ebook Edukacja i nierówności społeczne Tomasz Gmerek

Książka Edukacja i nierówności społeczne. Studium porównawcze na przykładzie Anglii, Hiszpanii i Rosji stanowi wyraz zainteresowań badawczych autora – zorientowanych wokół problematyki zróżnicowania społecznego i roli szkolnictwa w procesach stratyfikacji społecznej. Jej podłoże teoretyczne stanowią koncepcje z zakresu socjologii edukacji oraz pedagogiki porównawczej. Książka jest także próbą wpisania się w nurt analiz i poszukiwań badawczych reprezentowanych przez polskich pedagogów, których dzieła są punktem wyjścia dla tytułowych rozważań.

Autor pragnie zwrócić uwagę, że książka jest rozwinięciem i logiczną kontynuacją jego poprzednich przedsięwzięć badawczych, mieszczących się w sferze relacji pomiędzy edukacją a procesami stratyfikacji społecznej (w 2008 roku wspólnie z dr A. Gromkowską-Melosik przygotowali książkę: Problemy nierówności społecznej w teorii i praktyce edukacyjnej).

Materiały wykorzystane w prezentowanej książce autor zgromadził podczas zagranicznych wyjazdów studyjnych w bibliotekach uniwersytetów w Londynie, Helsinkach, Oslo, Sztokholmie, Lund oraz Kopenhadze. Wykorzystał również materiały z biblioteki uniwersyteckiej w Monachium oraz biblioteki uniwersytetu La Coruna w Hiszpanii.

Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza z nich charakteryzuje kategorie teoretyczne służące do analizy zjawisk i procesów mających swoje implikacje w sferze szkolnictwa. W rozdziale pierwszym zostały poruszone zagadnienie komplementarności teorii w procesach analiz społecznych. Istotny element analiz zawartych w rozdziale pierwszym stanowi również wyznaczenie kategorii i kryteriów dla porównań zjawisk nierówności społecznych oraz ich implikacji w systemach edukacyjnych.

Rozdział drugi stanowi analizę kilku wybranych koncepcji teoretycznych ujmujących społeczeństwo w kategoriach „równowagi” i „porządku społecznego”. Z kolei rozdział trzeci zawiera charakterystykę sposobów myślenia osadzonych w perspektywie „konfliktu”. Te dwie – sprzeczne ze sobą – perspektywy teoretyczne dostarczają głównych schematów badawczych w analizie zjawisk konstruowania nierówności społecznych za pośrednictwem systemów edukacyjnych w Anglii, Hiszpanii i Rosji.

Część druga książki zawiera trzy studia przypadku. Obejmuje analizy zależności pomiędzy funkcjonowaniem systemu edukacji a zjawiskami i procesami nierówności społecznych w Anglii, Hiszpanii i Rosji. Systemy szkolnictwa w tych krajach w kontekście polityki oświatowej i specyficznych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych, wpływających na formowanie się i odtwarzanie struktury społecznej. Autor opisał proces tworzenia się powszechnych (masowych) systemów szkolnictwa w Anglii, Hiszpanii i Rosji. Ponadto uwzględnia zagadnienia związane z funkcjonowaniem współczesnych systemów szkolnictwa w tych krajach (takich jak: zarządzanie, finansowanie oraz podstawy prawne). Dokonał również krótkiej charakterystyki systemu szkolnictwa różnych szczebli (przedszkolnego i podstawowego, średniego, a także edukacji wyższej).