ebook Geostrategiczny wybór Rosji u zarania trzeciego tysiąclecia - Tom I Joachim Diec

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2015

Geostrategiczny wybór Rosji u zarania trzeciego tysiąclecia, monografia stanowiąca owoc projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, ma na celu wskazanie potencjalnej możliwości i faktycznej realizacji idei partnerstwa strategicznego Federacji Rosyjskiej z innymi podmiotami na początku XXI wieku. Pierwszy tom monografii poświęcono dwóm zagadnieniom. Jest to przede wszystkim studium doktryny polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej zarówno w postaci różnorakich wizji geopolitycznego umiejscowienia Rosji na współczesnej mapie świata, jak i zinstytucjonalizowanych form przejawiania się celów polityki zagranicznej państwa. W pracy nakreślono jej historycznie ukształtowane matryce, uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne jej celów, ośrodki wpływu oraz oficjalny kształt koncepcyjny zawarty w dokumentach szczebla federalnego. Drugim zadaniem książki jest wskazanie najbliższych i najdalszych partnerów Federacji Rosyjskiej oraz roli, jaką podmioty te pełniły w rosyjskiej grze geopolitycznej lat 2000–2015, dzięki czemu możliwe będzie dokładniejsze nakreślenie struktury celów państwa w perspektywie globalnej.

Spis treści ebooka Geostrategiczny wybór Rosji u zarania trzeciego tysiąclecia - Tom I

Słowo wstępne 9
Znaczenie przedmiotu badań 9
Specyfika badanego obszaru 10
Cel projektu 12
Struktura projektu i jej uzasadnienie 13
Fundament teoretyczny 14
Uwagi metodologiczne 19
Uwagi na temat stanu badań 20
Wprowadzenie do tomu pierwszego 23
Zadania pracy 23
Układ tomu 23
Materiał źródłowy i literatura przedmiotu 25
Doktryna polityki zagranicznej wobec problemu historycznej ciągłości państwa 28
Pytania badawcze tomu 30
1. Dawne wzorce geostrategicznego wyboru 31
1.1. Pierwotne źródło. Ruś Kijowska jako mit założycielski Świętej Rusi 31
1.2. Aleksander Newski: archetyp księcia-wojownika i walka z Zachodem jako głównym zagrożeniem 34
1.3. Moskwa – Trzeci Rzym 36
1.4. Syndrom smuty 38
1.5. Europejskie imperium rosyjskie 39
1.6. Imperium Wschodnie 41
1.7. Panslawizm 43
1.8. Panazjatyzm 47
1.9. Rewolucja światowa kontra eksport rewolucji z jednego państwa 50
1.10. Eurazjatyzm 55
1.11. Doktryna Breżniewa 59
2. Czynniki wewnętrzne i zewnętrzne kształtowania koncepcji rosyjskiej polityki zagranicznej po roku 2000 64
2.1. Czynniki wewnętrzne 64
2.1.1. Trauma upadku mocarstwa 64
2.1.2. Dynamika potencjału państwa 68
2.1.3. Problemy etniczne i demograficzne 72
2.1.4. Specyfika elity politycznej 74
2.2. Czynniki zewnętrzne 95
2.2.1. Niepokój na Bliskim Wschodzie 95
2.2.2. Rozszerzanie NATO 97
2.2.3. Wschód nowych potęg 99
2.2.4. Los Serbów i niepodległość Kosowa 102
2.2.5. Mniejszość rosyjska w państwach „bliskiej zagranicy” 106
2.2.7. Kolorowe rewolucje 111
Przypadek Gruzji 112
Przypadek Ukrainy 114
2.2.8. Partnerstwo Wschodnie 119
2.2.9. Euromajdan 122
3. Ośrodki wpływu 126
3.1. Dawcy idei 126
3.1.1. Rola związków wyznaniowych 126
3.1.2. Kluby polityczne 134
Opcja atlantycka. Fundacja Jegora Gajdara 134
Opcja antyatlantycka. Klub Izborski i jego dawniejsze wcielenia 137
3.1.3. Niezależni teoretycy 148
Sołżenicyn 148
Szafariewicz 149
Cymburski i jego Wyspa Rosja 151
3.2. Kluby i środowiska eksperckie partii Jedna Rosja 157
3.3. Centra analityczne i naukowe 161
3.3.1. Niezależne think tanki 161
3.3.2. Analitycy Kremla 168
3.3.3. Instytuty naukowe 171
4. Ewolucja oficjalnej koncepcji polityki zagranicznej 173
4.1. Tradycja ujęć teoretycznych 173
4.2. Punkt wyjścia: radosny atlantyzm. Wersja 1993 174
4.3. Rodzenie się niepokoju. Wersja 2000 178
4.4. Odrodzenie mocarstwa. Wersja 2008 179
4.5. Przeciw dyktatowi. Wersja 2013 181
5. Strefa wyłącznych wpływów 186
5.1. Obszar Wspólnoty Niepodległych Państw jako priorytetowy kierunek
polityki zagranicznej Rosji 186
5.1.1. Działania instytucjonalne 186
5.1.2. Rekonstrukcja celów polityki Federacji Rosyjskiej w obszarze WNP 192
5.1.3. Skutki wysiłków reintegracyjnych 199
Funkcjonalność sfery instytucjonalnej 199
Problem stosunków z państwami kaukaskimi 200
5.1.3. Ofensywa wschodnioeuropejska 209
5.2. Białoruś jako partner szczególnej troski 213
6. Strefa zainteresowania 225
6.1. Bliski Wschód 225
6.2. Iran – islamska alternatywa cywilizacyjna 237
6.3. Indie – strategiczny odbiorca uzbrojenia 248
7. Strefa oddalenia 254
7.1. W wyścigu o Afrykę 254
7.2. Ameryka Łacińska. W cieniu dominacji USA 259
Zakończenie 266
Bibliografia 275
Summary 297