Za darmo

ebook Dialog z chatbotem. Ujęcie mediolingwistyczne Dorota Marquardt

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Rok wydania: 2024

Głównym celem badawczym niniejszej pracy jest opis dialogu człowieka z chatbotem konwersacyjnym w ujęciu mediolingwistycznym. Rozważania przeprowadzono na kilku płaszczyznach: struktury takiego dialogu, jego pragmatyki, stylistyki oraz aspektu poznawczego wraz z odbiorem społecznym. Wielopłaszczyznowy opis dialogu powstał na podstawie analiz zgromadzonych korpusów dialogów ludzi z chatbotami oraz badań ankietowych respondentów rozmawiających z chatbotami, uzupełnionych wywiadem pogłębionym. Pierwszy rozdział monografii poświęcono chatbotom, ich typologiom i uwarunkowaniom technicznym. W drugim rozdziale zaprezentowano różne rozumienia pojęcia dialogu, skupiając się na tych, w które może się wpisać komunikacja z chatbotem konwersacyjnym. Rozdział trzeci stanowi prezentację współczesnych sposobów badania dialogów. W czwartym rozdziale opisano nowe, zaproponowane mediolingwistyczne podejście do badania dialogów z chatbotami. Scharakteryzowano również materiał badawczy i zaprezentowano krok po kroku postępowanie badawcze. W piątym rozdziale zamieszczono wyniki badań korpusowych dotyczących dialogów z wybranymi chatbotami na wszystkich wymienionych poziomach. Zakończenie niniejszej pracy stanowi syntezę przeprowadzonych dociekań i analiz dotyczących dialogów z chatbotami konwersacyjnymi.

Spis treści ebooka Dialog z chatbotem. Ujęcie mediolingwistyczne

Wstęp 9

Rozdział 1
Chatbot w świecie mediów 15
1.1. Wprowadzenie 15
1.2. Definicje i historia chatbotów 15
1.3. Typologie i charakterystyka chatbotów 18
1.3.1. Typologie chatbotów 18
1.3.2. Charakterystyka wybranych typów chatbotów 20
1.3.2.1. Chatboty regułowe 20
1.3.2.2. Chatboty wykorzystujące wielkie modele językowe 20
1.3.2.3. Chatboty konwersacyjne 21
1.4. Relacje między ludźmi a chatbotami 22
1.5. Chatboty jako element systemu medialno-technologicznego 26

Rozdział 2
Dialog z chatbotem 30
2.1. Wprowadzenie 30
2.2. Struktura dialogu 30
2.3. Istota dialogu 33
2.4. Autentyczność dialogu z chatbotem 36
2.5. Chatbot konwersacyjny jako partner w dialogu 39
2.6. Dialog w przestrzeni internetowej 41
2.6.1. Ewolucja języka dialogów międzyludzkich w komunikatorach internetowych 43
2.6.2. Wykorzystanie możliwości sztucznej inteligencji w dialogach zapośredniczonych 45
2.7. Dialog z chatbotem a teorie komunikacji 46

Rozdział 3
Współczesne badania nad dialogiem 48
3.1. Wprowadzenie 48
3.2. Pojęcia pragmatyczne użyteczne w badaniu dialogu 50
3.2.1. Intencja komunikacyjna 50
3.2.2. Kontekst 53
3.2.2.1. Kontekst w językoznawstwie 53
3.2.2.2. Multidyscyplinarna teoria kontekstu T. van Dijka 55
3.2.2.3. Kontekst w mediolingwistycznym badaniu dialogu z chatbotem 57
3.2.2.4. Analiza kontekstu w dialogach 60
3.3. Teorie użyteczne do badania dialogu w ujęciu mediolingwistycznym 63
3.3.1. Pragma-dialektyczne podejście do badania dialogu 63
3.3.2. Teoria ram interpretacyjnych 66
3.3.3. Ilościowa i jakościowa analiza dyskursu a krytyczna analiza dyskursu w ujęciu socjokognitywnym T. van Dijka 69
3.3.4. Progresja tematyczna i przebieg informacji w tekście 72
3.3.5. Dyskursywne badanie relacji nadawczo-odbiorczych według P. Charaudeau 74
3.3.6. Teoria dialogu S. Garroda i M.J. Pickeringa 75
3.3.7. Teoria makrogier dialogowych 77
3.4. Polskie badania nad dialogiem 80
3.4.1. Wzorzec gatunkowy a dialog 80
3.4.1.1. Ujęcie M. Wojtak 80
3.4.2. Jednostki dialogu i dialog potoczny 81
3.4.2.1. Ujęcie J. Warchali 81
3.4.2.2. Ujęcie U. Żydek-Bednarczuk 85
3.4.2.3. Ujęcie A. Awdiejewa 86
3.4.3. Polski dialog zadaniowy 88
3.4.3.1. Ujęcie M. Karpińskiego 88
3.4.4. Wywiad jako dialog 89
3.4.4.1. Interakcjonistyczne ujęcie M. Kity 89
3.4.5. Polskie badania nad dialogiem jako podstawa do dalszych badań 91
3.5. Stan badań nad dialogami z chatbotami 93

