ebook Dzieje kultury japońskiej Ewa Pałasz-Rutkowska

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania: 2023

Fascynująca kultura Japonii

Od prehistorii do współczesności

W Dziejach kultury japońskiej profesor Ewa Pałasz-Rutkowska zabiera czytelników w podróż po fascynującej kulturze Japonii. Przedstawia sposób życia jej mieszkańców, ich język, wierzenia oraz zwyczaje i obyczaje. Prezentuje największe osiągnięcia naukowe i kulturalne Japończyków – począwszy od literatury, przez malarstwo, rzemiosło i architekturę, aż po sztukę widowiskową. Wskazuje również najważniejsze procesy dziejowe, które miały zasadniczy wpływ na kształtowanie się kultury japońskiej.

Autorka, korzystając ze swojego wieloletniego dorobku badawczego i dydaktycznego, a także bazując na rozmowach ze specjalistami i japonistami oraz swoich doświadczeniach z licznych podróży do Japonii, tworzy prawdziwe kompendium wiedzy o jej kulturze.

Dzieje kultury japońskiej to książka, która zachwyci pasjonatów historii i kultury Japonii i zafascynuje tych, którzy dopiero planują odkryć ten niezwykły kraj.

Spis treści ebooka Dzieje kultury japońskiej

UWAGI REDAKCYJNE 15
WPROWADZENIE 17
Kultura japońska – założenia pracy 17
Podziękowania 22
Nihon bunkaron, Nihonjinron 23
Warunki naturalne 32
Język i pismo japońskie 34
Rozdział I. POCZĄTKI (do połowy III w. n.e.) 37
Początki mitologiczne 37
Kroniki Kojiki i Nihon shoki 38
Panteon bóstw 40
Bóstwa niebiańskie schodzą na ziemię. Pierwsi (mitologiczni) władcy 43
Początki historyczne 47
Kim są Japończycy? 47
Zbieracze – łowcy i pierwsi rolnicy 48
Kultura materialna 52
Wierzenia 53
Centralizacja władzy 55
Kontakty z kontynentem i nowe wpływy kulturowe 55
Społeczeństwo rolników i stratyfikacja społeczna 56
Kraj Wo i jego ośrodki polityczno-ekonomiczne. Problem Yamatai 59
Kultura materialna 62
Wierzenia 63
Rozdział II. POWSTAJE JAPONIA I CESARSTWO (III–VIII w.) 67
Od ōkimi do cesarza – ostatni etap konsolidacji władzy 67
Kofuny 68
Teorie na temat dynastii. Kolejni władcy 70
Umacnianie ośrodka władzy Yamato. Rody możnych i społeczeństwo 73
Sintoizm a buddyzm 75
Kobiety na tronie i zasady sukcesji 78
Pojawia się „cesarz” i „Japonia” 81
Japonia państwem prawa z cesarzem na czele 82
Tenmu i Jitō 82
Pierwsza stała stolica 83
Kodeksy ery Taihō 85
Społeczeństwo 87
Heijōkyō – Stolica Pokoju 89
Od Genmei do Kanmu 92
Kultura cesarstwa. Sinizacja 95
Architektura, rzeźba, rzemiosło 98
Malarstwo i kaligrafia 110
Sztuki widowiskowe 112
Piśmiennictwo 114
Kultura kulinarna 115
Rozdział III. CZAS CESARZY, ARYSTOKRACJI DWORSKIEJ I CESARZY PO ABDYKACJI (IX–XII w.) 116
Od władzy cesarzy do władzy arystokracji dworskiej 116
Heian – Stolica Spokoju i Pokoju 117
Społeczeństwo 120
Rozkład systemu ritsuryō 121
Ród Fujiwara 123
Od władzy arystokracji dworskiej do władzy cesarzy po abdykacji 127
Insei 128
Wojownicy na scenie politycznej 129
Stosunki z zagranicą 132
Religie 133
Kultura dworska. Japonizacja 135
Literatura 136
Malarstwo i kaligrafia 139
Architektura, rzeźba, rzemiosło 141
Sztuki widowiskowe 147
Kultura kulinarna 148
Rozdział IV. CZAS WOJOWNIKÓW I (XIII–połowa XVI w.) 150
Rząd wojskowy w Kamakurze a dwór cesarski 152
Minamoto Yoritomo. Struktura władzy 152
Ród Hōjō. Rola shikkena 154
Kryzys w domu cesarskim 157
Schyłek 158
Próba restauracji władzy cesarskiej. Dwa dwory 159
Rząd wojskowy w Muromachi a dwór cesarski 162
Ashikaga Takauji. Struktura władzy 162
Przetasowania w prowincjach 163
Wojna ery Ōnin. Schyłek 164
Gospodarka, handel, miasta 167
Stosunki z zagranicą 170
Najazdy mongolskie 170
Korea i Chiny. Problem wakō 171
Królestwo Riukiu i Ezochi 173
