównoważone 69
3.1.2. Projektowanie włączające 72
3.2. Projektowanie partycypacyjne i dylematy współprojektowania 75
Podsumowanie 81
4. Nie tylko rozwiązywanie problemów –
o krytycznej funkcji designu 83
4.1. Design krytyczny – zarys koncepcji 84
4.2. „Spekulacje” o roli projektanta 90
Podsumowanie 97
5. Badanie roli zawodowej projektanta –
propozycja teoretyczna 99
5.1. Rola społeczna – wybrane zagadnienia 100
5.2. Rola projektanta w aspekcie relacyjnym 106
5.3. Projektanci jako sieć kooperujących jednostek 110
Podsumowanie 114
6. Problematyka i metodologia badań własnych 117
6.1. Uwagi o kontekście prowadzonych badań 117
6.2. Badanie roli zawodowej projektanta – podstawy
metodologiczne 121
6.2.1. Cel i problematyka badawcza 121
6.2.2. Przedmiot badań oraz podejście metodologiczne 122
6.2.2.1. Projektanci 123
6.2.2.2. Pośrednicy i mediatorzy – eksperci instytucji
designu 125
6.2.2.3. Nieprojektanci – uczestnicy procesów
projektowych 126
6.2.2.4. Nieprojektanci – odbiorcy działań
projektowych 126
7. Między talentem a pragmatyzmem – projektanci o swojej pracy
i roli zawodowej 129
7.1. Rola zawodowa projektanta 129
7.1.1. Design – prowokacja czy rozwiązywanie problemów? 130
7.1.2. Dlaczego zostaje się projektantem? 134
7.1.3. Jestem projektantem, czyli 138
7.1.4. Kompetencje projektanta 141
7.1.5. W kalejdoskopie ról projektowych 145
7.1.6. O sposobie pracy 147
7.1.7. Odpowiedzialność społeczna projektanta – zasada
czy indywidualne podejście? 150
7.1.8. Mówią o projektantach 154
7.1.9. Atrakcyjność zawodu 158
7.1.10. Miara sukcesu zawodowego 160
7.1.11. (Nie)zależność projektanta 163
7.2. Układy relacyjne i ich znaczenie dla pracy projektanta 169
7.2.1. Model pracy – indywidualnie czy zespołowo? 171
7.2.2. Oczekiwania innych i ich wpływ na pracę projektanta 174
7.2.3. Doświadczenie współpracy 177
7.2.4. Relacje środowiskowe 182
Podsumowanie 188
8. Pośrednicy/mediatorzy, czyli o pracy i współpracy
z projektantami 191
8.1. Projektant czy designer? 192
8.2. Praca zespołowa 194
8.3. Artysta w projektancie – projektant w artyście? 197
8.4. Relacje biznesowe i sukces projektanta 199
8.5. Projektant jako pośrednik? 203
8.6. Wspierać i edukować – o roli instytucji designu 205
Podsumowanie 206
9. Odbiorcy oraz uczestnicy procesów projektowych o designie
i projektantach 209
9.1. Uczestnicy procesów projektowych 209
9.1.1. Oczekiwania wobec projektantów 210
9.1.2. Design oczami odbiorcy-uczestnika 211
9.1.3. Gotowość do współpracy z projektantami 214
9.2. Odbiorcy działań projektowych 216
9.2.1. Skojarzenia odbiorców ze słowem „design” 218
9.2.2. Znane i kojarzone profesje/specjalności z zawodem
projektanta 220
9.2.3. Miejsca i sposoby pracy 223
9.2.4. Społeczne oczekiwania wobec zawodu projektanta 228
9.2.5. Znaczenie i prestiż zawodu projektanta 229
9.2.6. Dostępność do usług projektantów 232
Podsumowanie 233
Zakończenie 237
Projektant – utalentowany pragmatyk 239
Bibliografia 245
Spis rycin, tabel i zdjęć 265
Aneksy 269
A. Wywiad częściowo skategoryzowany skierowany do profesjonalnych
projektantów (kwestionariusz wywiadu) 269
B. Ankieta skierowana do profesjonalnych projektantów
(kwestionariusz wywiadu) 272
C. Dyspozycje do wywiadu z przedstawicielami instytucji designu 276
D. Nieprojektanci – dyspozycje do wywiadu z przedstawicielami
Instytucji 277
E. Nieprojektanci – kwestionariusz ankiety 278
Indeks nazwisk 283