ebook Geografia świata. Regiony

Spis treści ebooka Geografia świata. Regiony

Wstęp (Jerzy Makowski, Tomasz Wites) XI
1. Europa wobec współczesnych wyzwań 1
1.1. Zasięg i ogólna charakterystyka (Barbara Jaczewska) 2
1.2. Zmiany demograficzne w Europie (Barbara Jaczewska) 4
Przemiany demograficzne w Europie Wschodniej 7
1.3. Starzenie się ludności Europy jako zjawisko demograficzne i społeczne (Barbara Jaczewska) 9
1.4. Zmieniające się uwarunkowania migracji w Europie: więcej mobilności, mniej imigrantów? (Barbara Jaczewska) 11
Migracje pracowników w krajach Unii Europejskiej 15
Pięć lat po kryzysie migracyjnym w Europie 17
1.5. Separatyzmy w Europie na tle zróżnicowania etniczno -językowego (Maciej Kałaska) 18
1.6. Miasta współczesnej Europy – obszary kurczenia się i dynamicznego wzrostu (Barbara Jaczewska) 24
Metropolia Wielkiego Paryża (Anna Grzegorczyk) 26
Zmiany obszarów miejskich w Europie. Kompaktowy czy rozproszony model rozwoju miast? 28
1.7. Gospodarka po kryzysie zadłużenia – innowacyjność i sharing economy kluczem do sukcesu (Maciej Kałaska) 31
Europa wobec overtourismu 38
1.8. Polaryzacja społeczna Europy w ujęciu regionalnym (Anna Grzegorczyk) 42
Jedność, spójność i współpraca u podstaw Unii Europejskiej (Barbara Jaczewska) 47
Unijna polityka spójności – wymiar regionalny 47
1.9. Soft power i pozycja krajów europejskich na świecie (Anna Grzegorczyk) 53
1.10. W kierunku neutralności dla klimatu Europy (Barbara Jaczewska) 58
Miasta europejskie a zmiany klimatu 60
Literatura 61
2. Państwa dawnego Związku Radzieckiego – region w skomplikowanej transformacji (Tomasz Wites) 65
2.1. Zasięg terytorialny i ogólna charakterystyka 66
Państwa o nieuregulowanym statusie politycznym na obszarze poradzieckim 68
2.2. Inicjatywy współpracy regionalnej 69
2.3. Wymiary transformacji regionu. Transformacja polityczna 72
2.4. Transformacja gospodarcza 74
Specjalne strefy ekonomiczne w Rosji 77
2.5. Transformacja demograficzna 82
Migracje między państwami poradzieckimi 88
2.6. Transformacja społeczna 90
Literatura 95
3. Azja Południowa – ludność i gospodarka (Jadwiga Winidowa) 97
3.1. Zasięg i ogólna charakterystyka 98
Dynamika monsunu wilgotnego i jego konsekwencje 100
3.2. Cechy ludności 102
3.3. Rozwój demograficzny krajów Azji Południowej 105
Problem Kaszmiru 106
3.4. Wskaźniki demograficzne 110
3.5. Średnia długość życia 112
3.6. Rozmieszczenie ludności i gęstość zaludnienia 114
3.7. Urbanizacja w krajach Azji Południowej 117
3.8. Wybrane wskaźniki struktury społeczno-ekonomicznej 124
Literatura 130
4. Azja Południowo -Wschodnia – wyścig do nowoczesności (Maciej JędrusiK, Paweł Cywiński) 133
4.1. Zasięg i ogólna charakterystyka 134
Obszary sporne na Morzu Południowochińskim 135
Mentawai 136
ASEAN 139
4.2. Państwa zamożne 140
4.3. Nowe „azjatyckie tygrysy” 141
4.4. Jeszcze młodsze „tygrysy” 143
Bali 144
4.5. Państwa na rozdrożu 145
Wojny w Wietnamie 145
Czerwoni Khmerzy 146
Literatura 149
5. Azja Wschodnia – polityka gospodarcza a wykorzystanie potencjału demograficznego i ekonomicznego (Andrzej Kowalczyk, Maciej Kałaska) 151
5.1. Środowisko fizycznogeograficzne Azji Wschodniej – szansa i bariera 152
Mongolia – cechy środowiska przyrodniczego i niskie zaludnienie jako szansa dla rozwoju turystyki zrównoważonej 154
Japońskie miejscowości po przejściu fali tsunami z 2011 roku 155
