ebook Future Learning System. Drama w nauczaniu języka angielskiego Alicja Gałązka

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Rok wydania: 2014

Książka opisuje autorską metodę nauczania języków obcych Future Learning System (FLS),która oparta jest na najnowszych osiągnięciach z zakresu neuroglottodydaktyki, konstruktywistycznej dydaktyki języków obcych oraz humanistycznej, niedyrektywnej pedagogiki, podkreślającej potrzeby uczącego się, jego zainteresowania oraz autonomię. FLSto zintegrowane podejście holistyczne do nauczania języka obcego, które umożliwia odpowiednie zindywidualizowanie technik kształcenia, zgodnie z potrzebami, zainteresowaniami i oczekiwaniami uczniów, co jest niezwykle ważne zwłaszcza w uczeniu osób dorosłych. Swoistą dyrektywą dydaktyczną jest przyjęcie założenia, że zdolności do przyswajania języka obcego (a również wszelkie inne zdolności) można rozwijać, aktywizując obie półkule mózgowe oraz różne rodzaje inteligencji wielorakiej. FLSto metoda oparta głównie na dramie kreatywnej, wykorzystującej w pełni potencjał słuchacza, jego osobowość oraz indywidualne preferencje do uczenia się, rozwijająca wszystkie typy inteligencji oraz integrująca obydwie półkule mózgowe.

Publikacja adresowana jest do nauczycieli języków obcych oraz do wszystkich teoretyków oraz praktyków poszukujących empirycznych dowodów na szczególną wyjątkowość dramy jako kreatywnej alternatywy edukacyjnej.

