ebook Farmacja praktyczna Renata Jachowicz

Spis treści ebooka Farmacja praktyczna

Przedmowa XV

CZĘŚĆ I. APTEKA JAKO MIEJSCE WYKONYWANIA USŁUGI FARMACEUTYCZNEJ 1

1. Praktyka farmaceutyczna w zmieniającym się otoczeniu – Jerzy Brandys, Agnieszka Skowron 3
1.1. Evidence Based Medicine i Evidence Based Pharmacy – współczesnym paradygmatem praktyki medycznej i farmaceutycznej 4
1.2. Standardy i systemy zarządzania jakością w placówkach opieki zdrowotnej 7
1.2.1. Usługi farmaceutyczne 11
1.3. Badania i procesy rozwojowe produktów leczniczych 14
1.3.1. Etapy procesu badawczo-rozwojowego 14
1.3.2. Wytwarzanie produktów leczniczych 17
1.4. Rola farmaceuty w systemie ochrony zdrowia 18
1.5. Analizy farmakoekonomiczne w ocenie procedur terapeutycznych 20
1.5.1. Porównawcze analizy farmakoekonomiczne 23
1.5.2. Etapy analiz porównawczych 25

2. Zasady wydawania produktów leczniczych w aptece – Lucyna Bułaś 33
2.1. Zasady dyspensowania produktów leczniczych z uwzględnieniem ich kategorii dostępności 34
2.1.1. Dyspensowanie produktów leczniczych na podstawie recepty lekarskiej 35
2.1.2. Zasady dyspensowania produktów leczniczych i wyrobów medycznych refundowanych 37
2.1.3. Dyspensowanie produktów leczniczych pacjentom z uprawnieniami 40
2.1.4. Zasady wydawania produktów leczniczych zawierających środek odurzający lub substancję psychotropową 41
2.1.5. Realizacja recept refundowanych dla ubezpieczonych w Unii Europejskiej 43
2.1.6. Zasady wydawania leku recepturowego z apteki 44
2.1.7. Zasady wydawania produktów leczniczych niepodlegających refundacji 45
2.1.8. Wydawanie produktów leczniczych na receptę do stosowania u zwierząt 45
2.1.9. Wydawanie produktów leczniczych bez recepty lekarskiej w przypadkach zagrożenia zdrowia i życia 47
2.1.10. Zasady sporządzania i realizacji odpisu recepty 47
2.2. Zasady wydawania produktów leczniczych w opakowaniu własnym apteki 48
2.3. Zasady postępowania przy wydawaniu produktu leczniczego z apteki 49
2.3.1. Przyczyny odmowy wydania produktu leczniczego z apteki 50
2.3.2. Zasady dotyczące korekty recept 51
2.4. Zasady dokumentowania wydania produktów leczniczych przepisanych na receptę 53
2.4.1. Taksacja recepty 53
2.4.2. Dokumentacja recept refundowanych oraz leku aptecznego, recepturowego i homeopatycznego 53
2.5. Zasady przechowywania środków odurzających i psychotropowych oraz ich ewidencjonowanie 56
2.5.1. Postępowanie w przypadku przeterminowanych środków odurzających i psychotropowych przeznaczonych do unieszkodliwienia 57
2.5.2. Zwolnienie z obrotu środkami odurzającymi i psychotropowymi 58

3. Zasady sporządzania leków w aptece 61
3.1. Ogólna charakterystyka sporządzania leków – Renata Jachowicz, Witold Jamróz 61
3.1.1. Zasady sporządzania leku recepturowego 63
3.1.2. Procesy jednostkowe, urządzenia 64
3.1.3. Pojemniki, oznakowanie 70
3.2. Płynne postacie leku recepturowego – Anna Czech, Renata Jachowicz 74
3.2.1. Roztwory – Solutiones 75
3.2.2. Krople – Guttae 85
3.2.3. Mieszanki – Mixturae 90
3.2.4. Zawiesiny – Suspensiones 98
3.2.5. Emulsje – Emulsiones 106
3.3. Półstałe preparaty – Renata Jachowicz, Aldona Maciejewska 116
3.3.1. Charakterystyka półstałych postaci leku 116
3.3.2. Maści – Unguenta 119
3.3.3. Żele 126
3.4. Stałe postacie leku recepturowego 130
3.4.1. Proszki – Pulveres – Krzysztof Niwiński, Renata Jachowicz 130
3.4.2. Preparaty doodbytnicze, dopochwowe, docewkowe – Renata Jachowicz, Anna Czech, Aldona Maciejewska 153
3.5. Leki do oczu – Anna Czech, Renata Jachowicz 172
3.5.1. Krople do oczu – Guttae ophthalmicae 176
3.5.2. Sporządzanie kropli do oczu 181
3.6. Ocena jakości preparatów farmaceutycznych – Anna Czech, Renata Jachowicz 187

