ebook Wpływ technologii minimalnego przetwarzania na jakość sensoryczną i mikrobiologiczną oraz zawartość związków biologicznie ak... Róża Biegańska-Marecik

Rosnąca świadomość społeczna o istotnej roli pożywienia w utrzymaniu i poprawie zdrowia oraz walorów życia powoduje zainteresowanie konsumentów jakością spożywanych posiłków. Rola owoców i warzyw jako składnika diety w tym względzie jest bezsprzeczna. Warzywa kapustowate, w tym szczególnie jarmuż, są źródłem wielu związków o wysokiej aktywności biologicznej. Należą do nich m.in. związki fenolowe, karotenoidy oraz glukozynolany, wykazujące działanie przeciwnowotworowe. Ograniczenie wpływu zabiegów procesu technologicznego na cechy przetwarzanych surowców można uzyskać poprzez zastosowanie minimalnego przetwarzania owoców i warzyw. Technologie minimalnego przetwarzania są nowoczesnymi technikami, które pozwalają na uzyskanie żywności o trwałości wystarczającej do umożliwienia jej dystrybucji, a jednocześnie spełniającej potrzeby konsumenta w zakresie wygody i wysokiej jakości produktów. Jednakże w literaturze jest niewiele danych na temat wpływu zabiegów stosowanych w technologii minimalnego przetwarzania, w tym pakowania w atmosferze o wysokiej zawartości tlenu, na zawartość związków biologicznie aktywnych w produkcie.
Celem pracy było zbadanie wpływu zabiegów procesu technologicznego oraz warunków pakowania i przechowywania w atmosferze modyfikowanej, ze szczególnym uwzględnieniem atmosfery wysokotlenowej, na jakość sensoryczną, mikrobiologiczną oraz zmiany zawartości związków biologicznie aktywnych jarmużu o małym stopniu przetworzenia.
Badanym materiałem był świeży jarmuż (Brassica oleracea L. var. acephala DC.), zielony – odmiany Refleks oraz czerwony – odmiany Redbor. Realizację celu oparto o aktualne metody badawcze i analityczne umożliwiające m.in.: pakowanie z wykorzystaniem różnych opakowań i składów atmosfery, śledzenie zmian stężenia gazów wewnątrz opakowania z minimalnie przetworzonym produktem, ocenę stopnia skażenia mikrobiologicznego surowca, a także obserwację związków biologicznie aktywnych w oparciu o metody chromatograficzne. Zebrane wyniki poddano analizie statystycznej potwierdzającej lub wykluczającej istotny wpływ badanych czynników na wyróżniki jakości oraz wskazującej korelacje pomiędzy parametrami.
W pracy przedstawiono wyniki dotyczące jakości sensorycznej oraz mikrobiologicznej jarmużu zapakowanego i przechowywanego w atmosferze modyfikowanej o różnej zawartości tlenu i ditlenku węgla, w tym atmosfery wysokotlenowej, przy zastosowaniu materiałów opakowaniowych o przepuszczalności tlenu od 1,5 do 3000 cm3/m2/24 h·atm, litych bądź poddanych mikroperforacji. Ponadto zbadano wpływ wybranych warunków pakowania na profil oraz zawartość związków fenolowych, glukozynolanów, karotenoidów, witaminy C oraz siarkowych związków lotnych. Badania ukierunkowano na wybór zarówno atmosfery wysokotlenowej jak i niskotlenowej w celu porównania ich wpływu na różne aspekty jakości jarmużu o małym stopniu przetworzenia.
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że najlepsze warunki pakowania i przechowywania jarmużu o małym stopniu przetworzenia uzyskuje się poprzez połączenie zastosowania atmosfery wysokotlenowej o składzie 80/10/10 (%O2/%CO2/%N2) oraz materiału opakowaniowego o przepuszczalności tlenu 3000 cm3/m2/24h*atm. Wymienione warunki pakowania, wraz z obróbką wstępną jarmużu roztworem kwasów askorbinowego i cytrynowego, pozwoliły na obniżenie aktywności fizjologicznej, uzyskanie wysokiej jakości sensorycznej oraz ograniczenie skażenia mikrobiologicznego produktu w czasie 12 dni przechowywania. Połączenie obróbki roztworem kwasów organicznych oraz pakowania w atmosferze wysokotlenowej umożliwiło zmniejszenie skażenie mikrobiologicznego jarmużu, porównywalne lub istotnie wyższe od zastosowania obróbki wodą chlorowaną. Ponadto wskazane warunki obróbki i pakowania pozwoliły na zachowanie wysokiej zawartości związków fenolowych w produkcie. Wysoką retencję glukozynolanów uzyskano przy zastosowaniu niskotlenowej atmosfery modyfikowanej, natomiast ograniczenie strat karotenoidów w większym stopniu uwarunkowane było większą przepuszczalnością materiału opakowaniowego uzyskiwaną poprzez wykorzystanie mikroperforacji o łącznej średnicy otworów 700 µm/m2.