ebook Dusza, ciało i tabu. Studia nad sakralnością praindoeuropejskiego formantu *u w łacińskiej terminologii anatomicznej Katarzyna Tilgner

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2017

Przedstawiona książka jest pierwszym polskim studium poświeconym funkcji praindoeuropejskiego formantu *u, który miał być w głębokiej przeszłości nacechowany konotacjami związanymi ze sferą świętości i z tabu. Dokonując próby weryfikacji hipotezy dotyczącej domniemanej funkcji formantu *u, autorka koncentruje się na poszukiwaniach jego refleksów w praindoeuropejskich i łacińskich nazwach części ciała. Ich ekscerpcję uwarunkowała m.in. zrekonstruowana przez Richarda Oniansa pierwotna koncepcja rozlokowania duszy, obiektu tabu par excellence. Studium dopełnia analiza potencjalnie tabuizowanych nazw części ciała, postrzeganych w zamierzchłych czasach jako obdarzone ponadnaturalną, apotropeiczną mocą, oraz nazw organów wykorzystywanych jako narzędzie poznania woli bóstw. W książce nie zabrakło również tekstów autorów starożytnych, które odzwierciedlają wyobrażenia Rzymian dotyczące ciała, jego członków i przypisywanych im funkcji, odziedziczonych być może z epoki praindoeuropejskiej, a nieświadomie wykorzystywanych także i przez nas w epoce współczesnej.

Spis treści ebooka Dusza, ciało i tabu. Studia nad sakralnością praindoeuropejskiego formantu *u w łacińskiej terminologii anatomicznej

Spis treści

Wstęp / 7

Rozdział 1: Partykuła *u i jej funkcja w języku praindoeuropejskim / 11
Rozdział 2: Cielesne domicilia duszy / 17
2.1. Oniansowski system repartycji duszy / 17
2.2. Refleksy koncepcji Oniansa w wyobrażeniach Rzymian w epoce historycznej / 19
2.3. Refleksy formantu *u w łacińskich nazwach domiciliów duszy / 21
2.3.1. Dusza / 21
2.3.2. Głowa, mózg, szpik i sperma / 25
2.3.3. Włosy / 31
2.3.4. Szczęka, podbródek, broda / 40
2.3.5. Kolano i udo / 43
2.3.6. Paznokieć / 49
2.3.7. Krew / 52
2.3.8. Lędźwie / 62
2.3.9. Penis i jądra / 63
Rozdział 3: Refleksy elementu *u w nazwach części ciała obejmowanych tabu językowym / 67
3.1. Tabu jako zjawisko kulturowe / 67
3.2. Tabu językowe / 69
3.3. Tabu części ciała / 71
3.4. Tabu i magia słowa w kulturze językowej Latynów i Rzymian / 73
3.5. Analiza etymologiczna formacji potencjalnie obejmowanych tabu językowym / 82
3.5.1. Oko / 82
3.5.2. Język / 85
3.5.3. Ząb / 89
3.5.4. Ręka / 92
3.5.5. Prawica / 98
3.5.6. Palec / 101
3.5.6.1. Palec w języku znaków niewerbalnych / 102
3.5.6.2. Kciuk / 107
3.5.6.3. Palec środkowy / 108
3.5.6.4. Palec serdeczny / 109
3.5.7. Śledziona / 111
3.5.8. Wątroba / 123
3.5.9. Żółć i pęcherzyk żółciowy / 132
3.5.10. Serce / 138

Zakończenie / 143

Bibliografia / 147
Wykaz skrótów / 163
Summary / 165
Resumen / 167