4. Receptura stomatologiczna – Witold Jamróz, Renata Jachowicz 189
4.1. Technologiczne aspekty leczenia chorób przyzębia 189
4.2. Przykłady recept 192
4.3. Przykłady recept – dane z piśmiennictwa 197

5. Receptura leków pediatrycznych – Renata Jachowicz, Aldona Maciejewska 201
5.1. Elementy charakterystyki fizjologicznej wieku rozwojowego 201
5.2. Obliczanie dawek 208
5.3. Przykłady leków recepturowych 211
5.3.1. Płynne leki recepturowe 211
5.3.2. Półstałe leki recepturowe 218
5.3.3. Stałe leki recepturowe 221
5.3.4. Czopki – Supposistoria analia (rectalia), vaginalia 224

6. Trwałość leku – Aleksander Mendyk, Witold Jamróz, Renata Jachowicz 227
6.1. Ogólna charakterystyka trwałości postaci leku 227
6.2. Okres przydatności do użycia (termin przydatności) 232

7. Zapewnienie właściwej jakości produktów leczniczych w hurtowniach i aptekach – wybrane zagadnienia – Lucyna Bułaś 237
7.1. Rola i zadania Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej w kontroli jakości 237
7.2. Wstrzymanie i wycofanie z obrotu produktów leczniczych 242
7.2.1. Tryb postępowania w przypadku otrzymania decyzji o wstrzymaniu obrotu produktem leczniczym w wytwórni, hurtowni, aptece oraz w placówce obrotu pozaaptecznego 242
7.3. Przyczyny wstrzymania i wycofania leków z obrotu 244
7.3.1. Tryb zgłaszania wady jakościowej 246
7.3.2. Tryb zabezpieczenia leku do badań przez wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego 249
7.4. Dobra Praktyka Dystrybucyjna – zabezpieczenie jakości w hurtowni farmaceutycznej 250
7.5. Wewnętrzna kontrola jakości w aptece 256
7.5.1. Tok postępowania przy przyjęciu asortymentu dostawy z hurtowni do apteki 257
7.5.2. Warunki wykonania i wewnętrzna kontrola leku wykonywanego w aptece 258

8. Opieka farmaceutyczna – Agnieszka Skowron, Jerzy Brandys 261
8.1. Działania podejmowane w celu racjonalizacji wydatków na leki 261
8.2. Definicje opieki farmaceutycznej 263
8.3. Pacjenci wskazani do objęcia opieką 265
8.4. Opieka farmaceutyczna jako proces 265
8.5. Problem lekowy 268
8.5.1. Problemy lekowe związane ze wskazaniami do stosowania 269
8.5.2. Problemy lekowe związane ze skutecznością leczenia 270
8.5.3. Problemy lekowe związane z bezpieczeństwem terapii 270
8.5.4. Problemy lekowe związane z wygodą chorego 271
8.5.5. Inne podejście do klasyfikacji problemów lekowych 278
8.6. Cele terapeutyczne 280
8.7. Plan opieki farmaceutycznej 282
8.8. Edukacja w procesie opieki farmaceutycznej 283
8.9. Rola chorego w procesie opieki farmaceutycznej 284
8.10. Rola farmaceuty w opiece farmaceutycznej 286
8.11. Dokumenty określające rolę farmaceutów 287
8.12. Praktyczna realizacja opieki farmaceutycznej w Polsce 288

9. Komunikacja interpersonalna w opiece farmaceutycznej – Agnieszka Skowron 291
9.1. Sytuacje komunikacyjne w aptece 291
9.2. Definicja procesu komunikacji 292
9.3. Komunikacja niewerbalna 293
9.3.1. Metakomunikaty 295
9.4. Zaburzenia procesu komunikacji interpersonalnej 296
9.5. Umiejętność słuchania 298
9.6. Style komunikowania się 299
9.6.1. Styl pasywny 299
9.6.2. Styl agresywny 300
9.6.3. Styl asertywny 300
9.7. Analiza transakcyjna i analiza gier 302
9.8. Znaczenie komunikacji w aptece 307