Spis treści ebooka Future Learning System. Drama w nauczaniu języka angielskiego

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Ro z d z i a ł 1
Wybrane zagadnienia z teorii i metodyki uczenia się i nauczania języka
obcego w aspekcie glottodydaktycznym . . . . . . . . . . . . 11
1.1. Pojęcie i zakres badawczy glottodydaktyki . . . . . . . . . . 11
1.2. Wybrane teorie i modele przyswajania języka obcego . . . . . . . 14
1.3. Inne teorie uczenia się języka drugiego . . . . . . . . . . . 19
1.3.1. Model opracowany przez E. Białystok . . . . . . . . . 19
1.3.2. Model przetwarzania informacji . . . . . . . . . . . 20
1.3.3. Model adaptacyjnej kontroli myśli. . . . . . . . . . . 20
1.3.4. Model społeczno-konstruktywistyczny. . . . . . . . . . 21
1.4. Zasady nauczania języka obcego . . . . . . . . . . . . . 22
1.5. Metody i koncepcje nauczania języka obcego . . . . . . . . . 25
1.5.1. Metody konwencjonalne (tradycyjne) . . . . . . . . . . 26
1.5.2. Metody niekonwencjonalne (alternatywne) . . . . . . . . 30
1.5.3. Metoda komunikacyjna czy raczej nauczanie komunikacyjne? . . 34
1.6. Wybór metody w nauczaniu dorosłych . . . . . . . . . . . 36
1.7. Sprawności receptywne i produktywne w nauczaniu języka obcego . . . 38
1.7.1. Słuchanie ze zrozumieniem . . . . . . . . . . . . . 39
1.7.2. Czytanie ze zrozumieniem . . . . . . . . . . . . . 42
1.7.3. Sprawność mówienia . . . . . . . . . . . . . . 46
1.7.4. Sprawność pisania . . . . . . . . . . . . . . . 48
1.8. „Europejski system opisu kształcenia językowego” . . . . . . . . 50
Ro z d z i a ł 2
Psychologiczne uwarunkowanie procesu przyswajania języka obcego . . 61
2.1. Motywacja i poczucie lęku a uczenie się języka . . . . . . . . 61
2.1.1. Pojęcie motywacji . . . . . . . . . . . . . . . 62
2.1.2. Podejście behawioralne . . . . . . . . . . . . . 62
2.1.3. Teoria potrzeb . . . . . . . . . . . . . . . . 63
2.1.4. Motywacja osiągnięć . . . . . . . . . . . . . . 64
2.1.5. Teorie redukcji popędu . . . . . . . . . . . . . 65
2.1.6. Teorie optymalnego pobudzenia . . . . . . . . . . . 66
2.1.7. Motywacja zewnętrzna i motywacja wewnętrzna . . . . . . 67
2.1.8. Wewnętrzna przyczynowość zachowania . . . . . . . . 69
2.1.9. Swoboda wyboru . . . . . . . . . . . . . . . 70
2.1.10. Kompetencja . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
2.1.11. Wzmocnienia zewnętrzne . . . . . . . . . . . . . 72
2.1.12. Teoria autopercepcji (self-perception) Bema (1972) . . . . . 72
2.1.13. Poznawcza teoria wartościowania Deciego i Ryana (1985) . . . 73
2.1.14. Koncepcja atrybucji endogennej i egzogennej Kruglanskiego . . 74
2.1.15. Motywacja wewnętrzna czy rachunek samoodniesień? . . . . 75
2.2. Rola motywacji w uczeniu się i nauczaniu języka obcego . . . . . 77
2.2.1. Model Dornyeia . . . . . . . . . . . . . . . . 78
2.2.2. Model Gardnera i MacIntyre’a . . . . . . . . . . . . 79
2.2.3. Percepcja porażek i sukcesów . . . . . . . . . . . . 81
2.2.4. Znaczenie teorii samookreślenia w uczeniu się języka . . . . . 82
2.2.5. Inne czynniki wpływające na motywację w uczeniu się języka obcego
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
2.3. Wpływ lęku na proces uczenia się . . . . . . . . . . . . 84
2.4. Inteligencja a zdolność przyswajania języka . . . . . . . . . . 85
2.4.1. Pojęcie i rodzaje inteligencji . . . . . . . . . . . . 85
2.4.2. Inteligencja jako energia mentalna . . . . . . . . . . 86
2.4.3. Inteligencja jako cecha . . . . . . . . . . . . . . 86
2.4.4. Inteligencja A, B i C . . . . . . . . . . . . . . 87
2.4.5. Inteligencja społeczna . . . . . . . . . . . . . . 88
2.4.6. Inteligencja emocjonalna . . . . . . . . . . . . . 89
2.4.7. Inteligencja praktyczna . . . . . . . . . . . . . . 90
2.4.8. Inteligencja kulturowa . . . . . . . . . . . . . . 91
2.4.9. Inteligencja wieloraka . . . . . . . . . . . . . . 91
2.4.10. Inteligencja wieloraka a proces uczenia się. . . . . . . . 94
2.4.11. Inteligencja wieloraka a uczenie się języka obcego . . . . . 97
2.5. Uwarunkowania neurologiczne a uczenie się języka obcego . . . . . 98
2.5.1. Półkule mózgowe i ich funkcje . . . . . . . . . . . 100
2.5.2. Półkulowość a proces uczenia się . . . . . . . . . . . 106
2.5.3. Pamięć a proces przyswajania języka obcego . . . . . . . 110
2.6. Psychologiczne style uczenia się . . . . . . . . . . . . . 112
2.7. Czynniki demograficzne a przyswajanie języka obcego . . . . . . 115
2.7.1. Płeć a nauka języka . . . . . . . . . . . . . . . 115
2.7.2. Wiek a nauka języka obcego . . . . . . . . . . . . 116
Ro z d z i a ł 3
Future Learning System (FLS) — podstawy metodyczne i psychopedagogiczne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
3.1. FLS jako metoda dydaktyczna . . . . . . . . . . . . . . 123
3.2. Etapy procesu uczenia się języka angielskiego metodą FLS . . . . . 128
3.3. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Ro z d z i a ł 4
Glottodrama twórczą alternatywą dla nauczania komunikacyjnego . . . 147
4.1. Pojęcie i znaczenie dramy w edukacji . . . . . . . . . . . 147
4.2. Nieporozumienia definicyjne wokół dramy . . . . . . . . . . 149
4.3. Istota dramy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
4.3.1. Drama jako proces . . . . . . . . . . . . . . . 152
4.3.2. Drama a teatr . . . . . . . . . . . . . . . . 154
4.3.3. Związek dramy z zabawą — efekt Arystotelesa . . . . . . 154
4.4. Elementy dramy. . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
4.4.1. Rola w dramie . . . . . . . . . . . . . . . . 158
4.4.2. Konflikt w dramie . . . . . . . . . . . . . . . 159
4.5. Metaxis — rola fikcji w dramie . . . . . . . . . . . . . 162
4.6. Drama z perspektywy psychologicznej . . . . . . . . . . . 164
4.7. Personifikacja mózgu poprzez dramę. . . . . . . . . . . . 166
4.8. Glottodrama w nauczaniu języka obcego ludzi dorosłych . . . . . 168
4.9. Techniki dramy a kształtowanie umiejętności językowych . . . . . 171
4.10. Drama jako kontekst mówienia i pisania . . . . . . . . . . 177
4.11. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Ro z d z i a ł 5
Metodologia badań własnych . . . . . . . . . . . . . . . 183
5.1. Założenia teoretyczne przyjęte w pracy . . . . . . . . . . . 184
5.2. Założenia badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
5.2.1. Przedmiot, cele oraz etapy badań . . . . . . . . . . . 188
5.2.2. Problemy badawcze, hipotezy, zmienne, wskaźniki . . . . . . 190
5.3. Metody badań i procedura weryfikacji hipotez . . . . . . . . . 197
5.4. Procedura i przebieg badań . . . . . . . . . . . . . . . 201
5.5. Charakterystyka badanej grupy pod względem zmiennych demograficznych 202
5.5.1. Porównanie liczbowe zmiennych demograficznych w badanej grupie 207
Ro z d z i a ł 6
Analiza i interpretacja wyników badań własnych . . . . . . . . . 213
6.1. Wyniki badań diagnostyczno-eksplanacyjnych . . . . . . . . . 213
6.1.1. Uwarunkowania neurologiczne, czyli o roli półkulowości w przyswajaniu
języka obcego . . . . . . . . . . . . . . . 214
6.1.2. Inteligencja wieloraka w nauczaniu języka angielskiego . . . . 224
6.2. Efektywność działania metody FLS — analiza badań eksperymentalnych . 236
6.2.1. Kompetencje językowe w grupie kontrolnej i eksperymentalnej . . 236
6.2.2. Wpływ czynników demograficznych na progresję językową . . . 238
6.2.3. Future Learning System, półkulowość a progresja językowa . . . 247
6.2.4. Future Learning System, inteligencja wieloraka a progresja językowa 248
6.2.5. Współczynniki korelacji między zmiennymi . . . . . . . . 250
6.2.6. Półkulowość i inteligencja wieloraka a progresja językowa . . . 253
6.2.7. Rozwój kompetencji językowych — skuteczność działania metody
FLS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
6.2.8. Teoretyczny model badań — wyniki analizy ścieżek . . . . . 259
Dyskusja i podsumowanie wyników . . . . . . . . . . . . . 273
Aneks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
Summary. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Résumé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
Spis schematów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
Spis wykresów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
Spis diagramów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380