Rozdział 4
Badanie dialogu w ujęciu mediolingwistycznym. Metodyka badawcza zastosowana w pracy i materiał badawczy 96
4.1. Wprowadzenie 96
4.2. Metody badania dialogów z chatbotami w ujęciu mediolingwistycznym 98
4.3. Materiał badawczy 100
4.4. Przygotowanie korpusów 101
4.4.1. Kodowanie na poziomie językowym 101
4.4.2. Kodowanie na poziomie siły illokucyjnej 102
4.4.3. Kodowanie na poziomie ruchów dialogowych 103
4.4.4. Kodowanie na poziomie elementów wymiany 106
4.4.5. Kodowanie na poziomie gier dialogowych 110
4.5. Badania ankietowe i wywiad pogłębiony 112
4.6. Postępowanie badawcze 113

Rozdział 5
Analiza dialogów z chatbotami 114
5.1. Wprowadzenie 114
5.2. Analiza dialogów z chatbotem Anną Campo 114
5.2.1. Charakterystyka autorskiego chatbota Anna Campo 114
5.2.2. Ilościowy opis dialogów przeprowadzonych z chatbotem Anną Campo 118
5.2.3. Badanie ankietowe, charakterystyka użytkowników rozmawiających z chatbotem Anną Campo i wywiad pogłębiony 119
5.2.4. Analiza poziomu struktury dialogów 125
5.2.4.1. Wprowadzenie 125
5.2.4.2. Granice dialogów z chatbotem i ich segmentacja 125
5.2.4.3. Relacja między segmentami dialogów 128
5.2.5. Analiza poziomu pragmatycznego dialogów 142
5.2.5.1. Wprowadzenie 142
5.2.5.2. Relacje nadawczo-odbiorcze 143
5.2.5.3. Obraz nadawcy i odbiorcy wpisany w dialog 150
5.2.5.4. Potencjał illokucyjny 151
5.2.6. Analiza poziomu stylistycznego dialogów 154
5.2.6.1. Wprowadzenie 154
5.2.6.2. Kontekst a wybór środków stylistycznych 154
5.2.6.3. Idiolekt chatbota Anny Campo 159
5.2.6.4. Styl kroków dialogowych chatbota Anny Campo a styl kroków dialogowych użytkowników 162
5.2.7. Analiza poziomu poznawczego dialogów 167
5.2.7.1. Wprowadzenie 167
5.2.7.2. Analiza dyskursu dialogów ludzi z chatbotem Anną Campo 169
5.2.8. Całościowa, mediolingwistyczna analiza wybranego dialogu z chatbotem Anną Campo 182
5.3. Analiza dialogów z modelem językowym LaMDA 187
5.3.1. Charakterystyka modelu językowego LaMDA 187
5.3.2. Ilościowy opis analizowanych dialogów z modelem językowym LaMDA 188
5.3.3. Analiza poziomu struktury dialogów 189
5.3.4. Analiza poziomu pragmatycznego dialogów 195
5.3.5. Analiza poziomu stylistycznego dialogów 198
5.3.6. Analiza poziomu poznawczego dialogów 201
5.4. Analiza dialogów z chatbotem ChatGPT 216
5.4.1. Charakterystyka chatbota ChatGPT 216
5.4.2. Ilościowy opis dialogów przeprowadzonych z chatbotem ChatGPT 219
5.4.3. Analiza poziomu struktury dialogu 219
5.4.3.1. Wprowadzenie 219
5.4.3.2. Granice dialogów z chatbotem ChatGPT i ich segmentacja 220
5.4.3.3. Relacja między segmentami dialogów 222
5.4.4. Analiza poziomu pragmatycznego dialogów 235
5.4.4.1. Wprowadzenie 235
5.4.4.2. Relacje nadawczo-odbiorcze oraz obraz nadawcy i odbiorcy 235
5.4.4.3. Potencjał illokucyjny 240
5.4.5. Analiza poziomu stylistycznego dialogów 242
5.4.5.1. Wprowadzenie 242
5.4.5.2. Podstawowy styl w krokach dialogowych chatbota ChatGPT 242
5.4.5.3. Różne style „na życzenie” w krokach dialogowych chatbota ChatGPT 244
5.4.6. Analiza poziomu poznawczego dialogów 247
5.4.6.1. Wprowadzenie 247
5.4.6.2. Analiza dyskursu dialogów z chatbotem ChatGPT 248
5.4.7. Całościowa analiza wybranych dialogów z chatbotem ChatGPT 256
5.5. Porównanie dialogów człowiek–chatbot z dialogami potocznymi ludzi 266
5.5.1. Opis materiału badawczego 266
5.5.2. Płaszczyzna struktury dialogów 266
5.5.3. Płaszczyzna pragmatyczna dialogów 270
5.5.4. Płaszczyzny stylistyczna i dyskursywna dialogów 272
5.6. Podsumowanie analiz dialogów 273

Zakończenie 277
Bibliografia 281
Spis rysunków 299
Spis tabel 301