10. Zadania farmaceutów w zakresie doradzania pacjentowi 309
10.1. Zasady doboru leków OTC (wydawanych bez recepty) – Agnieszka Skowron 309
10.2. Doradzanie w zakresie stosowania leków z grupy OTC w wybranych jednostkach chorobowych – Barbara Filipek 315
10.2.1. Przeziębienie 315
10.2.2. Kaszel 316
10.2.3. Katar 319
10.2.4. Ból gardła 320
10.2.5. Choroby ośrodkowego układu nerwowego 321
10.2.6. Choroby reumatyczne 325
10.2.7. Choroby przewodu pokarmowego 329
10.2.8. Choroby układu sercowo-naczyniowego 338
10.2.9. Zapalenie pęcherza moczowego i dróg moczowych 351
10.2.10. Przerost gruczołu krokowego 353
10.2.11. Menopauza 354
10.2.12. Osteoporoza 356
10.2.13. Choroby oczu 361
10.2.14. Choroby dermatologiczne 364

11. Materiały medyczne – Anna Cedro-Niwińska, Renata Jachowicz 375
11.1. Materiały opatrunkowe do leczenia ran 375
11.2. Charakterystyka materiałów opatrunkowych 379
11.2.1. Wata 379
11.2.2. Gaza 381
11.2.3. Włókniny 382
11.2.4. Kompresy impregnowane 382
11.2.5. Kompresy kombinowane 384
11.2.6. Kompresy pokrywane metalami 384
11.2.7. Opatrunki z miodem manuka 387
11.2.8. Kompresy z węglem aktywnym 389
11.2.9. Opatrunki hydrożelowe 392
11.2.10. Opatrunki z celulozy bakteryjnej 394
11.2.11. Opatrunki hydrokoloidowe 395
11.2.12. Opatrunki lipidokoloidowe 400
11.2.13. Opatrunki hydrowłókniste (hydrofiber) 401
11.2.14. Opatrunki z superabsorbentem 404
11.2.15. Opatrunki alginianowe 406
11.2.16. Opatrunki piankowe 409
11.2.17. Opatrunki kolagenowe 411
11.2.18. Opatrunki adsorbujące bakterie 413
11.2.19. Dobór opatrunku do rany 414
11.2.20. Przylepce i plastry opatrunkowe 418
11.2.21. Opaski elastyczne 422
11.3. Nici chirurgiczne 423
11.4. Artykuły higieniczne dla chorych z problemami urologicznymi 425
11.5. Zaopatrzenie stomii 427
11.6. Sprzęt jednorazowego użytku 431
11.6.1. Cewniki 431
11.6.2. Rurki tracheostomijne 434

12. Promocja zdrowia – Małgorzata Panas, Justyna Dymek, Anna Gołda 437
12.1. Promocja zdrowia w aptekach 438
12.2. Udział farmaceutów w zwalczaniu nałogu palenia 439
12.3. Nałóg palenia tytoniu 441
12.3.1. Uzależnienie od nikotyny 441
12.3.2. Zdrowotne następstwa palenia papierosów 442
12.3.3. Choroby biernych palaczy 442
12.3.4. Głód nikotynowy 443
12.3.5. Farmakoterapia uzależnienia od nikotyny 443
12.3.6. E-papierosy 446
12.4. Otyłość a stan zdrowia człowieka 449
12.4.1. Powstawanie otyłości 449
12.4.2. Rola farmaceuty w terapii otyłości 452
12.4.3. Leczenie dietetyczne 453
12.4.4. Wzmożony wysiłek fizyczny 453
12.4.5. Leczenie farmakologiczne 453
12.4.6. Środki wspomagające odchudzanie 454
12.5. Aktywność fizyczna 455

13. Techniczne aspekty praktyki farmaceutycznej – Sebastian Polak 465
13.1. Sprzęt komputerowy 465
13.1.1. Serwer i jednostki robocze 466
13.1.2. Dodatkowe urządzenia 467
13.2. Dostęp do sieci internet 468
13.3. Oprogramowanie apteczne 468
13.4. Dodatkowe oprogramowanie i wyposażenie 469
13.4.1. Bazy danych zawierające informacje o lekach 470
13.4.2. Źródła danych merytorycznych oraz uczenie się za pośrednictwem sieci internet 472
13.4.3. E-apteka 476
13.4.4. Sprzęt dydaktyczny – edukacja pacjenta 477
13.5. Podsumowanie 477

