ebook Doskonalenie przedsiębiorstw. Kryzys drogą do sukcesu Maciej Kulig

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2016

Celem książki jest przekazanie praktycznej wiedzy o skutecznym rozwiązywaniu problemów, jakie występują w działalności biznesowej, a także w innych przedsięwzięciach, w których zmierza on do osiągnięcia określonych celów. Niepowodzenia i błędy zdarzają się nawet w perfekcyjnie zaprojektowanych, starannie wykonanych i zainstalowanych oraz prawidłowo eksploatowanych obiektach, dobrze zarządzanych systemach czy procesach. Występowanie rozmaitych problemów w działalności ludzkiej jest nieuniknione. Wiąże się to zarówno z zawodnością urządzeń i narzędzi, stanowiących istotny element w realizacji procesów, szeroko pojętym czynnikiem ludzkim, a także z oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Problemy te wywołują niepożądane, często nieprzewidziane zaburzenia procesu, które wpływają negatywnie na uzyskiwane efekty. W potocznym znaczeniu problem to przeszkoda lub trudność, której konsekwencją jest zadanie wymagające rozwiązania.
W książce zastanawiamy się, jak najlepiej wykorzystać nasze niepowodzenia i błędy, aby uniknąć podobnych niepożądanych zdarzeń w przyszłości lub przynajmniej zmniejszyć ich skutki, które utrudniają osiągnięcie zamierzonych celów naszej działalności. Zdolność do skutecznego pokonywania przeszkód jest kluczem do sukcesu w każdym przedsięwzięciu. Badanie i rozwiązywanie problemów operacyjnych w przedsiębiorstwie lub organizacji, jako środek efektywnego poprawiania rzeczywistości, w jakiej prowadzona jest działalność, jest głównym przedmiotem tej książki. Niestety, umiejętność skutecznego radzenia sobie z trudnościami posiada tylko niewielka część pracowników i menadżerów zaangażowanych w działalność biznesową, czy innych uczestników i decydentów celowej działalności człowieka.

Spis treści ebooka Doskonalenie przedsiębiorstw. Kryzys drogą do sukcesu

Przedmowa 11
Na czym polegają trudności? 11
O czym jest ta książka 14
Kilka słów o autorze 15

Wstęp 17
Filozofia kryzysowa 20
Filozofia szukania winy 21
Filozofia ciągłego doskonalenia 24
Literatura 25

ROZDZIAŁ 1. Poprawianie procesu – koncepcja programu 27
1.1. Doskonalenie metodą małych zmian 27
1.1.1. Działania reaktywne 28
1.1.2. Działania proaktywne 32
1.1.3. Działania oparte na badaniu trendów 32
1.1.4. Program stopniowego poprawiania procesu 33
1.2. Rewolucyjne zmiany procesu 34
1.3. Zmiany stopniowe czy rewolucyjne? 35
Literatura 37

ROZDZIAŁ 2. Zasady wykorzystywania obserwacji procesowych 39
2.1. Procesowe ujęcie działalności biznesowej 40
2.2. Proces wykorzystania doświadczeń operacyjnych 41
2.2.1. Rozpoznanie problemu 42
2.2.2. Analiza źródłowych przyczyn problemu 46
2.2.3. Określenie środków naprawczych 49
2.2.4. Wdrożenie środków naprawczych 51
2.3. Organizacja programu 51
2.3.1. Zarządzanie programem 51
2.3.2. Zasoby materialne i kadrowe 54
2.3.3. Procedury administracyjne 55
2.3.4. Systemy informacyjne 55
2.3.5. Szkolenie 57
2.3.6. Audytowanie programu 58
2.4. Przykłady z praktyki 59
2.4.1. Przykład 1: korozja pokrywy zbiornika reaktora Davis Besse 59
2.4.2. Przykład 2: katastrofa samolotu AF447 61
2.4.3. Przykład 3: niekontrolowany wypływ wody ze zbiornika 64
2.4.4. Przykład 4: nieprawidłowe złącze przewodu elektrycznego 65
2.4.5. Przykład 5: długi czas realizacji zleceń naprawy 65
Literatura 67

ROZDZIAŁ 3. Program ciągłego doskonalenia procesu – wyzwania i bariery 68
3.1. Myślenie systemowe i dynamika systemów 68
3.2. Podstawy dynamiki programu doskonalenia 74
3.2.1. Aspekty organizacyjne i behawioralne 74
3.2.2. Dynamiczny model programu ciągłego doskonalenia 76
3.2.3. Analiza modelu 82
3.3. Wnioski z badań modelowych i analiz teoretycznych 86
3.3.1. Trudności związane z zarządzaniem programem 86
3.3.2. Kontrola skuteczności programu 88
3.4. Typowe bariery organizacyjne i behawioralne 90
3.4.1. Programy dotyczące jakości 90
3.4.2. Programy wykorzystujące zdarzenia operacyjne 93
3.5. Typowe bariery metodologiczne 101
3.5.1. Ocena ważności zdarzenia/problemu 101
3.5.2. Analiza przyczyn źródłowych 102
3.5.3. Wybór optymalnego rozwiązania 112
3.5.4. Klasyfikacja zdarzeń stosowana w analizach trendu 114
Literatura 116

