ebook Geografia społeczna Polski Grzegorz Węcławowicz

Spis treści ebooka Geografia społeczna Polski

1. Wstęp 9
1.1. Co zawiera prezentowana książka? 12
1.2. Podstawowe źródła o geografii społecznej Polski 15
Rekomendowana literatura uzupełniająca 19

2. Geografia społeczna i jej miejsce wśród pokrewnych dyscyplin 21
2.1. Orientacje badawcze w geografii społecznej 27
2.2. Geografia społeczna w Polsce 35
2.2.1. Uwarunkowania polityczno-społeczne 38
2.2.2. Geografia społeczna miast a geografia społeczna 43
2.2.3. Przestrzenne wymiary zjawisk i problemów społecznych 48
2.2.4. Wymiar aplikacyjny geografii społecznej miast 55
Rekomendowana literatura uzupełniająca 57

3. Historyczne uwarunkowania zróżnicowań społeczno-przestrzennych 59
3.1. Geografia społeczna odrodzonej II Rzeczypospolitej Polskiej 61
3.1.1. Problemy społeczno-gospodarcze w badaniach geograficznych 65
3.1.2. Zróżnicowania etniczne i wyznaniowe 76
3.1.3. Procesy urbanizacji 81
3.1.4. Procesy konsolidacji społecznej 88
3.2. Druga wojna światowa i jej konsekwencje 89
3.2.1. Straty ludnościowe, migracje przymusowe 91
3.2.2. Przesunięcia terytorialne w trakcie i po drugiej wojnie światowej 94
3.2.3. Kształtowanie struktury społeczno-przestrzennej w nowych granicach 95
3.2.4. Ujednolicenie narodowościowe 100
Rekomendowana literatura uzupełniająca 103

4. Założenia koncepcyjne i ideologiczne modernizacji kraju 105
4.1. Koncepcje i teorie modernizacyjne a koncepcje centrum–peryferie 110
4.1.1. Teorie modernizacji 112
4.2. Wymiary modernizacji w przestrzeni 118
4.2.1. Modernizacja w stylu komunistycznym 119
4.2.2. Polityka zagospodarowania przestrzennego jako narzędzie modernizacji 121
4.2.3. Urbanizacja jako element modernizacji społeczeństwa polskiego 126
4.2.4. Uprzemysłowienie jako narzędzie zmiany struktury społeczno-przestrzennej 131
4.3. Współczesne koncepcje modernizacji rozwoju społeczno-gospodarczego kraju 136
4.3.1. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 138
Rekomendowana literatura uzupełniająca 141

5. Zróżnicowania demograficzne w przestrzeni kraju i ich uwarunkowania społeczne 143
5.1. Koncepcje wyjaśniające procesy demograficzno-społeczne 148
5.1.1. Teoria przejścia demograficznego 149
5.1.2. Koncepcje wyjaśniające migracje międzynarodowe 152
5.1.3. Polityka ludnościowa a polityka społeczna 154
5.2. Rozmieszczenie, struktura i dynamika zamian ludnościowych 157
5.2.1. Zmiany gęstości zaludnienia 163
5.2.2. Przyrost naturalny 168
5.2.3. Starzenie się społeczeństwa, umieralność i długość trwania życia 170
5.3. Miejsce migracji w kształtowaniu współczesnej struktury zróżnicowań społeczno-przestrzennych 175
5.3.1. Migracje wewnętrzne 177
5.3.2. Migracje międzynarodowe 180
5.4. Specyfika regionalnych i ludnościowych obszarów problemowych 189
5.4.1. Współczesne ludnościowe obszary problemowe 192
Rekomendowana literatura uzupełniająca 196

6. Ekonomiczne wymiary modernizacji w przestrzeni kraju 197
6.1. Zróżnicowania przestrzenne w zakresie dochodu narodowego 201
6.2. Zróżnicowanie przestrzenne w zakresie lokalnego wskaźnika rozwoju społecznego 208
6.3. Zróżnicowania dochodowe ludności Polski 212
6.4. Zagadnienie wykluczenia społecznego i ubóstwa 217
6.5. Ekonomiczne obszary problemowe 226
Rekomendowana literatura uzupełniająca 230

7. Zróżnicowania etniczne i wyznaniowe 233
7.1. Ewolucja współczesnych zróżnicowań narodowościowych i etnicznych 236
7.1.1. Ślązacy 244
7.1.2. Kaszubi 246
7.1.3. Niemcy 247
7.1.4. Ukraińcy i Łemkowie 248
7.1.5. Białorusini 250
7.1.6. Inne mniejszości narodowe 252
7.2. Zróżnicowania wyznaniowe 253
Rekomendowana literatura uzupełniająca 259

8. Miasta w procesie modernizacji kraju 261
8.1. Przemiany miasta postsocjalistycznego w miasto neoliberalne 265
8.1.1. Polaryzacja społeczeństwa miejskiego 273
8.1.2. Narastanie zróżnicowań społeczno-przestrzennych 275
8.2. Rozwój ludnościowy i struktura wielkościowa miast 283
8.2.1. Procesy rozlewania się przestrzennego obszarów miejskich 290
8.3. Współczesne problemy i wyzwania rozwojowe w procesie modernizacji 297
8.3.1. Konkurencyjność i innowacyjność miast w procesie modernizacji 300
8.3.2. Przykład modernizacyjnego oddziaływania polityki spójności Unii Europejskiej 311
8.3.3. Zagrożenia procesów modernizacji miast 313
Rekomendowana literatura uzupełniająca 318

9. Podstawowe wymiary zróżnicowań społeczno-przestrzennych 321
9.1. Kapitał ludzki i wykształcenie podstawą awansu cywilizacyjnego społeczeństwa polskiego 323
9.1.1. Zmiany w strukturze przestrzennej poziomu wykształcenia 328
9.2. Kształtowanie się nowej struktury społeczno-przestrzennej 342
9.2.1. Nowe czy stare kierunki zmian 347
9.2.2. Formowanie się elit i klasy średniej 351
9.2.3. Od klasy robotniczej do prekariatu 354
9.2.4. Specyfika obszarów wiejskich 358
9.3. W kierunku kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego 362
9.3.1. Polaryzacja polityczna społeczeństwa polskiego w układzie przestrzennym 365
9.4. O nowe miejsce w przestrzeni europejskiej – wyzwania modernizacji struktury społeczno-przestrzennej Polski 370
Rekomendowana literatura uzupełniająca 379

Literatura 381
Spis rycin 417
Spis tabel 423