ebook Hematologia w gabinecie lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej Anna Korycka-Wołowiec, Dariusz Wołowiec, Iwona Hus

Wydawca: PZWL

Rok wydania: 2017

Książka przedstawia zarys hematologii w zakresie niezbędnym dla lekarzy Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Zawiera: interpretację i diagnostykę różnicową najważniejszych odchyleń od normy w badaniu fizykalnym oraz laboratoryjnych badaniach hematologicznych a także podstawowe informacje dotyczące najczęstszych chorób hematologicznych. Szczególnie cenne dla lekarzy rodzinnych jest przedstawienie problemów, z którymi pacjenci, objęci już opieką hematologiczną, mogą zgłosić się do lekarza rodzinnego, oraz zasad postępowania diagnostyczno-leczniczego u tych pacjentów.

Spis treści ebooka Hematologia w gabinecie lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej

PRZEDMOWA Dariusz Wołowiec, Iwona Hus, Anna Korycka-Wołowiec XIX
WPROWADZENIE Anna Korycka-Wołowiec, Ewelina Ziółkowska XXIII

CZĘŚĆ PIERWSZA Interpretacja najczęstszych odchyleń od normy w badaniach hematologicznych i zasady postępowania diagnostycznego w gabinecie lekarza POZ 1

ROZDZIAŁ 1. Pacjent z obniżonym stężeniem hemoglobiny w gabinecie lekarza POZ Anna Korycka -Wołowiec, Dariusz Wołowiec 3
Niedokrwistości mikrocytowe, hipochromiczne 6
Niedokrwistość makrocytowa, hiperchromiczna 7
Niedokrwistości normocytowe, normochromiczne 8
Pacjent z obniżonym stężeniem hemoglobiny w gabinecie lekarza POZ 9

ROZDZIAŁ 2. Pacjent z podwyższonym stężeniem hemoglobiny w gabinecie lekarza POZ Anna Korycka -Wołowiec, Dariusz Wołowiec 13
Pacjent z podwyższonym stężeniem hemoglobiny w gabinecie lekarza POZ 14

ROZDZIAŁ 3. Pacjent z nieprawidłową liczbą leukocytów w gabinecie lekarza POZ Iwona Urbanowicz, Anna Korycka -Wołowiec, Dariusz Wołowiec 17
Leukocytoza – najczęstsze przyczyny 18
Leukopenia – najczęstsze przyczyny i jej następstwa kliniczne 20
Pacjent z nieprawidłową liczbą leukocytów w gabinecie lekarza POZ 23

ROZDZIAŁ 4 Pacjent z nieprawidłową liczbą płytek krwi w gabinecie lekarza POZ Iwona Urbanowicz, Anna Korycka -Wołowiec, Dariusz Wołowiec 27
Małopłytkowość (trombocytopenia) – najczęstsze przyczyny, objawy kliniczne 27
Pacjent z obniżoną liczbą płytek krwi w gabinecie lekarza POZ 30
Małopłytkowość wymagająca diagnostyki hematologicznej 32
Pacjent z podwyższoną liczbą płytek krwi w gabinecie lekarza POZ 32
Postępowanie lekarza w POZ 33
Nadpłytkowość wymagająca diagnostyki hematologicznej 33

ROZDZIAŁ 5. Pacjent z pancytopenią lub cytopenią dwuukładową w gabinecie lekarza POZ Ewelina Ziółkowska, Anna Korycka -Wołowiec, Dariusz Wołowiec 35
Pacjent z pancytopenią w gabinecie lekarza POZ 36

ROZDZIAŁ 6. Pacjent z nieprawidłowymi wynikami badań przesiewowych układu krzepnięcia w gabinecie lekarza POZ Krzysztof Chojnowski, Jacek Treliński 39
Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (aPTT) 39
Czas protrombinowy (PT) 41
Czas trombinowy (TT) 41
Przyczyny przedłużonych czasów krzepnięcia 42
Postępowanie w przypadku przedłużonego aPTT i/lub PT 42
Przedłużenie aPTT, prawidłowy PT, korekcja po dodaniu prawidłowego osocza, nieobecność skazy krwotocznej 44
Przedłużenie aPTT, prawidłowy PT, korekcja po dodaniu prawidłowego osocza, objawy skazy krwotocznej 44
Przedłużenie aPTT, prawidłowy PT, brak korekcji po dodaniu prawidłowego osocza, nieobecność skazy krwotocznej 45
Przedłużenie aPTT, prawidłowy PT, brak korekcji po dodaniu prawidłowego osocza, objawy skazy krwotocznej 45
Przedłużenie aPTT i PT, korekcja po dodaniu prawidłowego osocza z objawami skazy krwotocznej lub bez nich 45
Przedłużenie aPTT i PT, brak korekcji, objawy skazy krwotocznej 45
Przedłużenie PT, prawidłowy aPTT, korekcja po dodaniu prawidłowego osocza, ze skazą krwotoczną lub bez niej 45