ROZDZIAŁ 4. Rozpoznanie problemu 120
4.1. Identyfikacja problemu 120
4.2. Zgłoszenie problemu 122
4.2.1. Negatywne konsekwencje zgłoszenia 122
4.2.2. System motywacji do zgłaszania zdarzeń 125
4.2.3. Przejrzystość procesu zgłaszania zdarzeń 126
4.2.4. Postawa kierownictwa 126
4.3. Zdefiniowanie problemu 127
4.4. Klasyfikacja problemu 130
4.4.1. Ocena istotnych cech problemu/zdarzenia 132
4.4.2. Określenie priorytetu 136
4.5. Zbieranie informacji 138
4.5.1. Źródła informacji o problemie 140
4.5.2. Ogólne zalecenia dotyczące zbierania informacji 140
4.5.3. Wywiady z pracownikami 141
Literatura 147

ROZDZIAŁ 5. Analiza źródłowych przyczyn problemu 148
5.1. Zasada przyczyn i skutków 148
5.1.1. Podstawowe terminy 149
5.1.2. Podstawowe cechy zasady przyczyn i skutków 153
5.2. Metody dedukcyjne wykorzystujące drzewa przyczyn 156
5.2.1. Metoda drzewa przyczyn (CTM) 156
5.2.2. Metoda Apollo RCA 157
5.2.3. Metoda mapy przyczyn 159
5.2.4. Przykład zastosowania mapy przyczyn w analizie przyczyn wypadku 163
5.3. Metody wykorzystujące opracowane z góry schematy logiczne 180
5.3.1. Graficzna reprezentacja sekwencji zdarzeń 181
5.3.2. Identyfikacja istotnych zdarzeń 185
5.3.3. Identyfikacja przyczyn źródłowych przy użyciu schematów logicznych 199
5.4. Metody wykorzystujące podejście systemowe 225
5.4.1. Trudności i wyzwania współczesnej technologii 226
5.4.2. Geneza systemowych modeli wypadku 236
5.4.3. STAMP – systemowy model wypadku 238
5.4.4. Przykład zastosowania modelu STAMP w analizie przyczyn wypadku 245
5.5. Analiza fizycznych uszkodzeń urządzeń i komponentów 267
5.5.1. Proces badania i rozwiązywania problemu 269
5.5.2. Typowe narzędzia analityczne 272
Literatura 288

ROZDZIAŁ 6. Określenie skutecznych rozwiązań 291
6.1. Proces wyboru najkorzystniejszych rozwiązań 291
6.2. Określenie możliwych rozwiązań problemu 292
6.2.1. Ogólne zasady identyfikacji rozwiązań 292
6.2.2. Specyfika problemów lub zdarzeń o charakterze prekursorów 295
6.3. Ocena możliwych rozwiązań 298
6.3.1. Ocena poprawności 298
6.3.2. Ocena skuteczności 300
6.3.3. Ocena warunków realizacji 303
6.4. Wybór najwłaściwszego rozwiązania 311
6.5. Przekazanie wniosków dotyczących rozwiązania problemu 312
Literatura 313

ROZDZIAŁ 7. Wdrożenie optymalnych rozwiązań 315
7.1. Realizacja 315
7.2. Monitorowanie działań wdrożeniowych 316
7.3. Ocena skuteczności wdrożonych rozwiązań 318
Literatura 319

ROZDZIAŁ 8. Kompleksowe analizy zbioru obserwacji 320
8.1. Ogólne zasady 322
8.1.1. Cele i zakres analiz 322
8.1.2. Ogólne zasady grupowania danych 325
8.2. Dane wejściowe używane w analizach 326
8.2.1. Zakres danych 327
8.2.2. Jakość danych 328
8.3. Systemy klasyfikacji zdarzeń 330
8.3.1. Pożądane cechy systemu klasyfikacji zdarzeń 331
8.3.2. Ocena systemu klasyfikacji 332
8.4. Przykłady systemów klasyfikacji stosowanych w praktyce 333
8.4.1. System klasyfikacji zdarzeń w lotnictwie amerykańskim 333
8.4.2. System klasyfikacji zdarzeń w energetyce jądrowej 344
8.4.3. System klasyfikacji zdarzeń w sektorze ochrony zdrowia 349
8.5. Narzędzia analityczne 357
8.5.1. Badanie profilu zbioru zdarzeń 357
8.5.2. Badanie szeregów czasowych 367
Literatura 371

