Za darmo

ebook Historia jako narzędzie polemiki w piśmiennictwie Piotra Skargi Dawid Szymczak

Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania: 2021

Autor podejmuje problematykę dotychczas pomijaną w badaniach, skupia się na utworach mało dotąd znanych, przeprowadza rozbudowaną i szeroko zakreśloną, wielostronną analizę, a poprzez uzyskany wynik zachęca i toruje drogę do dalszych, wielokierunkowych, a przy tym interdyscyplinarnych badań. [...] Odkryciem jest stwierdzenie różnych rodzajów obecności historii w pismach jezuickiego kaznodziei: od zapisu wydarzeń, jako uczestnika i świadka (w Synodzie brzeskim), poprzez elementy krytyki źródłowej (w dziełku O jedności Kościoła Bożego), aż do próby refleksji porównawczej pomiędzy myślą antyczną a światem chrześcijańskim. Obserwację i wyprowadzenie naukowych wniosków, uogólnionych następnie na całość spuścizny Skargi, uznać należy za niezwykle cenny i nowatorski walor książki, jako wyraz zarówno samodzielności podjętych przez autora działań, jak też ich prawdziwie naukowego charakteru.
Z recenzji prof. dr. hab. Jana Okonia

Spis treści ebooka Historia jako narzędzie polemiki w piśmiennictwie Piotra Skargi

Wstęp 7

Rozdział I: Źródła i inspiracje 21
1. Tradycje, cele i metody ujmowania historii w kulturze europejskiej 21
1.1. Główne etapy rozwoju myśli historycznej od starożytności do wieku XVI 22
1.2. Pojmowanie funkcji historii w dawnym piśmiennictwie 31
1.3. Problematyka źródeł. Od autorytetu do narodzin krytyki wczesnonowożytnej 37
2. Miejsce i rola historii w kulturze staropolskiej (do przełomu wieków XVI i XVII) 42
2.1. Główne kierunki i problemy staropolskiej myśli historycznej 42
2.2. Edukacja historyczna 52
2.3. Historia jako element świadomości narodowej 58

Rozdział II: Polemiki z reformacją 67
1. Notae Ecclesiae jako sposób argumentacji uzasadniający prymat dziejowy katolicyzmu 69
2. Koncepcja degeneracyjna genezy i dziejów reformacji 89
3. Krytyka reformacyjnego odczytywania źródeł 102
3.1. Krytyka podstaw protestanckiej hermeneutyki 103
3.2. Spór filologiczny wokół kazania Wsiadane na wojnę 111
4. Argumentacja historyczna i historiozoficzna w sporze o konfederację warszawską 125

Rozdział III: Polemiki z Kościołem wschodnim 147
1. Argumentacja historyczna w obrazie stosunków między Rzymem a chrześcijaństwem wschodnim 154
2. Synod brzeski jako forma dokumentacji wydarzenia 176

Rozdział IV: Pisma kaznodziejskie 187
1. Wobec antycznego świata 192
1.1. Historyczne i kulturowe zaplecze postaw wobec niechrześcijańskiej starożytności 194
1.2. poznawcze aspekty wędrówki 198
1.3. Areopagus jako teologiczna i filozoficzna rozprawa ze starożytnością 201
2. parenetyka historyczna 219
2.1. wokół etosu władcy i wojownika 221
2.2. Między pamięcią a historią. wątki ascetyczno-moralne w refleksji o człowieku 245

Rozdział V: Główne aspekty problematyki historycznej w ŻYWOTACH ŚWIĘTYCH 271
1. Teksty skargi. wstępna charakterystyka i stosunek do podstawy źródłowej 272
2. tło wydarzeń, bohaterowie, elementy historiozoficzne 283

Rozdział VI: W kręgu retoryki. INVENTIO, DISPOSMO I EWAMO jako narzędzia budowania wizji historii 301
1. wynajdywanie treści historycznych 302
2. Uporządkowanie narracji historycznej 320
3. werbalizowanie treści historycznych 326

Uwagi końcowe 341
Bibliografia 345
Spis ilustracji 369
Indeks osobowy 371
Summary 385
Nota o Autorze 389