ebook Fascynujący mózg Henning Beck, Sofia Anastasiadou, Christopher Meyer Zu Reckendorf

Spis treści ebooka Fascynujący mózg

Wstęp V
Rozdział 1 – Układ nerwowy 1
Podział układu nerwowego – Porządek w sieci połączeń 2
Somatyczny i wegetatywny układ nerwowy – Jak świadomość kontroluje nieświadomość 4
Enteryczny układ nerwowy – Mózg w brzuchu 6
Mózg – Centrum dowodzenia 10
Nerwy czaszkowe – Łącznik pomiędzy mózgiem a otoczeniem 14
Nerwy obwodowe – Impulsy nerwowe w każdym zakątku ciała 16
Rdzeń kręgowy – Więcej niż tylko kabel do transmisji danych 20
Rozwój układu nerwowego – Od komórki do mózgu 24
Ewolucja układu nerwowego – Jak to wszystko się zaczęło 28
Rozdział 2 – Mózg 33
Anatomia mózgu – Struktura aparatu myślowego 34
Kresomózgowie – Króluje nad wszystkim 36
Kora nowa – Dobrze myśli się tylko korą 38
Układ limbiczny – Emocjonalny mózg 42
Hipokamp – Najlepiej poinformowana część mózgu 44
Węchomózgowie – Jak do mózgu dociera zapach 48
Jądra podstawne – Punkty węzłowe w mózgu 50
Międzymózgowie – W centrum akcji 54
Móżdżek – Nie trzeba być dużym, aby być wielkim 58
Pień mózgu – Wtyczka mózgu 62
Ciało modzelowate – Autostrada między półkulami 64
Układ komorowy – Wyściółka mózgu 68
Opony mózgowe – Opakowanie mózgu 70
Ukrwienie mózgu – Nieustanna dostawa substancji odżywczych 72
Symetria mózgu – Dwie połówki mózgu 76
Kobiecy i męski mózg – Różnice anatomiczne między płciami? 78
Rozdział 3 – Komórki 81
Komórka nerwowa – Komputer w miniaturze 82
Typy neuronów – Kształt ma znaczenie 86
Soma i jądro komórkowe – Jednostka sterująca komórek 90
Błona plazmatyczna – Kształtuje i chroni to, co ważne 92
Neuryty – Wypustki, wyrostki i włókna nerwowe 94
Mikrotubule – Osie łączące w komórce 98
Szkielet aktynowy – Żel w komórce 100
Mitochondria – Elektrownie komórkowe 102
Pęcherzyki – Jednostki pakujące substancje semiochemiczne 104
Impuls nerwowy – Akcja na włóknie 108
Synapsa – Komórka nerwowa nawiązuje bliższe kontakty 110
Transmisja synaptyczna – Jak przeskakuje iskra 114
Neurotransmitery – Biochemia przekazu informacji 116
Neksusy – Przydatne luki w wymianie informacji 118
Astrocyty – Gwiazda, która nosi Twoje imię 120
Bariera krew–mózg – Tutaj już nie wejdziesz, czyli posterunek graniczny mózgu 124
Mikroglej – Bezpieczeństwo mózgu 128
Oligodendrocyty i komórki Schwanna – Izolacja włókien nerwowych 130
Glej radialny – Budowniczy układu nerwowego 134
Komórki ependymalne – Solidne obmywanie 136
Rozdział 4 – Neurony w akcji 141
Przetwarzanie wrażeń zmysłowych – Od bodźca po „obraz w głowie” 142
Sieć neuronowa – Jak łączone są informacje 144
Oko – Optyczny przyrząd pomocniczy mózgu 148
Proces widzenia – Dobrze widzi się tylko kresomózgowiem 152
Proces słyszenia – Rejestrowanie dźwięków za pomocą małych włosków 156
Zmysł równowagi – Drugi zmysł naszego ucha 160
Zmysł dotyku i odczuwania temperatury – Pojmowanie świata 164
Zmysł smaku – Mózg określa nasze preferencje smakowe 168
Zmysł węchu – Więcej zapachów niż słów 172
Ból – Ważny dla przeżycia sygnał alarmowy 176
Ruch – Krok po kroku i tak dalej 180
Kontrola mięśni – Czas na ruch! 184
Mowa – Znaleźć i zrozumieć słowa 188
