ebook Dialog o Śląsku Dorota Malczewska-Pawelec

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2012

W pracy podjęto refleksję nad obecnością śląskich odniesień w polskich narracjach syntetycznych (tj. syntezach naukowych, popularnonaukowych, podręcznikach szkolnych, specjalnych pozycjach adresowanych „do ludu”) doby zaborów. Rozważania koncentrują się przede wszystkim na czterech wyróżnionych obszarach problemowych: postrzeganiu Śląska, wkładzie tej dzielnicy w rozwój średniowiecznego państwa polskiego, przyczynach jej utraty w XIV wieku oraz śląskich postaciach. Szczególnie interesujące wydają się wątki dotyczące sposobów przedstawiania i oceny śląskich Piastów. Praca zawiera także bardziej ogólne rozważania dotyczące roli polskiej historiografii w kształtowaniu zbiorowych wyobrażeń dziewiętnastowiecznych Polaków na temat nadodrzańskiej krainy. Jedną z kluczowych kwestii, jakie postawiła sobie jej autorka, jest odpowiedź na pytanie: Czy polscy historycy pielęgnowali pamięć o Śląsku w swoich narracjach i czy „widzieli” go w granicach przyszłego odrodzonego państwa polskiego? Publikacja adresowana jest do historyków, w tym zwłaszcza do badaczy dziejów historiografii i dziejów Śląska, studentów historii i innych nauk humanistycznych oraz wszystkich zainteresowanych problematyką śląską w przeszłości.

Spis treści ebooka Dialog o Śląsku

Spis treści

Wstęp / 7

Rozdział I
Założenia teoretyczne, czyli „oczyszczenie” przedpola dla dialogu / 9
Historia historiografii jako badanie myśli historycznej / 9
Wątki śląskie jako wyspecyfikowany przedmiot badań historiograficznych / 12
Dialog i badanie historiograficzne / 15
Dialog o Śląsku a konteksty badania narracji historycznej / 22
O dyskusyjnym pojęciu narracji syntetycznej / 25
Konkretyzacja przedmiotu dociekań / 30

Rozdział II
„Dialogem” oświeceniowy / 37
Preludium / 37
Historya narodu polskiego Adama Naruszewicza / 43
Relacje dialogowe z dziełem biskupa smoleńskiego / 79
Syntezy Jerzego Samuela Bandtkiego / 79
Rys dzieiow kultury i oswiecenia narodu polskiego od wieku X, do końca wieku XVII, w dwoch częściach Ignacego Lubicz-Czerwińskiego / 97
Śpiewy historyczne Juliana Ursyna Niemcewicza / 112
Kolejni uczestnicy dialogu / 128
Historya Polski krótko zebrana. Dzieje narodowe od powstania, aż do podziału i upadku państwa tego obejmująca Józefa Faleńskiego / 128
Pielgrzym w Dobromilu Izabeli Czartoryskiej / 134
Rys historyi polskiey od wzniesienia się monarchii aż do ostatniego upadku i rozbioru kraiu Józefa Miklaszewskiego / 139
Wiadomości z historyi polskiey zastosowane do użytku pensyi i szkół płci żeńskiéy Łukasza Gołębiowskiego / 148
Podsumowanie / 152

Rozdział III
„Dialogem” romantyczny / 163
Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane oraz Historia polska do końca panowania Stefana Batorego Joachima Lelewela / 163
Relacje dialogowe z syntezami Joachima Lelewela / 193
Syntezy szkoły lelewelowskiej / 193
Dzieje Rzeczypospolitéj Polskiéj Jędrzeja Oraczewskiego / 195
Słowo dziejów polskich Waleriana Wróblewskiego / 221
Syntezy Henryka Schmitta / 229
W kręgu oddziaływań romantycznej, lelewelowskiej tradycji / 242
Dzieje Polski podług ostatnich badań spisane Józefa Szujskiego / 242
Krótki zbiór historyi polskiéj opowiedzianéj podług najnowszych źródeł historycznych Franciszka Salezego Dmochowskiego / 257
Historja pierwotna Polski Juliana Bartoszewicza / 260
W opozycji do Lelewela / 268
Dzieje narodu polskiego w krótkości zebrane Teodora Morawskiego / 269
Podsumowanie dialogu syntez / 285
„Echa” dialogu syntez doby Romantyzmu. Śląska problematyka w Dziejach ojczystych dla ludu / 288

Rozdział IV
„Dialogem” okresu Pozytywizmu / 303
Kilka uwag wprowadzających / 303
Syntezy szkoły krakowskiej / 313
Dzieje Polski w zarysie Michała Bobrzyńskiego / 313
Historyi polskiej treściwie opowiedzianej ksiąg dwanaście Józefa Szujskiego / 325
Relacje dialogowe z syntezami szkoły krakowskiej / 334
Zarys historyi Polski i krajów ruskich z nią połączonych Anatola Lewickiego / 334
Dzieje narodu polskiego Władysława Smoleńskiego / 344
Dzieje Polski ilustrowane Augusta Sokołowskiego / 352
Zarys społecznej historyi państwa polskiego Kazimierza Orzyckiego / 368
Podsumowanie dialogu wiodących narracji syntetycznych / 372
„Echa” dialogu syntez doby Pozytywizmu / 377

Rozdział V
W poszukiwaniu nowego wzorca pisania o Śląsku (niedokończony „dialogem” Neoromantyzmu) / 401
Wprowadzenie / 401
Dzieje Polski Feliksa Konecznego / 407
Dzieje narodu polskiego Józefa Dąbrowskiego / 424

Zakończenie / 435

Wykaz źrodeł i literatury / 445

Summary / 465
Zusammenfassung / 466