ROZDZIAŁ 7. Pacjent z hipergammaglobulinemią w gabinecie lekarza POZ Krzysztof Jamroziak 47
Definicja i ogólna charakterystyka 47
Etiologia, epidemiologia i symptomatologia 49
Hipergammaglobulinemia monoklonalna 49
Hipergammaglobulinemia poliklonalna 50
Postępowanie lekarza w POZ 51

CZĘŚĆ DRUGA Diagnostyka różnicowa najczęstszych objawów przedmiotowych w chorobach krwi: przyczyny i wstępna diagnostyka w gabinecie lekarza POZ 53

ROZDZIAŁ 8. Diagnostyka różnicowa powiększenia węzłów chłonnych Joanna Mańko, Iwona Hus 55
Podstawowe wiadomości o węzłach chłonnych 55
Powiększenie węzłów chłonnych 55
Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych 56
Postępowanie z pacjentem z limfadenopatią 56
Wywiad 56
Badanie fizykalne 58

ROZDZIAŁ 9. Diagnostyka różnicowa powiększenia śledziony Ewa Lech -Marańda 65
Ocena powiększenia śledziony 65
Przyczyny splenomegalii 66
Choroby infekcyjne 66
Nadciśnienie wrotne 67
Choroby krwi 67
Kolagenozy 67
Inne rzadkie przyczyny splenomegalii 67
Następstwa powiększenia śledziony 68
Pacjent ze splenomegalią w gabinecie lekarza POZ 69
Wskazania do splenektomii 69

ROZDZIAŁ 10. Diagnostyka różnicowa zaburzeń hemostazy płytkowo- -naczyniowej i osoczowej Andrzej Mital 71
Podstawy fizjologii hemostazy i definicje 71
Symptomatologia 72
Kiedy należy podejrzewać skazę krwotoczną? 72
Rozpoznanie 73
Pacjent z rozpoznaną skazą krwotoczną w gabinecie lekarza POZ 76

CZĘŚĆ TRZECIA Pacjent z chorobami hematologicznymi w gabinecie lekarza POZ 79

ROZDZIAŁ 11. Najczęstsze nienowotworowe choroby układu czerwonokrwinkowego 81
Niedokrwistości niedoborowe Anna Czyż, Magdalena Matuszak 81
Niedokrwistość z niedoboru żelaza 81
Niedokrwistości z niedoboru witaminy B12 (kobalaminy) i kwasu foliowego 90
Niedokrwistości hemolityczne Beata Piątkowska -Jakubas 99
Definicja i ogólna charakterystyka 99
Podział niedokrwistości hemolitycznych 99
Hemoliza wewnątrznaczyniowa i zewnątrznaczyniowa 100
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 103
Rozpoznanie niedokrwistości hemolitycznej w warunkach opieki specjalistycznej 103
Najczęstsze postacie niedokrwistości hemolitycznych 104
Wrodzone niedokrwistości hemolityczne 109
Mikroangiopatie zakrzepowo -zatorowe 112
Pacjent z niedokrwistością hemolityczną w gabinecie lekarza POZ 114
Niedokrwistość chorób przewlekłych Marek Hus, Aneta Szudy-Szczyrek 115
Definicja i ogólna charakterystyka 115
Symptomatologia 117
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 117
Rozpoznanie niedokrwistości chorób przewlekłych w warunkach opieki specjalistycznej 117
Zasady leczenia niedokrwistości chorób przewlekłych 118
Pacjent z niedokrwistością chorób przewlekłych w gabinecie lekarza POZ 119
Kiedy pacjenta z niedokrwistością kierować na przetoczenia krwinek czerwonych? Piotr Radziwon 120
Definicja 120
Symptomatologia 120
Kiedy należy rozważać przetoczenie krwinek czerwonych? 120
Zasady postępowania 121