ROZDZIAŁ 9. Przekazywanie informacji i wniosków 374
9.1. Raport zgłoszenia zdarzenia (problemu) 375
9.1.1. Zdarzenia o istotnym znaczeniu 376
9.1.2. Zdarzenia uznane za mniej istotne 377
9.2. Raport z badania zdarzenia (problemu) 379
9.2.1. Zdarzenia o istotnym znaczeniu 379
9.2.2. Zdarzenia uznane za mniej istotne 384
9.3. Powiadomienia i sprawozdania 386
9.3.1. Powiadomienia 386
9.3.2. Sprawozdania okresowe 390
9.3.3. Prezentacje ustne 390
Literatura 392

Podsumowanie 393

DODATEK A. Definicje i skróty 404
A.1. Wykaz stosowanych skrótów 404
A.2. Definicje podstawowych terminów używanych w książce 407

DODATEK B. Organizacja, proces, system 411
B.1. Organizacja i jej elementy 411
B.2. Proces biznesowy 415
B.3. System 417
Literatura 418

DODATEK C. Kategorie uwarunkowań przyczynowych stosowane w metodzie HPIP 419
C.1. Procedury 419
C.1.1. Procedura nie została użyta 420
C.1.2. Procedura błędnie zastosowana 420
C.1.3. Procedura błędna lub niekompletna 422
C.2. Szkolenie 422
C.2.1. Brak szkolenia dotyczącego określonego zadania lub systemu 422
C.2.2. Niedoskonałe szkolenie 423
C.3. Komunikacja ustna 424
C.3.1. Przekaz mylnie zrozumiany 424
C.3.2. Brak komunikacji lub komunikacja spóźniona 424
C.3.3. Niedostateczne przekazanie zadania lub pracy w toku 425
C.4. Organizacja i zarządzanie 425
C.4.1. Niewłaściwe standardy, polityka, lub kontrola administracyjna (SPKA) 425
C.4.2. Niestosowane elementy SPKA 426
C.4.3. Postawa kierownictwa i nadzór 426
C.4.4. Niedostateczne środki naprawcze 427
C.4.5. Niedostateczna komunikacja interpersonalna i kultura organizacyjna 427
C.5. Ergonomia 427
C.5.1. Niedostateczny interfejs człowiek-maszyna 428
C.5.2. Niewłaściwe środowisko pracy 429
C.5.3. Nadmiernie złożony system 429
C.5.4. Niedostateczna tolerancja systemu na błędy 429
C.6. Nadzór bezpośredni 430
C.6.1. Niedostateczne przygotowanie zadania/pracy 430
C.6.2. Niedostateczny nadzór nad wykonaniem pracy 431
Literatura 431

DODATEK D. Analiza incydentu w gospodarstwie hodowli ryb – porównanie metod 432
D.1. Opis incydentu 432
D.2. Analiza zdarzenia – metoda TapRooT 433
D.2.1. Zdefiniowanie problemu 433
D.2.2. Rozpoznanie problemu 433
D.2.3. Analiza przyczyn źródłowych 434
D.2.4. Identyfikacja rozwiązań 439
D.3. Analiza zdarzenia – metoda mapy przyczyn 442
D.3.1. Zdefiniowanie problemu 442
D.3.2. Analiza przyczyn źródłowych 443
D.3.3. Identyfikacja rozwiązań 447
Literatura 449

DODATEK E. Analiza przyczyn katastrofy samolotu AA965 – Cali, Kolumbia, 20 grudnia 1995 r. 450
E.1. Opis wypadku 450
E.2. Analiza wypadku 452
E.2.1. Zdefiniowanie problemu 452
E.2.2. Analiza przyczyn źródłowych 452
E.2.3. Identyfikacja rozwiązań 460
Literatura 463

DODATEK F. Analiza przyczyn awarii w japońskiej ektrowni jądrowej Fukushima w marcu 2011 r. 464
F.1. Podstawowe informacje o elektrowni Fukushima Dai-Ichi 464
F.2. Opis zdarzenia 471
F.3. Analiza zdarzenia 472
F.3.1. Zdefiniowanie problemu 472
F.3.2. Analiza przyczyn źródłowych 473
F.3.3. Identyfikacja rozwiązań 488
F.4. Podsumowanie 493
Literatura 493

DODATEK G. Analiza niekontrolowanego wypływu wody ze zbiornika 495
G.1. Opis incydentu 495
G.2. Analiza zdarzenia 496
G.2.1. Zdefiniowanie problemu 496
G.2.2. Analiza przyczyn źródłowych 497
G.2.3. Identyfikacja rozwiązań 500

DODATEK H. Analiza problemu medycznego: obcy przedmiot pozostawiony w ciele pacjenta po zabiegu operacyjnym 501
H.1. Opis problemu 501
H.2. Analiza problemu 502
H.2.1. Zdefiniowanie problemu 502
H.2.2. Analiza przyczyn źródłowych 503
H.2.3. Identyfikacja rozwiązań 507
Literatura 509

Spis rysunków 510

Spis tabel 514