5.2. Zmiany ludnościowe w Azji Wschodniej – przejście od społeczeństwa wiejskiego do społeczeństwa miejskiego 157
Sytuacja społeczno-demograficzna w Korei Północnej 159
Migracje zagraniczne 161
Wpływ różnic w poziomie życia na kierunki migracji wewnętrznych w Chińskiej Republice Ludowej 162
Dwa oblicza miast chińskich 164
5.3. Znaczenie i gwałtowny rozwój gospodarki Azji Wschodniej 165
Początki specjalnej strefy ekonomicznej Shenzhen 168
Wpływ czeboli na społeczeństwo Korei Południowej 174
Rola czeboli w rozwoju miast Korei Południowej 175
Toyota Motor Corporation 177
Samsung Electronics 178
Technopolie 179
Historia Nippon Steel Corporation 180
Zapora Trzech Przełomów (Sanxia Daba) 182
Literatura 185
6. Afryka Północna i Azja Południowo -Zachodnia – tradycja i nowoczesność w świecie islamu 189
6.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu (Florian Plit) 190
6.2. Środowisko przyrodnicze – ograniczenia i atuty (Florian Plit) 191
Zagrożenia klęskami naturalnymi 193
6.3. Tradycja (Florian Plit) 194
6.3.1. Rola islamu w życiu społecznym i gospodarczym 194
Pielgrzymki religijne 198
6.3.2. Tradycyjne techniki pozyskiwania i gospodarowania wodą 199
6.3.3. Tradycyjne techniki użytkowania ziemi – pasterstwo 202
Mleczne farmy 204
6.4. Niedostatek wody wyzwaniem współczesnej gospodarki (Izabella Łęcka) 204
Zagospodarowanie wód podziemnych 206
6.4.1. Nowoczesne techniki pozyskiwania i gospodarowania wodą 208
Systemy polityczne 211
6.5. Złotą wannę szejka, czyli bogactwo ropy naftowej i gazu ziemnego przejmuje kolejne pokolenie (izabella łęcKa) 213
Baryłka ropy 216
6.6. Niedostatki w sferze społecznej (izabella łęcKa) 219
6.6.1. Zacofani czy nowocześni? 221
6.7. Miasta w drodze do nowoczesności (Maciej KałasKa) 223
6.7.1. Święte miasta islamu 223
6.7.2. Nowe miasta 226
6.7.3. Miasta oporu i walki 229
6.8. Bliska egzotyka – rozwój turystyki (Izabella Łęcka) 232
Literatura 236
7. Afryka na południe od Sahary – nowe wyzwania i stare problemy (Anna Dudek) 239
7.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu 240
7.2. Nowa kolonizacja Afryki? – Chiny w Afryce Subsaharyjskiej 244
Koreański model rozwoju w Afryce Subsaharyjskiej 250
7.3. Kapitał ludzki – zagadnienia demograficzne i poziom życia 252
7.4. Rolnictwo afrykańskie w XXI wieku 256
Zawłaszczanie ziemi w Afryce 258
7.5. Surowce mineralne – przekleństwo Afryki? 259
7.6. Obszary chronione a rozwój 263
Park narodowy Serengeti i obszar chroniony Ngorongoro – przyroda i ludzie 266
7.7. Zagrożenia środowiska przyrodniczego Afryki – ciemna strona globalizacji 267
7.7.1. Przemyt rogu nosorożca i kości słoniowej – współczesny kryzys 267
7.7.2. Afryka Zachodnia – elektroniczne śmietnisko rozwiniętego świata 270
Literatura 271
8. Ameryka Północna – nowe wyzwania Nowego Świata 275
8.1. Stany Zjednoczone − wielokulturowe społeczności miejskie (Sylwia Dudek-Mańkowska, Mirosław Grochowki) 277
8.1.1. Obszar i ogólna charakterystyka regionu 277
Dolina Krzemowa 280
8.1.2. Zróżnicowania regionalne 281
Detroit – upadek i odrodzenie miasta 286
8.1.3. Tworzenie się społeczeństwa wielokulturowego 288
Amisze w Stanach Zjednoczonych 292
8.1.4. Kształtowanie się metropolii jako efekt procesu urbanizacji i postępu technologicznego 295
Walkable city – miasto dla pieszych 298
Sektor kreatywny 301
8.2. Kanada – bogactwo w różnorodności (Anna Dudek, Tomasz Wites) 306
8.2.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu 306