„Południowi barbarzyńcy” 174
Religie 175
Kultura wojowników, kultura dworska 178
Kultura Kitayamy, kultura Higashiyamy 180
Literatura 182
Architektura, rzeźba, ogrody 184
Droga herbaty 191
Malarstwo i kaligrafia 194
Rzemiosło artystyczne 196
Sztuki widowiskowe 199
Kultura kulinarna 200
Rozdział V. CZAS WOJOWNIKÓW II (połowa XVI–połowa XIX w.) 202
Proces jednoczenia Japonii a dwór cesarski 202
Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi, Tokugawa Ieyasu 202
Rząd wojskowy w Edo a dwór cesarski 208
Tokugawa Ieyasu. Struktura władzy 208
Społeczeństwo i miasta 214
Kryzys i schyłek 217
Stosunki z zagranicą 221
Joseon, Chiny, Azja Południowo-Wschodnia 221
Królestwo Riukiu, Ezochi 224
„Południowi barbarzyńcy”, „czerwonowłosi” i chrześcijaństwo 224
Izolacja i „otwieranie” Japonii 228
Prądy filozoficzne i umysłowe. Edukacja 232
Konfucjanizm i neokonfucjanizm 232
Nauki narodowe, nauki holenderskie, edukacja 233
Kultura wojowników, kultura mieszczan 238
Literatura 244
Architektura, rzeźba, ogrody 250
Droga herbaty 259
Malarstwo, kaligrafia, drzeworyt 262
Rzemiosło artystyczne 268
Sztuki widowiskowe 273
Kultura kulinarna 279
Rozdział VI. CZAS „BOSKIEGO CESARZA” (połowa XIX–połowa XX w.) 282
„Czcić cesarza!”, „wypędzić barbarzyńców!”, „obalić siogunat!” 282
Cesarz Mutsuhito i oligarchia. Od-nowa Meiji 286
Władca tradycyjny i nowoczesny 288
Modernizacja 293
Droga do mocarstwowości 297
Poszerzanie granic i rewizja nierównoprawnych traktatów 297
Wojny 299
Cesarze Yoshihito i Hirohito 301
„Demokracja” i nacjonalizm 303
Stosunki z zagranicą 306
Wojny 307
Społeczeństwo 309
Prądy umysłowe. Nauka i edukacja 314
Kultura nowoczesności 322
Literatura 323
Prasa i inne media 335
Architektura 340
Malarstwo i rzeźba 355
Rzemiosło artystyczne i ludowe 366
Sztuki widowiskowe 370
Kultura kulinarna 385
Rozdział VII. CZAS „CESARZA-SYMBOLU” (od połowy XX w.) 387
Okupacja 387
Demilitaryzacja i demokratyzacja 387
Problem zachowania instytucji cesarza 389
„Kurs zwrotny” 392
Pokój 393
Wzrost gospodarczy 393
Stracona dekada i reformy Abe 395
Społeczeństwo 398
Stosunki z zagranicą 402
Soft power i Cool Japan 403
Stany Zjednoczone 403
Związek Sowiecki, Federacja Rosyjska 404
Chińska Republika Ludowa i Republika Chińska 405
Republika Korei i Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna 406
Polska 406
Współczesny dom cesarski 407
Cesarz po abdykacji Akihito i cesarzowa Michiko 408
Cesarz Naruhito i cesarzowa Masako 409
Rodzina cesarska 410
Kultura współczesności 412
Architektura 415
Inne sztuki plastyczne 422
Literatura 427
Manga, anime, gēmu 434
Sztuki widowiskowe 439
Kultura kulinarna 463
Rozdział VIII. PODSTAWOWE ELEMENTY TRADYCJI DOMU CESARSKIEGO 464
Imiona i tytuły cesarskie 464
Liczba cesarzy – oficjalne listy 465
Regalia 466
Intronizacja i Wielkie Święto Dziękczynienia 468
Święta religijne na dworze cesarskim 473
Rody książęce 475
Rozdział IX. WYBRANE ELEMENTY KULTURY JAPOŃSKIEJ 477
Kalendarz 477
Symbole narodowe 478
Flaga Japonii 478
Hymn Japonii 479
Herb cesarski i godło państwowe 479
Pieczęć cesarska i pieczęć państwowa 480
Święta matsuri 481
Święta narodowe 483
Kimono 485
Sumo 488
Dziedzictwo kulturowe 490
Zabytki kultury, skarby narodowe 490
Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO 491
Lista Reprezentatywna Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości 493
BIBLIOGRAFIA – PRACE NA TEMAT KULTURY JAPONII (wybór) 496
ANEKSY 508
Aneks 1. Periodyzacja dziejów Japonii 508
Aneks 2. Podziały administracyjne Japonii – w perspektywie historycznej 510
Aneks 3. Lista cesarzy 512
Aneks 4. Lista siogunów – przywódców rządów wojskowych 517
INDEKS OSÓB 519
ŹRÓDŁA ILUSTRACJI 529