Za darmo

ebook EkoMiastoŚrodowisko

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2016

Miasta narażone są na nadmierną konsumpcję zasobów, nadprodukcję odpadów oraz koncentrację negatywnych efektów działalności człowieka. Książka EkoMiasto#Środowisko stara się odpowiedzieć na powyższe, jakże aktualne i ważne problemy gospodarowania środowiskiem w mieście. Jej ideą przewodnią jest określenie roli środowiska i jego jakości w kontekście świadczonych usług ekosystemowych, działań adaptacyjnych i mitygacyjnych oraz zapewnienia trwałości rozwoju miast.
W książce miasto traktowane jest jako specyficzny, złożony i kompleksowy ekosystem, którego istotą są ścisłe relacje i zależności między sferami: przyrodniczą, społeczną, gospodarczą oraz instytucjonalną. W tym kontekście wskazano założenia zrównoważonego rozwoju miasta oraz współczesne wyzwania i cele. Ważnym aspektem podejmowanych rozważań jest kwestia wartości środowiska oraz metod wyceny zasobów środowiska.
W dalszej części publikacji skoncentrowano się na problematyce współodpowiedzialnego, zasobooszczędnego i innowacyjnego gospodarowania środowiskiem. Dokonano identyfikacji uwarunkowań oraz przeglądu rozwiązań konkretnych problemów, takich jak: zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego, adaptacja terenów zurbanizowanych do zmian klimatu czy rozwój gospodarki niskoemisyjnej.
Ostatnie rozdziały poświęcono nowoczesnym narzędziom zarządzania środowiskiem oraz monitorowania i prognozowania zmian środowiskowych na terenach zurbanizowanych.

Spis treści ebooka EkoMiastoŚrodowisko

1. Kształcenie na rzecz zrównoważonego, inteligentnego i partycypacyjnego rozwoju miast (Aleksandra Nowakowska, Agnieszka Rzeńca, Zbigniew Przygodzki) 9
1.1. Kierunek „Ekonomia miasta zrównoważonego” - odpowiedź na wyzwania w rozwoju współczesnych miast 10
1.2. Kierunek „Ekonomia miasta zrównoważonego” - nowoczesna edukacja na poziomie wyższym 11
1.3. Kierunek „Ekonomia miasta zrównoważonego” - nowatorska logika i specyfika kształcenia 14
1.4. Kierunek „Ekonomia miasta zrównoważonego” - integracja metod i narzędzi dydaktycznych 18

2. Miasto jako system ekologiczny (Agnieszka Rzeńca, Piotr Rzeńca) 21
2.1. Ekosystem miasta
2.1.1. Przyrodnicze uwarunkowania lokalizacji miast 22
2.1.2. Istota i czynniki kształtujące ekosystem miasta 21
2.2. Kapitał przyrodniczy miasta 29
2.3. Jakość środowiska w mieście 40

3. Zrównoważony rozwój miast (Agnieszka Rzeńca) 49
3.1. Geneza i istota rozwoju zrównoważonego 50
3.2. Miasto jako podmiot procesów rozwoju zrównoważonego 52
3.3. Idea miasta zrównoważonego 51

4. Usługi ekosystemów - nowe spojrzenie na wartość środowiska przyrodniczego (Jakub Kronenberg) 63
4.1. Usługi ekosystemów 64
4.1.1. Reorientacja podejścia do znaczenia środowiska w mieście 64
4.1.2. Klasyfikacja usług ekosystemów 61
4.2. Wartość środowiska przyrodniczego w mieście 11
4.2.1. Istota i znaczenie wyceny zasobów przyrodniczych 11
4.2.2. Wybrane metody wyceny zasobów przyrodniczych w mieście 15
4.3. Wyzwania i dylematy wokół wyceny zasobów przyrodniczych 83

5. Polityka ekologiczna miasta (Agnieszka Rzeńca) 89
5.1. Uwarunkowania i wyzwania polityki ekologicznej 90
5.2. Podmioty i interesariusze polityki ekologicznej miasta 93
5.3. Obszary polityki ekologicznej miasta 91
5.4. Instrumenty polityki ekologicznej miasta 103
5.5. System i źródła finansowania polityki ekologicznej 109