8.2.2. Środowisko przyrodnicze 307
Turystyka zrównoważona w Churchill – stolicy obserwacji niedźwiedzi polarnych 308
8.2.3. Ludność i języki 310
8.2.4. Wielokulturowość 317
8.2.5. Model życia 318
Vancouver – flagowy przykład realizacji koncepcji smart city 319
Literatura 321
9. Meksyk, Ameryka Centralna i Region Karaibski − iluzja Nowego Świata 325
9.1. Wprowadzenie 326
9.1.1. Zasięg i charakterystyka regionu Joaquín Gonzáles Martínez , (Bogumiła Lisocka-Jaegermann) 326
9.1.2. Meksyk, Ameryka Centralna – historia a przestrzeń Joaquín Gonzáles Martínez 329
9.2. Meksyk 332
9.2.1. Historia, gospodarka i polityka Joaquín Gonzáles Martínez 332
9.2.2. Meksyk w początkach XXI wieku (Maciej Kałaska) 336
9.3. Ameryka Centralna 340
9.3.1. Historia, gospodarka, polityka Joaquín Gonzáles Martínez 340
9.3.2. Kraje Ameryki Centralnej w początkach XXI wieku (Maciej Kałaska) 342
9.4. Karaiby – turystyczny raj, czy region określony przez migracje? (Bogumiła Lisocka-Jaegermann) 350
9.4.1. Region Karaibski − definicje i zasięg 350
9.4.2. Karaiby – mozaika polityczna 352
9.4.3. Karaiby – wyzwania gospodarcze 353
9.4.4. Współczesne migracje karaibskie 354
9.4.5. Najważniejsze kraje karaibskie w początkach XXI wieku 356
Literatura 364
10. Ameryka Południowa. Ekspansja osadnictwa i gospodarki (Mirosława Czerny, Jerzy Makowski) 367
10.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu 368
10.2. Zasoby naturalne 371
10.2.1. Surowce mineralne 371
10.2.2. Drewno 375
Zagłada wilgotnych lasów równikowych 376
10.2.3. Ziemie uprawne i wody 380
10.2.4. Zasoby wód przybrzeżnych 380
10.3. Ludność 381
Regiony transgraniczne (Joanna Miętkiewska-Brynda) 384
Eksodus ludności z Wenezueli 386
10.3.1. Miasta 390
10.4. Kierunki rozwoju gospodarki w Ameryce Południowej 396
10.5. XX wiek i początki XXI wieku w rozwoju Ameryki Południowej 399
Literatura 408
11. Australia i Nowa Zelandia – odrębna przyroda i różnorodne społeczeństwo 411
11.1. Australia (Jerzy Bański) 413
11.1.1. Zasięg i ogólna charakterystyka 413
11.1.2. Środowisko przyrodnicze kontynentu 414
Woda w Australii – niedobór i nadmiar (Grzegorz Borowski) 415
11.1.3. Australijczycy 418
11.1.4. Gospodarka Australii 419
11.2. Nowa Zelandia – zachowane i utracone dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe (Tomasz Wites) 422
11.2.1. Zasięg i ogólna charakterystyka 422
11.2.2. Środowisko przyrodnicze 422
Drogocenna manuka 425
11.2.3. Nowozelandczycy 426
Literatura 429
12. Antarktyda – lodowy tort do podziału (Jerzy makowski) 431
12.1. Zasięg i ogólna charakterystyka regionu 432
Układ Antarktyczny 433
12.2. Charakterystyka środowiska 434
12.3. Mieszkańcy Antarktydy 436
12.4. Gospodarka 437
12.5. Sytuacja prawno-polityczna Antarktydy 438
12.6. Lodowce Antarktydy topnieją 440
Literatura 440
13. Oceany – znikająca bariera (Maciej jędrusiK) 443
13.1. Oceany i morza kuli ziemskiej 444
Konwencja Praw Morza 444
Bogactwa dna oceanów 445
Endemizm jako jedna z cech wyspiarskości. Czy Madagaskar to wyspa? 446
13.2. Oceany jako królestwo wysp 447
Wyspy jako „laboratoria” 449
13.3. Izolacja kształtująca wyspiarską gospodarkę 449
Yaqona 450
Bioróżnorodność 451
Przezwyciężanie izolacji 451
13.4. Globalizacja a wyspy 452
13.5. Turystyka – potrzeba i zagłada izolacji 454
Tsunami 455
Malediwy – raj turystyczny 456
Literatura 457
Indeks nazw geograficznych (Tomasz Wites) 459