CZĘŚĆ II. ZASADY BEZPIECZNEJ FARMAKOTERAPII 481

14. Bezpieczeństwo farmakoterapii – Jerzy Brandys 483
14.1. Metody badania i oceny bezpieczeństwa leków 483
14.2. Niepożądane działania leków 485
14.3. Chorobowość i śmiertelność polekowa 487
14.4. Błędy lekowe 490
14.4.1. Rodzaje błędów lekowych wykrywanych i popełnianych w aptekach 492
14.4.2. Praca farmaceuty a błędy dyspensowania 493
14.4.3. Sposoby minimalizacji ryzyka błędów lekowych 495

15. Działania niepożądane leków – powikłania polekowe – Barbara Filipek 497
15.1. Działania niepożądane leków 497
15.1.1. Klasyfikacja działań niepożądanych 502
15.2. Choroby polekowe 508
15.2.1. Rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy 508
15.2.2. Polekowy zespół pozapiramidowy 509
15.2.3. Nudności, wymioty i bóle brzucha 511
15.2.4. Polekowe owrzodzenia żołądka i dwunastnicy 512
15.2.5. Polekowe zaburzenia rytmu serca 512
15.2.6. Nieżyt nosa po nadużywaniu kropli do nosa 513
15.3. Monitorowanie działań niepożądanych 514

16. Interakcje leków – Barbara Filipek 521
16.1. Interakcje farmakokinetyczne 521
16.1.1. Interakcje na etapie wchłaniania 521
16.1.2. Interakcje na etapie dystrybucji 524
16.1.3. Interakcje na etapie biotransformacji 524
16.1.4. Interakcje na etapie wydalania 526
16.2. Interakcje farmakodynamiczne 527
16.3. Kliniczne interakcje lekowe 528

17. Interakcje leków z żywnością – Regina Olędzka 537
17.1. Wprowadzenie. Definicja interakcji 537
17.2. Podstawowe rodzaje interakcji 539
17.3. Wpływ żywności na wchłanianie substancji leczniczej 539
17.3.1. Czynniki wpływające na proces wchłaniania substancji leczniczych 539
17.3.2. Wpływ pożywienia na zmniejszenie wchłaniania substancji leczniczych 543
17.3.3. Wpływ żywności na opóźnienie wchłaniania substancji leczniczych 547
17.3.4. Wpływ żywności na zwiększenie wchłaniania substancji leczniczych 548
17.3.5. Osłaniające działanie żywności 550
17.4. Wpływ płynów podawanych z lekami na ich biodostępność 551
17.5. Wpływ pożywienia na transport substancji leczniczych w organizmie 557
17.6. Wpływ pożywienia na metabolizm leku 558
17.6.1. Wpływ składników odżywczych na biotransformację leków 559
17.6.2. Wpływ niektórych środków spożywczych na metabolizm leków 562
17.6.3. Rola mikroflory przewodu pokarmowego w metabolizmie leku 563
17.7. Wpływ pożywienia na wydalanie leków 564
17.8. Wpływ leków na wchłanianie, metabolizm i wydalanie składników odżywczych 565
17.8.1. Wpływ leków na wchłanianie składników odżywczych 565
17.8.2. Wpływ leków na metabolizm składników odżywczych 567
17.8.3. Wpływ leków na wydalanie składników mineralnych 568
17.8.4. Wpływ leków na doznania smakowe, łaknienie i apetyt 568
17.9. Synergiczne działanie leków i pożywienia 569
17.10. Interakcje leków z pozostałościami substancji zanieczyszczających żywność 570
17.11. Interakcje między lekami a substancjami farmakologicznie czynnymi zawartymi w żywności 571
17.12. Interakcja leku z alkoholem 572
17.13. Interakcja lek–suplementy diety 573
17.13.1. Definicja i prawne wymagania bezpieczeństwa suplementów diety 573
17.13.2. Interakcje pomiędzy suplementami diety a lekami 576