ROZDZIAŁ 12. Najczęstsze nienowotworowe choroby płytek krwi: pierwotna małopłytkowość immunologiczna Maria Podolak -Dawidziak 125
Definicja i ogólna charakterystyka 125
Epidemiologia 125
Klasyfikacja 125
Symptomologia 126
Kiedy należy podejrzewać pierwotną małopłytkowość immunologiczną? 126
Rozpoznanie pierwotnej małopłytkowości immunologicznej w warunkach opieki specjalistycznej 126
Ogólne zasady leczenia 127
Zasady leczenia pierwotnej małopłytkowości immunologicznej 128
Leczenie pierwszego wyboru (pierwszej linii) 128
Leczenie drugiego wyboru (drugiej linii) 129
Pierwotna małopłytkowość immunologiczna u kobiet w ciąży 130
Postępowanie w przypadkach stanów nagłych w pierwotnej małopłytkowości immunologicznej 131
Pacjent z pierwotną małopłytkowością immunologiczną w gabinecie lekarza POZ 131

ROZDZIAŁ 13. Aplazja szpiku kostnego Kazimierz Kuliczkowski 133
Definicja i ogólna charakterystyka 133
Symptomatologia 136
Kiedy należy podejrzewać aplazję szpiku kostnego? 136
Rozpoznanie aplazji szpiku kostnego w warunkach opieki specjalistycznej 137
Ogólne zasady leczenia aplazji szpiku kostnego 137
Pacjent z aplazją szpiku kostnego w gabinecie lekarza POZ 137
Wybiórcza aplazja układu czerwonokrwinkowego 138
Symptomatologia 139
Kiedy należy podejrzewać wybiórczą aplazję układu czerwonokrwinkowego? 139
Rozpoznanie wybiórczej aplazji czerwonokrwinkowej w warunkach opieki specjalistycznej 139
Leczenie wybiórczej aplazji układu czerwonokrwinkowego 139
Pacjent z wybiórczą aplazją układu czerwonokrwinkowego w gabinecie lekarza POZ 140

ROZDZIAŁ 14. Najczęstsze choroby nowotworowe układu krwiotwórczego 141
Wiadomości ogólne, zasady klasyfikacji i rozpoznania Dariusz Wołowiec 141
Ostre białaczki szpikowe Agnieszka Wierzbowska 145
Definicja i ogólna charakterystyka 145
Symptomatologia 146
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 148
Rozpoznanie ostrej białaczki szpikowej w warunkach opieki specjalistycznej 149
Zasady leczenia ostrej białaczki szpikowej 149
Ostra białaczka promielocytowa 151
Pacjent z ostrą białaczką szpikową w gabinecie lekarza POZ 152
Przewlekła białaczka szpikowa Joanna Góra-Tybor 153
Definicja i ogólna charakterystyka 153
Symptomatologia 154
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 156
Zasady leczenia i oceny jego wyników 156
Rokowanie 158
Pacjent z przewlekłą białaczką szpikową w gabinecie lekarza POZ 158
Przewlekłe nowotwory mieloproliferacyjne Maria Bieniaszewska, Andrzej Hellmann 159
Nadpłytkowość samoistna 160
Czerwienica prawdziwa 166
Pierwotne włóknienie szpiku (mielofibroza) 170
Zespoły mielodysplastyczne Jadwiga Dwilewicz -Trojaczek 174
Definicja i ogólna charakterystyka 174
Symptomatologia 175
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 175
Rozpoznanie 176
Rokowanie 179
Metody leczenia i ocena jego wyników 179
Leczenie chorych z grupy wyższego ryzyka 180
Pacjent z rozpoznanym zespołem mielodysplastycznym w gabinecie lekarza POZ 181

