-17%

ebook Finansowanie oświaty w Polsce. Diagnoza, dylematy, możliwości Mikołaj Herbst, Anthony Levitas, Jan Herczyński

Wydawca: Scholar

Rok wydania: 2009

Finansowanie oświaty w Polsce – diagnoza, dylematy, możliwości to pierwsza kompleksowa monografia przedstawiająca system finansowania szkolnictwa w naszym kraju. Daleko posunięta decentralizacja zarządzania polską oświatą oraz rozwiązania przyjęte w innych krajach są tłem dla pogłębionych analiz, obejmujących między innymi strukturę i rozkład terytorialny wydatków oświatowych, wysokość i zróżnicowanie wynagrodzeń nauczycielskich oraz politykę oświatową samorządów. Szczegółowo omówiono ewolucję, a także mocne i słabe strony głównego instrumentu finansowania oświaty w Polsce, jakim jest część oświatowa subwencji ogólnej dla samorządów terytorialnych. Autorzy rekomendują zmiany zarówno systemowych rozwiązań, jak i poszczególnych instrumentów finansowania oświaty.

Jan Herczyński jest matematykiem, pracownikiem Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego na Uniwersytecie Warszawskim

Anthony Levitas jest politologiem, pracownikiem Urban Institute w Waszyngtonie

Mikołaj Herbst jest ekonomistą, adiunktem w Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG) na Uniwersytecie Warszawskim.