18. Zasady prawidłowego stosowania leków w zależności od rodzaju postaci leku i opakowania – Anna Krupa, Renata Jachowicz 587
18.1. Podanie doustne 587
18.1.1. Płynne postacie leku 587
18.1.2. Stałe postacie leku 588
18.1.3. Płynne i półstałe postacie leków stosowane w jamie ustnej 590
18.2. Podanie leku do oczu 590
18.2.1. Krople do oczu 590
18.2.2. Maści i żele do oczu 596
18.3. Podanie leku do uszu 596
18.3.1. Krople do uszu 596
18.3.2. Maści do uszu 597
18.4. Podanie leku do nosa 597
18.4.1. Krople i aerozole do nosa 597
18.4.2. Maści i żele do nosa 599
18.5. Podanie inhalacyjne 600
18.6. Podanie leku na skórę 605
18.6.1. Płynne postacie leku 605
18.6.2. Półstałe postacie leku 605
18.6.3. Zasypki 607
18.6.4. Aerozole natryskowe 607
18.6.5. Transdermalne systemy terapeutyczne (TTS) 608
18.7. Podanie dopochwowe 609
18.7.1. Tabletki 609
18.7.2. Maści i żele 609
18.8. Podanie doodbytnicze 609
18.8.1. Czopki 609
18.8.2. Maści 610

CZĘŚĆ III. UREGULOWANIA PRAWNE W FARMACJI 613

19. Regulacje prawne w obszarze praktyki farmaceutycznej – Tadeusz Włudyka, Marcin Smaga 615
19.1. Źródła prawa 615
19.2. Pojęcie i rodzaje obrotu produktami leczniczymi 623
19.3. Placówki obrotu produktami leczniczymi 628
19.3.1. Hurtownie farmaceutyczne 628
19.3.2. Apteki 639
19.3.3. Punkty apteczne 641
19.3.4. Placówki obrotu pozaaptecznego 642
19.4. Zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej 643
19.5. Działalność aptek ogólnodostępnych 652
19.5.1. Zasady obrotu produktami leczniczymi prowadzonego przez apteki ogólnodostępne 652
19.5.2. Wymogi dotyczące lokalu apteki 660
19.5.3. Kierownik apteki – kwalifikacje i zadania 661
19.5.4. Osoby zatrudnione przy wykonywaniu czynności fachowych 662
19.6. Reklama aptek 663

20. Wprowadzenie do obrotu produktów leczniczych – Beata Stępniewska 667
20.1. Ustawodawstwo europejskie a ustawodawstwo polskie w zakresie dopuszczenia produktów leczniczych do obrotu 667
20.2. Własność intelektualna a dopuszczanie produktów leczniczych do obrotu 669
20.2.1. Ochrona własności intelektualnej 672
20.3. Wymogi dotyczące dopuszczania produktów leczniczych do obrotu 677
20.3.1. Elementy dokumentacji rejestracyjnej dla produktów leczniczych 678
20.3.2. Szczególne wymogi dotyczące produktów leczniczych pochodzenia roślinnego 683
20.3.3. Szczególne wymogi dotyczące produktów leczniczych homeopatycznych 683
20.4. Procedury dopuszczania produktów leczniczych do obrotu 684
20.5. Szczególne przypadki dopuszczania produktów leczniczych do obrotu 690
20.5.1. Produkty lecznicze „sieroce” 690
20.5.2. Warunkowe dopuszczenie do obrotu 691
20.5.3. Dopuszczenie do obrotu w wyjątkowych okolicznościach 692
20.6. Ważność pozwolenia na dopuszczenie do obrotu 693
20.7. Obowiązki podmiotu odpowiedzialnego po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu 694
20.7.1. Zmiany w pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu 694
20.7.2. Monitorowanie działań niepożądanych (Pharmacovigilance) 695

Aneks 1. Opieka farmaceutyczna – studium przypadku – Agnieszka Skowron, Wioletta Polak 701

Aneks 2. Termometry lekarskie – Anna Krupa 717

Skorowidz 721

Szczegóły ebooka Farmacja praktyczna

Wydawca:

PZWL

Rok wydania:

2016

Typ publikacji:

Ebook

Język:

polski

Format:

mobi,epub

ISBN:

978-83-200-5123-0

ISBN wersji papierowej:

978-83-200-5026-4

Wydanie:

2

Autorzy:

Renata Jachowicz

Miejsce wydania:

Warszawa

Liczba Stron:

744

Recenzje ebooka Farmacja praktyczna