ROZDZIAŁ 15. Najczęstsze choroby nowotworowe układu chłonnego 183
Wiadomości ogólne, zasady klasyfikacji i rozpoznania Dariusz Wołowiec 183
Chłoniak Hodgkina Iwona Hus, Joanna Mańko 186
Definicja i ogólna charakterystyka 186
Postaci histologiczne chłoniaka Hodgkina 186
Symptomatologia 187
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 188
Rozpoznanie chłoniaka Hodgkina w warunkach opieki specjalistycznej 188
Rokowanie 189
Ogólne zasady leczenia chłoniaka Hodgkina 189
Powikłania leczenia chłoniaka Hodgkina 191
Chory na chłoniaka Hodgkina w gabinecie lekarza POZ 192
Chłoniaki nie-Hodgkina indolentne Piotr Smolewski 192
Definicja i ogólna charakterystyka 192
Symptomatologia 193
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 194
Zasady rozpoznania choroby w warunkach opieki specjalistycznej 194
Ogólne zasady leczenia indolentnych chłoniaków nie -Hodgkina 195
Najczęściej występujące typy indolentnych chłoniaków nie -Hodgkina 195
Pacjent z chłoniakiem indolentnym w gabinecie lekarza POZ 199
Chłoniaki agresywne i wysoce agresywne Jan Walewski 199
Definicja i ogólna charakterystyka 199
Symptomatologia 200
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 202
Rozpoznanie 203
Zasady leczenia i oceny jego wyników 207
Najczęściej występujące typy chłoniaków agresywnych 207
Rokowanie 211
Pacjent z rozpoznaniem chłoniaka agresywnego w gabinecie lekarza POZ 211
Przewlekła białaczka limfocytowa i białaczka włochatokomórkowa Dariusz Wołowiec 213
Definicja i ogólna charakterystyka 213
Symptomatologia 213
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 214
Rozpoznanie PBL w warunkach opieki specjalistycznej 215
Zasady leczenia 216
Najważniejsze powikłania i ich leczenie 218
Pacjent z przewlekłą białaczką limfocytową w gabinecie lekarza POZ 221
Najczęściej występujące typy przewlekłej białaczki limfocytowej 222
Makroglobulinemia Waldenströma/chłoniak limfoplazmocytowy Ewa Lech-Marańda 225
Definicja i ogólna charakterystyka 225
Symptomatologia 226
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 226
Rozpoznanie 227
Klasyfikacja makroglobulinemii Waldenströma i chorób związanych z obecnością białka monoklonalnego IgM 228
Zasady leczenia makroglobulinemii Waldenströma 229
Rokowanie 230
Pacjent z makroglobulinemią Waldenströma w gabinecie lekarza POZ 230
Szpiczak plazmocytowy i inne gammapatie monoklonalne Lidia Usnarska-Zubkiewicz 232
Definicja i ogólna charakterystyka 232
Podział gammapatii monoklonalnych i kryteria diagnostyczne 232
Chłoniaki pierwotne skórne Ewa Robak 247
Definicja i ogólna charakterystyka 247
Pierwotnie skórne chłoniaki T-komórkowe 251
Pierwotnie skórne choroby limfoproliferacyjne CD30+ 255
Pierwotnie skórne chłoniaki B-komórkowe 259
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 262
Rozpoznanie chłoniaków pierwotnie skórnych 262
Zasady leczenia chłoniaków pierwotnie skórnych 262
Pacjent z chłoniakiem pierwotnie skórnym w gabinecie lekarza POZ 263

ROZDZIAŁ 16. Najczęstsze wrodzone zaburzenia hemostazy osoczowej Jerzy Windyga 265
Choroba von Willebranda 265
Definicja i ogólna charakterystyka 265
Symptomatologia 266
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 266
Badania do wykonania w gabinecie lekarza POZ 266
Rozpoznanie choroby von Willebranda w warunkach opieki specjalistycznej 267
Zasady leczenia i oceny jego wyników 267
Rokowanie 270
Pacjent z rozpoznaną chorobą von Willebranda w gabinecie lekarza POZ 270
Hemofilia A i B 272
Definicja i ogólna charakterystyka 272
Symptomatologia 273
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 273
Badania do wykonania w gabinecie lekarza POZ 274
Rozpoznanie hemofilii A i B w warunkach opieki specjalistycznej 275
Zasady leczenia i oceny jego wyników 275
Rokowanie 277
Pacjent z rozpoznaną hemofilią w gabinecie lekarza POZ 278

ROZDZIAŁ 17. Trombofilie Katarzyna Kapelko-Słowik, Donata Urbaniak-Kujda 281
Definicja i ogólna charakterystyka 281
Trombofilia wrodzona 281
Symptomatologia 282
Kiedy należy podejrzewać chorobę? 282
Rozpoznanie trombofilii 283
Postępowanie terapeutyczne 283
Rokowanie 284
Trombofilia nabyta 284
Zespół antyfosfolipidowy 284
Pacjent z trombofilią w gabinecie lekarza POZ 286