Spis treści ebooka Finansowanie oświaty w Polsce. Diagnoza, dylematy, możliwości

Podstawowe problemy i rekomendacje 17
Podział kompetencji oraz instrumenty finansowania oświaty 19
Standardy oświatowe 22
Bon oświatowy 23
Algorytm podziału subwencji oświatowej 24
Awans zawodowy nauczycieli, wysokość i struktura wynagradzania 26
Regulacje wynagrodzeń i czasu pracy nauczycieli zawarte w Karcie Nauczyciela 27
Nadzór pedagogiczny i inne zadania kuratoriów oświaty 29
Rozdział 1. Jakość oświaty i standardy oświatowe 32
1.1. Wstęp 32
1.2. Instrumenty monitorowania jakości oświaty 33
1.2.1. Standardy nakładów 33
1.2.2. Standardy procesu 35
1.2.3. Standardy wynikowe 36
1.2.4. Decentralizacja i urynkowienie 38
1.3. Napięcia związane z reformą polskiego systemu oświaty 40
1.3.1. Edukacja jako zadanie własne JST 41
1.3.2. Problem podziału ról między rządem i JST 46
1.3.3. Bony oświatowe w dzisiejszej Polsce 51
1.4. Nowa definicja standardów oświatowych 54
1.5. Nowe spojrzenie na nadzór pedagogiczny 63
Rozdział 2. Finansowanie oświaty w wybranych krajach Europy 67
2.1. Zróżnicowanie europejskich systemów finansowania oświaty 67
2.2. Studia przypadków – systemy finansowania edukacji 76
2.2.1. Anglia – aktywne zarządzanie na wszystkich szczeblach administracji 76
2.2.2. Szwecja – zasada pomocniczości w działaniu 80
2.2.3. Holandia – prywatne szkoły, państwowe pieniądze 84
2.2.4. Finlandia – wspólna odpowiedzialność gmin i rządu centralnego 87
2.2.5. Litwa – podział zadań oświatowych między rząd i samorządy 90
2.3. Podsumowanie 94
Rozdział 3. Dochody i wydatki oświatowe jednostek samorządu terytorialnego w Polsce 96
3.1. Wstęp 96
3.2. Dochody JST 97
3.3. Zadania oświatowe JST 105
3.4. Wydatki JST na zadania oświatowe 106
3.5. Finansowanie zadań oświatowych gmin i powiatów ze źródeł innych niż subwencja oświatowa 110
3.6. Wydatki na ucznia w szkolnictwie podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym 115
3.7. Wydatki na wynagrodzenia w obszarze oświaty 118
3.8. Submetropolitalne gminy wiejskie 120
3.9. Determinanty wydatków oświatowych 124
3.10. Podsumowanie 129
Rozdział 4. Algorytm podziału części oświatowej subwencji ogólnej 131
4.1. Wstęp 131
4.2. Ogólne zasady podziału subwencji oświatowej 131
4.2.1. Regulacja ustawowa 131
4.2.2. Struktura algorytmu podziału subwencji oświatowej 133
4.2.3. Szkoły publiczne i niepubliczne, dla dorosłych i młodzieży 137
4.2.4. Progi ograniczające zmiany wielkości subwencji dla JST 138
4.3. Wagi algorytmu odnoszące się do zadań szkolnych 140
4.3.1. Szkoły wiejskie i położone w miastach do 5 tys. mieszkańców 140
4.3.2. Wagi związane z dochodami gminy 142
4.3.3. Wagi związane z racjonalizacją sieci szkolnej 143
4.3.4. Waga zależna od stopni awansu zawodowego nauczycieli 144
4.3.5. Uczniowie niepełnosprawni 146
4.3.6. Klasy i szkoły sportowe 148
4.3.7. Szkoły dla mniejszości narodowych 148
4.3.8. Szkoły ponadgimnazjalne, zawodowe 149
4.3.9. Szkoły artystyczne 149
4.3.10. Wpływ wag na podział subwencji oświatowej 150
4.4. Wagi algorytmu odnoszące się do zadań pozaszkolnych 151
4.4.1. Internaty i bursy 151
4.4.2. Ośrodki szkolne i wychowawcze różnych typów 152
4.4.3. Przedszkola specjalne, dzieci objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju 153
4.4.4. Schroniska młodzieżowe, domy wczasów dziecięcych 153
4.4.5. Pozostałe pozaszkolne zadania gmin, powiatów i województw 153
4.4.6. Stabilizacja algorytmu 155
4.5. Najważniejsze problemy algorytmu podziału subwencji oświatowej 156
4.5.1. Algorytm a cele polityki finansowania oświaty 156
4.5.2. Problem wagi dla szkół wiejskich i położonych w małych Miastach 158
4.5.3. Problem wagi zależnej od stopni awansu zawodowego nauczycieli 160
4.5.4. Problem wag o charakterze „kosztowym” 161
4.6. Podsumowanie 162
Załącznik A: Analiza wagi zależnej od stopni awansu zawodowego 163
Załącznik B: Analiza wag efektywnych 168
Określenie wag efektywnych 169
Wagi efektywne dla JST różnych szczebli 169
Wagi efektywne dla gmin różnych typów 172
Załącznik C: Rozkład subwencji oświatowej 2007 według wag 174
Rozdział 5. Wynagrodzenia nauczycieli a finansowanie edukacji w Polsce 178
5.1. Wstęp 178
5.2. Zmiany liczebności i struktury kadry nauczycielskiej w latach 2000–2007 178
5.3. Wynagrodzenia nauczycieli w roku szkolnym 2007/2008 184
5.3.1. Struktura wynagrodzeń nauczycieli 184
5.3.2. Przeciętne wynagrodzenie i dochód nauczyciela 186
5.3.3. Rozkład wynagrodzeń i dochodów nauczycieli 194
5.3.4. Wynagrodzenia nauczycieli a wymogi Karty Nauczyciela 208
5.4. Wynagrodzenia nauczycielskie – Polska na tle innych krajów OECD w 2005 roku 217
5.4.1. Finansowanie i organizacja polskiej oświaty na tle międzynarodowym 217
5.4.2. Wynagrodzenia nauczycielskie w Polsce i w innych krajach OECD 220
5.5. Podsumowanie 224
Załącznik A: Stawki minimalne wynagrodzenia zasadniczego 227
Załącznik B: Uwagi metodologiczne do porównań międzynarodowych 228
Rozdział 6. Przejrzystość zarządzania oświatą na poziomie lokalnym 230
6.1. Wstęp: Potrzeba lokalnej przejrzystości 230
6.2. Mechanizmy jawności finansów publicznych w obszarze oświaty 231
6.2.1. Uwarunkowania prawne 231
6.2.2. Doświadczenia międzynarodowe 232
6.2.3. Publikowanie informacji o pracy i finansach szkół 235
6.3. W stronę lokalnych algorytmów finansowania szkół 237
6.3.1. Obiektywne trudności w stosowaniu algorytmów 237
6.3.2. Doświadczenia międzynarodowe 238
6.3.3. Doświadczenia polskie 240
6.3.4. Możliwości powszechnego stosowania lokalnych formuł w warunkach polskich 242
6.4. Podsumowanie 243
Rozdział 7. Profile polityki oświatowej wybranych samorządów 245
7.1. Wstęp 245
7.2. Warszawa–Kraków 245
7.3. Miasta o liczbie mieszkańców między 100 tysięcy a 400 tysięcy 251
7.4. Gminy o liczbie mieszkańców od 30 tysięcy do 100 tysięcy 255
7.5. Gminy o liczbie mieszkańców powyżej 15 i poniżej 30 tysięcy 261
7.6. Gminy o liczbie mieszkańców między 7,5 tysięcy a 15 tysięcy 265
7.7. Gminy o liczbie mieszkańców poniżej 7,5 tysięcy 271
Literatura 279
Wykorzystane akty prawne (w porządku chronologicznym) 282