6. Bezpieczeństwo ekologiczne miasta (Beata Wieteska-Rosiak) 111
6.1. Bezpieczeństwo ekologiczne w systemie bezpieczeństwa publicznego 118
6.2. Zagrożenia środowiskowe w mieście 119
6.2.1. Pojęcie i rodzaje zagrożeń w mieście 119
6.2.2. Ekstremalne zjawiska pogodowe w mieście 122
6.2.3. Zagrożenia antropogeniczne w mieście 121
6.3. Skutki zagrożeń środowiskowych w mieście 131
6.4. Polityka bezpieczeństwa ekologicznego miasta 132
6.4.1. Instytucje bezpieczeństwa ekologicznego miasta 132
6.4.2. Zarządzanie kryzysowe 135
6.4.3. Technologie w zarządzaniu bezpieczeństwem ekologicznym miasta 136

7. Adaptacja terenów zurbanizowanych do zmian klimatu (Małgorzata Burchard-Dziubińska) 143
7.1. Zmiany klimatu i ich konsekwencje dla społeczeństwa i gospodarki 144
7.2. Wpływ zmian klimatu na obszary zurbanizowane 144
7.2.1. Zmiany klimatu a wrażliwość, podatność i adaptacyjność systemów społeczno-gospodarczych 144
7.2.2. Nadmiar wody na terenach zurbanizowanych 146
7.2.3. Niedobór wody i susze 148
7.2.4. Fale gorąca 150
7.2.5. Przerwanie ciągłości dostaw energii, wody i żywności 151
7.2. 6. Rozprzestrzenianie się chorób przenoszonych przez wektory 151
7.3. Uwarunkowania polityczne adaptacji do zmian klimatu 152
7.3.1. Działania na rzecz ochrony klimatu na świecie - zarys problematyki 152
7.3.2. Polityka adaptacyjna do zmian klimatu Unii Europejskiej 152
7.3.3. Polska polityka adaptacji do zmian klimatu 155
7.4. Instrumenty wdrażania polityki adaptacji do zmian klimatu w warunkach miejskich 156

8. Gospodarka niskoemisyjna w mieście (Małgorzata Burchard-Dziubińska) 165
8.1. Koncepcja rozwoju gospodarki niskoemisyjnej 166
8.2. Gospodarka niskoemisyjna w regulacjach prawnych i polityce Unii Europejskiej 168
8.2.1. Pakiet klimatyczno-energetyczny 168
8.2.2. Gospodarka niskoemisyjna w polityce spójności 169
8.3. Gospodarka niskoemisyjna w Polsce 171
8.4. Ślad węglowy miasta 173
8.5. Wdrażanie gospodarki niskoemisyjnej na terenach zurbanizowanych 178
8.6. Działania na rzecz wdrażania gospodarki niskoemisyjnej w mieście 181

9. Technologie i narzędzia informatyczne w zarządzaniu środowiskiem (Marcin Feltynowski) 191
9.1. Rola informacji w zarządzaniu środowiskiem 192
9.2. Bazy danych dotyczące stanu i jakości środowiska 196
9.2.1. Krajowe i międzynarodowych bazy danych 196
9.2.2. Użyteczność baz danych do identyfikacji i monitorowania zmian środowiskowych 199
9.3. Narzędzia identyfikacji, analizy i wizualizacji danych środowiskowych 201
9.3.1. Narzędzia komercyjne wykorzystywane w pracy z danymi przestrzennymi 201
9.3.2. Narzędzia open source wykorzystywane w pracy z danymi przestrzennymi 203
9.4. Systemy informatyczne w zarządzaniu środowiskiem 201
9.5. Technologie mobilne jako wsparcie monitoringu środowiska 209

10. Ocena i prognozowanie zmian środowiskowych (Elżbieta Antczak) 213
10.1. Charakterystyka zjawisk środowiskowych 214
10.2. Statystyka środowiskowa 216
10.3. Ocena zmian strukturalno-geograficznych 223
10.4. Ujawnianie nierówności w zasobach i czynnikach rozwoju miasta 226
10.5. Identyfikacja powiązań przestrzennych 230
10.6. Ekoprognoza 236

11. Nature-based solutions (Jakub Kronenberg) 241
11.1. Origin of the concept 242
11.2. Living with nature: Nature for the city 246
11.2.1. Practical applications of nature-based solutions 246
11.2.2. Implementation limitations 252
11.3. Recommendations for Polish cities 253