CZĘŚĆ CZWARTA Wybrane problemy terapeutyczne dotyczące pacjentów z chorobami hematologicznymi 287
ROZDZIAŁ 18. Pacjent po splenektomii w gabinecie lekarza POZ Tomasz Wróbel 289
Szczepienia ochronne 290

ROZDZIAŁ 19. Pacjent po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych w gabinecie lekarza POZ Lidia Gil 293
Wskazania do transplantacji macierzystych komórek krwiotwórczych 294
Ogólne zasady kwalifikacji i przeprowadzania transplantacji komórek krwiotwórczych 295
Transplantacja autologicznych komórek krwiotwórczych 296
Transplantacja allogenicznych komórek krwiotwórczych 298
Powikłania i niepowodzenia po transplantacji macierzystych komórek krwiotwórczych 300
Powikłania infekcyjne 300
Choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi 304
Wtórne nowotwory 306
Powikłania narządowe odległe 306

ROZDZIAŁ 20. Szczepienia u pacjentów z chorobami krwi Jacek Roliński 311

ROZDZIAŁ 21. Pacjent otrzymujący leczenie przeciwzakrzepowe w gabinecie lekarza POZ Krystyna Zawilska, Anetta Undas 315
Leki hamujące hemostazę osoczową i płytkową 315
Leki hamujące hemostazę osoczową – działają poprzez hamowanie powstawania lub aktywności trombiny 315
Leki hamujące hemostazę płytkową 321
Najważniejsze wskazania do leczenia przeciwpłytkowego i przeciwkrzepliwego 324
Wskazania do stosowania leków przeciwpłytkowych 324
Wskazania do stosowania leków przeciwkrzepliwych 328
Prowadzenie leczenia przeciwzakrzepowego przez lekarza w POZ 340
Leczenie przeciwkrzepliwe żylnej choroby zakrzepowo -zatorowej 340
Leczenie przeciwkrzepliwe zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych 342
Praktyczne aspekty stosowania antagonistów witaminy K 342
Stosowanie bezpośrednich doustnych antykoagulantów 344
Leki przeciwkrzepliwe u kobiet w ciąży 345
Leczenie przeciwkrzepliwe w migotaniu przedsionków 346
Najistotniejsze powikłania leczenia przeciwzakrzepowego 348
Krwawienia 348
Powikłania niezwiązane z krwawieniem 354
Nawrót ŻChZZ podczas leczenia przeciwkrzepliwego 355
Zabiegi inwazyjne u chorych z zaburzeniami hemostazy 355
Zabiegi inwazyjne u leczonych lekami przeciwpłytkowymi 356
Zabiegi inwazyjne u leczonych antagonistami witaminy K 358
Zabiegi inwazyjne u leczonych bezpośrednimi doustnymi antykoagulantami 360

ROZDZIAŁ 22. Rola lekarza w POZ w leczeniu działań niepożądanych leczenia przeciwnowotworowego Ewa Kalinka-Warzocha 363
Najczęstsze powikłania hematologiczne 363
Neutropenia 364
Niedokrwistość 364
Małopłytkowość 364
Najczęstsze powikłania metaboliczne 365
Zespół lizy guza 365
Hiperkalcemia 366
Najczęstsze powikłania narządowe 367
Przewód pokarmowy 367
Powikłania wątrobowe 372
Powikłania kardiologiczne 374
Powikłania płucne 374
Powikłania ze strony układu nerwowego 375

ROZDZIAŁ 23. Najważniejsze problemy hematologiczne w ciąży i ich leczenie przez lekarza w POZ Bożena Sokołowska 377
Fizjologiczne zmiany hematologiczne w ciąży 377
Fizjologiczna niedokrwistość z rozcieńczenia 377
Łagodna leukocytoza neutrofilowa 377
Łagodna małopłytkowość 378
Wzrost stężenia czynników krzepnięcia 378
Spadek aktywności fibrynolizy 378
Patologiczne zmiany hematologiczne w ciąży 379
Niedokrwistość ciężarnych 379
Małopłytkowość w ciąży 381
Nowotwory hematologiczne w ciąży 383

PIŚMIENNICTWO 387
SKOROWIDZ 397