Kontrola homeostazy – Utrzymanie równowagi 190
Stres – Dwa sposoby radzenia sobie z napięciem 194
Emocje – Elementy układanki mózgu 196
Motywacja i nagroda – Motory naszego działania 200
Sen – Mózg bez wytchnienia 204
Pamięć – Zapisywanie informacji i zapominanie 206
Uczenie się i plastyczność – Dlaczego mózg nigdy nie kończy pracy 210
Fast mapping – Czyli jak „załapać” 212
Myślenie gramatyczne – Zrozumieć zależności 214
Inteligencja – Tajemnica szybkiego myślenia 216
Kreatywność – Skąd biorą się nietypowe pomysły 218
Synestezja – Słyszeć kolory, smakować dźwięki 220
Rozdział 5 – Chory mózg 223
Choroba Alzheimera – Strach zapomnienia 224
Choroba Parkinsona – Kiedy ruchy tracą swój rytm 228
Stwardnienie rozsiane – Dlaczego izolacja włókien nerwowych jest tak ważna 230
Choroba Huntingtona – Kiedy błąd genetyczny niszczy mózg 232
Choroby prionowe – Grudki w komórkach nerwowych 234
Epilepsja – Niekontrolowana aktywizacja komórek nerwowych 236
Guzy mózgu – Ponad normę 238
Udar mózgu – Gdy nie dociera krew 240
Urazowe uszkodzenie mózgu – Nokaut 242
Infekcje mózgu – Atak na tkankę nerwową 244
Urazy rdzenia kręgowego – Mózg bez połączenia 246
Stwardnienie zanikowe boczne – Paraliż 248
Amnezja – Co się stało? 250
Schizofrenia – Zaburzona równowaga osobowości 252
Depresja – Mózg pozbawiony emocji 254
Zespół Tourette’a – Kiedy mózg „traci” nerwy 258
Uzależnienia – W nadmiernej pogoni za szczęściem 260
Alkohol – Mała cząsteczka, wielkie działanie 262
Neurotoksyny – Zatrute komórki nerwowe 264
Rozdział 6 – Metody badań nad mózgiem 267
Początki badań nad mózgiem – Małe komórki i wielkie mapy 268
Rezonans magnetyczny – Zobaczyć obraz całości 270
Funkcjonalny rezonans magnetyczny – Przyjrzeć się mózgowi podczas myślenia 272
Rezonans magnetyczny z dyfuzją – Odnaleźć ścieżki włókien 274
Tomografia komputerowa – Prześwietlić mózg 278
Pozytonowa tomografia emisyjna – Poznać przemianę materii w mózgu 280
Elektroencefalografia – Posłuchać rytmu neuronów 282
Barwienie przeglądowe – Widok całości 284
Immunohistochemia – Świecące tkanki nerwowe 286
Znakowanie neuronów – Śladami włókien 290
Geny reporterowe – Malowanka dla komórek nerwowych 292
Neuronowa kultura komórkowa – Sztuczny dom dla komórek nerwowych 296
Immunocytochemia – W poszukiwaniu białek w komórkach 298
Technika patch-clamp – Otwierające się kanały i ich pomiar 300
Modyfikacje genomu – Kopiuj-wklej w materiale genetycznym 304
Optogenetyka – Włączanie i wyłączanie komórek nerwowych 306
Mikroskopia optyczna – Pierwszy widok neuronu 308
Mikroskopia fluorescencyjna – Pokolorować świat 312
Mikroskopia elektronowa – Po drugiej stronie światła 316
Konektomika – Kto z kim? 320
Rozdział 7 – Granice wiedzy 323
Świadomość – Czym jest pojęcie „ja”? 324
Subiektywność – Co kryje się za moją osobistą perspektywą? 326
Cechy szczególne – Co czyni ludzki mózg tak wyjątkowym? 328
Idee i pomysły – Czym są myśli? 330
Wolność – Czy mamy wolną wolę? 332
Sztuczna inteligencja – Czy myślenie ludzkie to model do wymiany? 334
Przyszłość – Jakie wyzwania stoją przed badaniami nad mózgiem? 336
Wykaz ilustracji 338
Skorowidz 340